۱۸ دسامبر؛ سالروز حضور نخستین اخترشناسان در مدار زمین

به گزارش ایسنا؛ علاوه بر آن سرنشینان این سفینه که یک خلبان نیروی هوایی و یک مهندس طراح سامانه‌های فضایی بودند، از مدت‌ها قبل زیر نظر گریگور گورزادیان دانشمند برجسته ارمنی آموزش می‌دیدند تا همانند دو اخترشناس حرفه‌ای کار را با یک تلسکوپ که توسط وی طراحی و ساخته شده بود انجام دهند. سفینه 6560 کیلوگرم سایوز-13 حدود 10 دقیقه بعد از پرتاب در فضا قرار گرفت و ظرف چند ساعت توانست در مداری با اوج و حضیض 273- 193 کیلومتر و زاویه شیب 6/51 درجه نسبت به خط استوا گردش خود به دور زمین را آغاز کند.

گرچه برخی آزمایش‌های دیگر از جمله آزمایش سامانه اوآسیس-2 ویژه بازیابی آب و هوای مصرف شده در جریان سفرهای فضایی نیز انجام شد اما در حقیقت می‌توان گفت این تنها ماموریت فضایی بود که جهت پژوهش‌های اخترشناسانه سازماندهی شد و هدف پرواز، تحقیقات نجومی جهت یافتن منابع اشعه ماوراء بنفش در جهان توسط تلسکوپ اوریون-2 بود. در این تلسکوپ پیچیده که در آن از سامانه‌های برقی، الکترونیکی و مکانیکی استفاده شد امکان تهیه عکس در طیف‌های مختلف مثل ماوراء بنفش و اشعه ایکس وجود داشت. دو کیهان‌نورد توانستند با امکانات موجود در آن عکس‌هایی با زاویه باز از خورشید، کهکشان راه شیری و ستارگان دیگر کهکشان‌ها تهیه کنند.

فضانوردان همچنین به مطالعه ستاره دنباله دار کوهوتک که در آن زمان از نزدیکی زمین می‌گذشت پرداختند. عکسبرداری از زمین با سامانه چند جانبه برای تهیه تصاویری از زمین در 9 طیف رنگی از مادون قرمز تا ماوراء بنفش از جمله کار های فضانوردان بشمار می‌رفت. برای انجام این ماموریت مهم، مهندسان شرکت فناوری‌های فضایی انرگیا در بخش مداری ناو سایوز تغییراتی دادند تا بتوانند تلسکوپ اوریون را نصب کنند. از زمان پرتاب این سفینه، گورزادیان در مرکز هدایت پرواز حاضر بود و قدم به قدم  فضانوردان را برای یافتن اهداف در کیهان راهنمایی می‌کرد. این پرواز حدود 8 شبانه روز طول کشید و در تمام لحظات کاری، گورزادیان در سالن هدایت پرواز بر فعالیت کیهان نوردان نظارت داشت. اوریون-2 توانست بیش از دو هزار ستاره را ثبت کند که تا آن زمان در هیچ‌کدام از کاتالوگ‌ها وجود نداشت.

در 25 دسامبر اعلام شد که دو کیهان نورد توانسته‌اند کلیه وظایف خود را به انجام برسانند و آماده می‌شوند به زمین بازگردند .سرانجام پس از هشت روز کار و فعالیت سخت، کلیموک و لبدف کلیه نتایج کار خود را در بخش فرودی جمع آوری و بسته‌بندی کردند و عازم زمین شدند. سفر 274/5 میلیون کیلومتری سایوز-13 با فرود در روز 26 دسامبر در 180 کیلومتری جنوب غربی قرقنده قزاقستان پایان یافت.