کاکتوس‌ها از گیاهانی هستند که بی‌علاقه‌ترین افراد هم حداقل یک یا دو عدد از آنها را در خانه دارند. اگر چه تنوع این گیاهان بسیار بالا است اما تعدادی از گونه‌های آنها محبوب‌تر هستند و بیشتر در خانه‌های ما یافت می‌شوند. امروز نگهداری از این گونه‌ها را می‌آموزیم!
همانطور که می‌دانید در واقع همه کاکتوس‌ها به عنوان ساکولنت در نظر گرفته می‌شوند! پس ساکولنت‌ها طبقه اساسی و اصلی هستند، و کاکتوس‌ها زیر گروه این طبقه هستند. پس در واقع فرقی بین این دو اسم، “کاکتوس” و “ساکولنت” نیست.
چون تنوع کاکتوس‌ها یا همان ساکولنت‌ها بسیار زیاد است، در این مطلب تنها به روش پرورش کاکتوس‌های بدون تیغی که در خیلی از خانه‌ها دیده می‌شوند می‌پردازیم.
اشوریا
این ساکولنت محبوب ظاهری مانند گل رز دارد و در رنگ‌های مختلفی قابل یافت است و گاهی با گل های خیره کنند‌اش شما را مجذوب می‌کند! علاوه بر گونه‌های اصلی، گونه‌های جدیدی از آن تنها به خاطر رنگ خاص شاخسار به وجود آمده اند. اشوریا یکی از اعضای خانواده کراسولا است پس نگهداری از آن مانند دیگر کراسولاها است.
- این گیاه به مکانی با آفتاب مستقیم نیاز دارد، پس یک پنجره رو به جنوب و یا غرب بهترین مکان برای قرار دادن آن است. اگر خانه‌ای بسیار تاریک دارید ممکن است بخواهید از پرورش اشوریا صرف نظر کنید. گیاه را در طول فصل رشد، بهار و تابستان، به خوبی آبیاری کنید. در زمستان آبیاری را به ماهی یک بار کاهش دهید. قبل از آبیاری مطمئن شوید سوراخ‌های زهکش گلدان باز و به اندازه کافی هستند. اشوریا در تابستان دمایی متعادل را دوست دارد. در زمستان می‌تواند دماهای اندکی خنک را تحمل کند. خاک ساکولنتی با زهکشی خوب و پی اچی در حدود 6 (اندکی اسیدی) خاکی ایده آل برای کاشت اشوریا است. گیاه را در طول فصل رشد با کودهای مایعی که حاوی تمامی عناصر مورد نیاز گیاه هستند، کود دهی کنید. اکثر اشوریاها می‌توانند به راحتی از طریق قلمه برگ تکثیر شوند.
نعل اسبی
این کاکتوس که از خانواده افوربیاها است گونه‌های بسیار زیادی دارد. مانند بقیه افوربیاها کاکتوس نعل اسبی ریشه‌های سفید شیری و شیرابه‌ای دارد که در صورت تماس با پوست باعث سوزش و احساس بد در آن قسمت از پوست، می‌شود.
- کاکتوس نعل اسبی به مکانی روشن با نور مستقیم نیاز دارد. پس بر خلاف تعدادی از گیاهان آپارتمانی، می‌تواند در معرض نور مستقیم خورشید باشد و به خوبی به رشدش ادامه دهد. پنجره‌های جنوبی یا پنجره‌های آفتاب گیر بهترین مکان برای قرار دادن این کاکتوس است. نعل اسبی را در فصل بهار و تابستان، در واقع فصول رشد گیاه، به صورت منظم آبیاری کنید. در فصل زمستان آبیاری را کاهش دهید و کاکتوس‌تان را هر 1 ماه آبیاری کنید. در طول تابستان دمای متوسط و معتدل را دوست دارد و در زمستان مقدار کمی سرما را می‌تواند تحمل کند. در طول زمستان گیاه را از معرض بادهای سرد و یا وسایل گرم کننده مصنوعی، مانند بخاری و شوفاژ و …، دور نگه دارید. برای کاکتوس نعل اسبی‌تان خاک مناسب کاکتوس با زهکشی خوب فراهم کنید. اگر فکر می‌کنید خاکی که تهیه کرده اید سنگین است و زهکشی خوبی ندارد، مقداری سنگ ریزه به آن اضافه کنید. پی اچ خاک باید در حدود 6 باشد (اندکی اسیدی). در ابتدای فصل رشد (بهار) گیاه را با کودهایی که مواد غذایی را به تدریج آزاد می‌کنند و در اختیار گیاه قرار می‌دهند کود دهی کنید. یک روش دیگر کود دهی با کودهای مایع است. گیاه را به صورت هفتگی با کودهای مایع ضعیفی که حاوی تمامی عناصر مورد نیاز گیاه هستند کود دهی کنید. کاکتوس‌های جوان را با کودهایی که درصد نیتروژن بالایی دارند کود دهی نکنید. کاکتوس نعل اسبی به آسانی از طریق قلمه تکثیر می‌شود.
کلاه اسقف (استررفینوم)
کاکتوس استررفیتوم یا کلاه اسقف به خاطر شکل هندسی‌اش این نام را گرفته. کاکتوس کلاه اسقف به خاطر عادت گل دهی که دارد، محبوبیتی بیشتر از بقیه کاکتوس‌های خانگی یافته است.
- این کاکتوس عاشق آفتاب است و به مکانی با نور مستقیم نیاز دارد. استررفیتوم به حداقل چند ساعت آفتاب مستقیم در روز نیاز دارد. کلاه اسقف به خاک و شرایطی خشک نیاز دارد. کاکتوس را در تابستان تک و توک آبیاری کنید و در زمستان آبیاری را قطع کنید. گیاه در طول فصل رشدش به آبیاری کمی نیاز دارد. استررفیتوم در طول تابستان به آب و هوایی گرم نیاز دارد و در زمستان دماهای کمتر را تحمل می‌کند. خاک کاکتوس معمولی که در فروشگاه‌ها و گلفروشی‌ها موجود است، برای کلاه اسقف هم مناسب است. بهتر است که خاکی که تهیه می‌کنید حاوی مقداری پیت و اندکی لومی باشد. کاکتوس کلاه اسقف به وسیله کاشت دانه تکثیر می‌شود.
کراسولا خرفه (گیاه یشم)
کراسولا را شاید بتوان یکی از محبوب ترین ساکولنت‌ها نامید. گونه‌های کراسولا درخواست کمی از صاحبانشان دارند.
- گیاه به مکانی با نور زیاد نیاز دارد. پس اگر خانه‌ای تاریک دارید از نگهداری کراسولا منصرف شوید! در طول فصل بهار و تابستان گیاه را به خوبی آبیاری کنید. در طول فصل زمستان آبیاری را به تدریج کاهش دهید تا به ماهی یک بار برسد. کراسولا در طول فصول گرم سال به دمایی متعادل نیاز دارد. گیاه می‌تواند در طول فصل زمستان دماهای پایین تر را هم تحمل کند. گیاه به خاک مخصوص ساکولنت با زهکشی خوب نیاز دارد. پی اچ ایده آل خاک برای کراسولا در حدود 6 است (اندکی اسیدی). به هر روشی که گیاه را کود دهی می‌کنید فرقی ندارد تنها به خاطر داشته باشید برای تغذیه گیاهان بزرگ تر، از یک چهارم غلظت گفته شده روی بسته کود استفاده کنید و گیاهان جوان را با کودهایی که درصد نیتروژن کمتری دارند کود دهی کنید. کراسولا به راحت بودن تکثیرش شناخته شده است. گیاه را می‌توان به راحتی از طریق قلمه برگ تکثیر کرد.
نیزه آفریقایی
سانسوریا نیزه آفریقایی نام این گیاه عجیب است که به تازگی بسیار پر طرفدار شده. سانسوریا نیزه آفریقایی دوام و راحتی نگهدرایی شبیه گیاه شمشیری (سانسوریا شمشیری) دارد و نیازهایی مانند گیاه بامبو! گیاه متشکل از شاخه‌های استوانه‌ای شکل و نیزه مانندی است که می‌توانند به هم بافته شوند و یا به حالت طبیعی بادبزن مانند خود بمانند.
- سانسوریا نیزه آفریقایی به مکانی با نور زیاد و غیر مستقیم نیاز دارد. به نور زیاد مقاوم است و در عین حال کم نوری را هم تحمل می کند اما نور بیشتر را ترجیح می دهد. این گیاه به شرایط کم آبی بسیار مقاوم است. در زمستان هر ماه و یا کمتر گیاه را آبیاری کنید. و در تابستان هر یک هفته در میان و یا کمتر آبیاری را انجام دهید. این گیاه خشکی را بهتر از شرایط مرطوب بودن خاک تحمل می‌کند. در طول فصل تولید مثل گیاه را هر هفته 1 بار آبیاری کنید. سانسوریا نیزه آفریقایی رطوبت را دوست دارد و در هوایی با رطوبت 70 تا 90 درصد، بهترین رشد را دارد. برا ی تامین رطوبت گیاه از اسپری آب مقطر بر روی شاخسار یا زیر گلدانی حاوی سنگریزه استفاده کنید. نیزه آفریقایی گرما را دوست دارد. دمای مطلوب سانسوریا 18 درجه سانتی گراد است، با این حال سرما را هم به خوبی تحمل می‌کند. برای کاشت نیزه آفریقایی از خاکی با زهکشی خوب استفاده کنید. خاک‌های آماده‌ای که مخصوص کاکتوس هستند هم انتخاب خوبی است. می‌توانید به این خاک‌ها مقداری ماسه و ریگ هم اضافه کنید. سانسوریا نیزه آفریقایی را می‌توان از طریق تقسیم برگ تکثیر کرد، اما به دلیل سخت بودن این روش و احتمال خراب شدن برگ‌ها، بهتر است از تقسیم برگ منصرف شوید و گیاه جدیدی تهیه کنید.
ساکولنت لیتوپس ( ساکولنت صخره‌ای)
ساکولنت لیتوپس ظاهر غیر معمولی دارد که درست مانند سنگریزه است. زادگاه این گیاه عجیب در جنوب آفریقا است. برگ‌ها بسیار گوشتالود هستند و تعداد آنها بستگی به گونه لیتوپس دارد. بعضی از گونه‌های لیتوپس تنها یک جفت برگ دارند، بدون نشانه‌ای از ظهور برگ‌های جدید! اما برخی دیگر تعداد بیشتری برگ به نمایش می‌گذارند.
- کاکتوس سنگی در مکانی روشن با نور مستقیم بهترین رشد را دارد پس تا جایی که امکان دارد برای گیاه نور فراهم کنید. اگر نور به اندازه کافی نباشد گیاه برگ‌هایی دراز با طرح‌های رنگ و رو رفته تولید می‌کند. اگر در خانه آفتاب ندارید از پرورش آن خود داری کنید. لیتوپس چرخه آبیاری معینی در طول سال دارد که باید کاملا از آن پیروی کنید. در فصل تابستان که گیاه درحال استراحت است، اگر برگ‌ها در حال چروکیده شدن هستند، اشکالی ندارد که گیاه را اندکی آبیاری کنید. اما در کل گیاه در طول تابستان و زمستان نباید آبیاری شود. در بین دو آبیاری اجازه دهید خاک گیاه خشک شود. در هنگام ظهور برگ‌های جدید آبیاری را متوقف کنید تا برگ‌ها خوب توسعه یابند سپس دوباره آبیاری را انجام دهید. در تابستان هوای گرم را دوست دارد (دمای معمول خانه مناسب است) و دماهای کمتر در فصل زمستان را تحمل می‌کند. برای کاشت لیتوپس از خاک کاکتوس یا مخلوط‌های خاکی با زهکشی خوب با مقداری شن استفاده کنید. این گیاه نیاز به کود دهی ندارد! لیتوپس عموما از طریق دانه‌اش تکثیر می‌شود و دو تا سه سال طول می‌کشد تا گیاه بالغ شود و گل دهد.
غوره‌ای (رشته مروارید)
این ساکولنت را به سرعت از روی برگ‌هایش خواهید شناخت. در صورتی که ساقه‌ها را کوتاه نکنید به درازای 60 سانتی متر هم می‌رسند!
- ساکولنت غوره‌ای به مکانی روشن با چند ساعت آفتاب مستقیم نیاز دارد. در طول فصل رشد گیاه، بهار و تابستان، خاک گلدان آن را همواره اندکی مرطوب نگه دارید. با فرا رسیدن زمستان، آبیاری را کاهش دهید. اگر برگ‌های کروی گیاه شروع به پهن شدن کردن، این نشانه آن است که گیاه به اندازه کافی آب نخورده و به آب بیشتری نیاز دارد. گیاه از بهار تا پاییز به هوای نسبتا گرمی نیاز دارد. ساکولنت غوره‌ای در طول زمستان دماهای خنک تری احتیاج دارد. هر گونه خاک کاکتوسی که در بازار موجود است، برای کاشت ساکولنت غوره‌ای مناسب خواهد بود اما بهتر است از خاک‌های شنی استفاده شود. گیاه را در طول فصل رشد به صورت 2 هفته یک بار با کودهای مایعی که حاوی تمامی عناصر مورد نیاز گیاه هستند، کود دهی کنید. محلولی کودی، با نصف غلظت گفته شده روی بسته کود، برای تغذیه گیاه درست کنید. در طول دوره استراحت، گیاه هر 6 هفته یک بار نیاز به تغذیه دارد. ساکولنت غوره‌ای به راحتی از طریق قلمه ساقه قابل تکثیر است.
هاورتیا گورخری
جذابیت این گیاه به خاطر نوارهای سفید روی برگ‌های سوزنی سبز تیره آن است، که ظاهر متفاوتی به آن داده. درست مانند بقیه ساکولنت‌ها این گیاه هم نور زیاد را دوست دارد.
- هاورتیا گورخری به مکانی روشن با نور زیاد اما غیر مستقیم نیاز دارد. این گیاه از آفتاب شدید و مستقیم بی‌زار است. در کل شرایط نوریی مانند بقیه ساکولنت‌ها می‌خواهد. اگر برگ‌های گیاه‌تان به رنگ سفید یا زرد درآمد، این نشانه زیاد بودن نور محیط است. گیاه را به مکانی با نور غیر مستقیم منتقل کنید. در طول فصل تابستان به آبیاری منظم و سخاوتمندانه نیاز دارد! برای آبیاری مجدد گیاه در این فصل ابتدا اجازه دهید خاک اندکی خشک شود و سپس آبیاری را انجام دهید. در فصل زمستان آبیاری را کاهش دهید. یک نکته! هیچ وقت اجازه ندهید آب در بین برگ‌ها جمع شود چرا که باعث پوسیدگی آنها و ابتلای گیاه به بیماری‌های قارچی می‌شود. به سرمای بیش از حد حساس است. گیاه را از معرض باد و هوای سرد دور نگه دارید. برای هاورتیا گورخری از خاک کاکتوس استفاده کنید و یا از خاکی دارای زهکشی بسیار خوب که مقداری شن هم داشته باشد برای کاشت آن استفاده کنید. گیاه را در فصل تابستان (فصل رشد) با محلول‌ها و یا کودهای جامدی که مخصوص کاکتوس است کود دهی کنید. کود دهی هاورتیا را ضعیف انجام دهید. هاورتیا را در طول فصل زمستان کود دهی نکنید. با کاشت گیاهچه‌های هاورتیاتان آن را تکثیر کنید.