تا پیش از این به نظر می‌رسد «گل» یک مواد مخدر لاکچری است! چرا که موج استفاده از آن در بین جوانان و نوجوانان بالای شهر شروع شد و هر چه می‌گذشت با تفکر این که « گل» اعتیاد ندارد این موج افزایش می‌یافت.
به گزارش به نقل از آفتاب یزد ،تا جایی که برخی کارشناسان معتقد بودند که سن استفاده از گل تا 9 سال نیز کاهش یافته است! اعتیاد در مدارس کم کم به چشم مسئولان رنگ و بوی واقعیت گرفت و خیلی از مسئولانی که تا دیروز معتقد بودند دانش آموز معتاد نداریم کم کم اعتراف کردند که « حدود 2 درصد از دانش‌آموزان مقطع دبیرستان دچار اعتیاد هستند! »
این آمار را دی ماه سال گذشته ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام کرده بود و پس از آن سعید صفاتیان رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص نظام هم به آن اشاره کرده وگفته بود:
«مصرف گل در بین دانش‌آموزان افزایش پیدا کرده است و وزارت آموزش و پرورش هم در این زمینه بسیار بسته عمل می‌کند. هنوز راهکار و برنامه جدی برای پیشگیری آسیب‌های اجتماعی در مدارس وجود ندارد.»
با این حال موضوعی که روز گذشته در رابطه با مواد مخدر «گل» مطرح شد موضوع حائز اهمیت دیگری است که نشان از پیشروی در شیوع اعتیاد به گل دارد. تغییر جهت مصرف «گل» از شمال به جنوب کشور موضوعی نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت زیرا نشان دهنده این است که آژیر خطر اعتیاد به گل به صدا در آمده است!
>تغییر جهت مصرف گل از شمال به جنوب شهر
روز گذشته بود که سرهنگ حسین اردلان رئیس پایگاه نهم مبارزه با مواد مخدر تهران گفته بود: «دامنه اعتیاد به مصرف ماده مخدر گل در گذشته شمال پایتخت را شامل می‌شد، ولی امروزه مصرف این ماده مخدر در جنوب تهران رو به افزایش است.»
او با تاکید بر این که تبلیغات کاذب مواد‌فروشان در مورد ماده مخدر گل سبب گرایش روزافزون نسل جوان و افراد به سمت این ماده مخدر شده گفته بود:« مصرف این ماده مخدر امسال در جنوب پایتخت 10 درصد افزایش یافته است. برخی بر این باورند که گُل اعتیاد آور نیست اما داده‌های علمی گویای این است که مصرف کنندگان این نوع ماده مخدر بیش از سایر مواد مخدر اعتیادآور است.
دسترسی آسان از علل گرایش جوانان جنوب پایتخت به این ماده است و جوانان بر اساس تبلیغات سوءمعتقدند که این ماده گیاهی بدون خطر بوده و همین موضوع سبب افزایش دامنه شده است.
ماده «تتراهیدرو کانابینول» موجود در گل بر روی هورمون‌های عصبی فرد تاثیر گذاشته و او را دچار توهم و فراموشی می‌کند، ضمن اینکه میزان اعتیادآوری این ماده مخدر 70 تا 80 برابر بیشتر از حشیش است.
حافظه کوتاه مدت با مصرف گل از بین می‌رود و فرد خود را در یک فضای مجازی تصور می‌کند، گل به صورت مستقیم بر روی سلول‌های عصبی اثر می‌گذارد و کنترل ارادی را از مصرف‌کننده می‌گیرد.»
پس از آن هم سردار سعید منتظرالمهدی معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری با تائید این موضوع گفته بود:
«دسترسی آسان، فقر مالی، بیکاری جوانان جنوب شهر و نبود برنامه مناسب برای اوقات فراغت جوانان از دلایل اصلی این چرخش محسوب می‌شود که باید در این زمینه چاره جویی اساسی شود.
در جامعه کارگری و محیط‌های دانش آموزی مصرف ماده مخدر گل بیشتر گزارش شده، بنابراین مصرف جوانان جنوب پایتخت نیز از این قاعده مستثنی نیست.
مصرف گروه‌های همتا مانند دوستان، ارزانی نسبی و سهولت مصرف در قالب سیگاری و قلیان و فراموشی احساسات منفی مثل نگرانی، ناامیدی، نارضایتی و وادادگی نسبت به مشکلات شخصی و پیرامونی از دیگر دلایل افزایش مصرف گل در حاشیه پایتخت است.»
>باید فرآیند تولید مشکل اعتیاد را مورد بررسی قرار دهیم
تاکنون پژوهش‌های زیادی درباره افزایش استفاده از این مواد مخدر صورت گرفته اما سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که چرا مواد مخدر«گل» از یک مواد مخدر لاکچری به یک مواد مخدر همه گیر تبدیل شده است و دلیل این تغییر جهت مصرف از شمال به جنوب چه می‌تواند باشد؟ برای بررسی این موضوع با دکتر روشن پژوه کارشناس اعتیاد و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران به گفت و گو نشستیم.
او در این مورد می‌گوید:« به نظر من در مورد موضوع اعتیاد باید به زمینه‌های بروز اعتیاد یا به عبارتی شبکه‌های بروز علیت اعتیاد توجه کنیم و تمرکزمان را از روی نوع ماده به سمت این زمینه‌ها سوق دهیم! واقعیت این است که در جامعه ما بستر‌هایی وجود دارد که آن بستر‌ها سبب می‌شود تا آدم‌ها به سمت رفتار‌های پر خطر از جنس مصرف مواد مخدر و یا سایر آسیب‌های اجتماعی سوق پیدا کنند، باید به این موضوع توجه داشته باشیم که اگر فرآیند تولید مشکل اعتیاد را مورد بررسی قرار دهیم متوجه می‌شویم که این فرآیند شامل عواملی است که برخی از این عوامل مختص به فرد است برخی دیگر مربوط به جامعه است و برخی نیز به خانواده و نهاد‌های اجتماعی و غیره باز می‌گردد که کارکرد آن‌ها منجر به این می‌شود که فرد به سمت رفتار پر خطر اعتیادی سوق پیدا کند و آن رفتار را در فضایی انتخاب کند.
نهایتا انتخاب آن فرد است که مسئله اعتیادش را فراهم می‌سازد اما این انتخاب تحت فشار عوامل دیگر اتفاق افتاده است! موضوع اصلی این است که وقتی عوامل فشار وجود دارد فرد به سمت رفتار اعتیادی پیش می‌رود و بنابر این یک روز سراغ هروئین می‌رود، روز دیگر «گل» را انتخاب می‌کند و روزی دیگر هم ممکن است به سراغ ترکیب آن‌ها برود! البته ویژگی‌های این مواده مخدر هم در انتخاب این افراد تاثیر گذار است برای مثال در قشر جوان به دلیل ویژگی‌های اثر بخشی گل که یک ماده محرک محسوب می‌شود، این مواد شایع شده است!
یا ممکن است در بخش سرمایه دار و مرفه‌تر جامعه ترکیبات محرک مثل کوکائین و شیشه بیشتر مورد استفاده قرار بگیرد اما وقتی که فرآیند زمینه ساز تولید مسئله رفتار اعتیادی ادامه دارد، کم کم اعتیاد به یک مواد مخدر خاص از بالای شهر به پائین شهر هم تسری پیدا می‌کند، با همین منوال جامعه به سمت رفتار‌های گوناگون اعتیادی پیش می‌رود چرا که آن سیستم و فرآیند در حال تولید اعتیاد است.»
>چرا مصرف کنندگان از تک مصرفی به چند مصرفی روی آورده اند! ؟
او در ادامه افزود:« در حال حاضر نیز این موضوع در رابطه با اعتیاد مشاهده شده است که یکی از موارد همان موضوع تغییر جهت مصرف «گل» از شمال به جنوب شهر است، در کنار این مورد باید موضوعات دیگری هم ذکر شود مثلا در مواد مخدر سنتی که هروئین و تریاک بودند هم محرک‌هایی مثل «گل» دیده شده است.
مورد دیگر این است که زنان جوان نسبت به گذشته در مقایسه با همسن‌های پسرشان بیشتر مصرف را تجربه می‌کنند! یعنی در سنین زیر 30 سال اختلاف شیوع مصرف کمتر شده است به طوریکه اگر تا پیش از این می‌گفتیم به ازای هر 10 مرد مصرف کننده زیر 30 سال 1 زن مصرف کننده زیر 30سال وجود دارد، امروز این فاصله کاهش یافته و به ازای هر 10 مرد 4زن مصرف کنند هستند! این یعنی گرایش زنان زیر 30 سال جامعه به مواد مخدر بیشتر شده است.
مطلب قابل تامل دیگر این است که چند مصرفی در بین مصرف‌کنندگان افزایش یافته است! وقتی می‌گوییم چرا «مصرف گل» از بالای شهر به پائین شهر رسیده است؟
جوابش مثل این است که بپرسیم چرا مصرف‌کنندگان از تک مصرفی به چند مصرفی روی آورده اند! ؟ برای اینکه عوامل و زمینه‌های بروز همچنان فعال هستند ولی عوامل محافظت‌کننده و پیشگیری کننده هیچ فعالیتی ندارند! این موضوع سبب می‌شود که به تدریج اعتیاد توسعه پیدا کند و این توسعه ابتدا از نوع یک ماده به ماده دیگر شروع می‌شود و کم کم به چند مصرفی می‌رسد و بعد هم شاهد تغییر جهت مصرف مواد هستیم و در آخر نیز کاهش سن اعتیاد را شاهد خواهیم بود.»
به نظر می‌رسد نبود عوامل باز دارنده بزرگ ترین دلیل افزایش مصرف مواد مخدر« گل» و تغییر جهت آن محسوب می‌شود، اما سوالی که مطرح است این است که نظارت دقیقی در این باره صورت نمی‌گیرد تا عوامل بازدارنده افزایش پیدا کند؟!
