نگاهی به کارنامه بازیگری پرویز پرستویی

سلبریتی: فرد مشهور، ستاره یا شخصیت برجسته در میان اجتماع، شخص نامدار
سلبریتی، واژه ایست که این روزها زیاد آن را می‌شنویم، آن‌هم بیشتر با بار منفی؛ اما اگر قرار باشد فقط یک فرد را به‌عنوان یک سلبریتی کامل معرفی کنیم، پرویز پرستویی، بی‌چون‌وچرا آن گزینه است. پرستویی که این چند سال اخیر در سینما کم‌کار بوده است اما همیشه درخشان و بی‌عیب نقض ظاهرشده است، پرستویی که هم به‌عنوان یک بازیگر کمدی شادمان کرده و در نقش‌های جدی کاراکترهای ماندگار به یادگار گذاشته است.

همچنین بخوانید:
درباره کیومرث پوراحمد به بهانه تولدش: گهی زین به پشت و گهی پشت به زین

پرستویی که به‌عنوان یک هنرمند هیچ‌گاه رسالت هنری‌اش را در قبال جامعه‌اش فراموش نمی‌کند و بدون مصلحت‌اندیشی شخصی، بی‌پروا به ناملایماتی که بر مردم سرزمینش غالب می‌شود می‌تازد، یک سلبریتی است، اگر سلبریتی هم نباشد بی‌شک یک شخصیت برجسته در جامعه فرهنگی-هنری ایران است.
پرویز پرستویی امروز (دوم تیر) 63 ساله شد و چه بهانه‌ای بهتر از این برای نگاهی به مسیر کاری این اعجوبه تکرار نشدنی سینمای ایران. پرستویی قریب 40 فیلم سینمایی در کارنامه خود دارد و در طی 35 سال فعالیت حرفه‌ای‌اش به یکی از قابل‌احترام‌ترین بازیگران ایرانی تبدیل‌شده است. همکاری با بزرگ‌ترین فیلم‌سازان ایرانی چون کمال تبریزی، داوود میرباقری، محمدرضا هنرمند، ابراهیم حاتمی کیا، مجید مجیدی و … منجر به تولید آثار ماندگاری شده است و آخرین همکاری وی هم با مسعود کیمیایی در فیلم «قاتل اهلی» بوده است. او که موفق به دریافت نشان درجه‌یک گواهی‌نامه هنری گردیده است با دریافت چهار سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد از این نظر در بین بازیگران ایرانی رکورددار است.
پرویز پرستویی با اصالتی آذری در سال 1334 در روستایی در همدان به دنیا آمد و بعد به تهران مهاجرت کرد. مدتی دروازه‌بانی کرد و بعد در دادگستری مشغول به کار شد اما وقتی دید روحیاتش به سمت و سویی دیگر می‌رود به اداره تئاتر رفت و تا امروز درزمینهٔ تئاتر و بازیگری مشغول به کار است. پرستویی در سال 1348 به گروه بهرام بیضایی پیوست و در همان سال سرانجام اولین نقشش در تئاتر ماجرای یک محل را بازی کرد. در سال 1353 برای بازی در نمایش دکه و یک سال بعد برای بازی در نمایش تسلیم‌شدگان جایزه کاخ جوانان را گرفت… پرستویی در سال 1362 اولین فعالیت خود را در سینما با «دیار عاشقان» آغاز کرد و توانست در همین ابتدا مورد تحسین قرار گیرد و موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل جشنواره فیلم فجر شد. وی در سال 1366 در فیلم «شکار» با خسرو شکیبایی هم‌بازی شد. بازی او در «آدم‌برفی» 1373 و «لیلی با من است» 1374 در نقش‌های متفاوت باعث شهرت بیشتر وی شد و برای ایفای نقش صادق مشکینی در «لیلی با من است» دیپلم افتخار جشنواره فجر را به دست آورد. «آدم‌برفی» به‌نوعی آغازگر حضور جدی پرویز پرستویی در سینما و آشنا شدن مردم با چهره وی بود. فیلمی به کارگردانی داوود میرباقری که در ترکیه فیلم‌برداری و ساخته شد و از فیلم‌های جنجالی سینمای ایران بعد از انقلاب است. مدت کوتاهی بعد از اکران فیلم، پوسترها سوزانده شدند و خیلی از افراطیون به فیلم اعتراض کردند. محل اعتراض هم نمایش هویت دوگانه اکبر عبدی و مهاجران ایرانی در ترکیه بود. فیلمی که شاید امروز به‌اندازه زمان اکرانش تأثیرگذار نباشد اما به مدد بازی درخشان گروه بازیگرانش، اکبر عبدی، داریوش ارجمند و آزیتا حاجیان و پرویز پرستویی به یکی از ماندگارترین فیلم‌های سینمای ایران تبدیل‌شده است. لیلی با من است هم یکی دیگر از بهترین کارهای کمال تبریزی است که با نگاهی متفاوت به جنگ و روایت داستانش در بستری کمدی بسیار موردتوجه قرار گرفت. در این فیلم است که پرستویی ورای یک بازیگر معمولی خودش را معرفی می‌کند و بیننده با توانایی وی در پرداخت شخصیت‌های مختلف آشنا می‌شود و او را به‌عنوان یک بازیگر کمدی کار بلد مطرح می‌سازد. «لیلی با من است» آن‌قدر مورد استقبال قرار گرفت که بعدها به‌عنوان سریال تلویزیونی نیز پخش شد.در سال 1376 پرویز پرستویی برای بازی در فیلم «آژانس شیشه‌ای» در نقش حاج کاظم سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر و دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم یوگسلاوی را در سال 2000 به دست آورد، نقشی که بهترین اثر حاتمی کیا تا به امروز و یکی از بهترین بازی‌های پرستویی است. شخصیت حاج کاظم به لطف بازی درخشان پرستویی و پرداخت خوب و دقیق حاتمی کیا، نه به مرز افراط می‌رسد نه در سطح احساس‌گرایی باقی می‌ماند. شخصیت برون‌گرا و عاصی که می‌توانست مثل حمید هامون خسرو شکیبایی به آرکی تایپی برای پرستویی تبدیل شود اما پرستویی با بازی در فیلم «مومیایی 3» در سال 1378 بار دیگر توانایی خود در پرورش و نمایش شخصیت‌های کمدی را به رخ کشید. «مومیایی 3» ازجمله فیلم‌های دهه 70 بود که با استفاده از شرایط فراهم‌شده توسط دولت اصلاحات به بررسی مسائل سیاسی پرداخت اما نه مثل سایر فیلم‌های هم‌دوره‌اش که لحنی عبوس و اعتراضی داشتند بلکه با لحنی کمدی و سرخوشانه و به‌واسطه همین رویکرد از تیغ سانسور در امان ماند.

پرویز پرستویی در سال 1382 بار دیگر چشم‌ها را به‌سوی خود خیره کرد. بازی ماندگار او در نقش رضا مارمولک در فیلم «مارمولک» کمال تبریزی جایزه ویژه هیئت‌داوران جشنواره فیلم فجر 1382 و تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد هشتمین جشن خانه سینما 1383 را برای او به ارمغان آورد. گرچه «مارمولک» به خاطر موضوع جنجالی‌اش خیلی زود توقیف شد و نمایش عمومی چندانی نداشت اما پخش نسخه غیرقانونی آن در مدت کوتاهی باعث شد فیلم را همه ببینند و شاید بی‌اغراق بتوان نقش‌آفرینی پرستویی در این فیلم را بهترین کارش دانست. او که قبلاً در فیلم‌هایی چون «مومیایی 3» و «مرد عوضی» ثابت کرده بود یک بازیگر طناز قدر است این بار در نقش رضا مارمولک شاهکاری آفرید که تکیه‌کلام‌هایش تا به امروز دهان‌به‌دهان می‌چرخد و به فرهنگ‌عامه نفوذ کرده است. وی از سال 1383 تا 1385 در فیلم‌های موفق «دوئل» 1382، «بید مجنون» 1383، «کافه ترانزیت» 1383 محصول مشترک فرانسه، ترکیه و ایران به ایفای نقش متفاوت پرداخت. پرستویی دو بار دیگر در سال 1383 و 1384 سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر را برای بازی در فیلم‌های «بید مجنون» به کارگردانی مجید مجیدی و «به نام پدر» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا از آن خود کرد.

«بید مجنون» اثری متفاوت از مجید مجیدی و با بنیآن‌های عرفانی و اجتماعی اش بازگشت پرستویی به نقش‌های دراماتیک و جدی تر و یکی از موفق ترین آن‌ها بود. «پاداش سکوت» و «کتاب قانون» دو فیلم او در همکاری با مازیار میری در دو سال پشت سر هم بود. وی در سال 1387 با «بیست» عبدالرضا کاهانی با اوج بازگشت و توانست جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم‌های هنری باتومی 2009 را به دست آورد.
«بیست»که اولین تجربه کارگردانی کاهانی بود، مثل همه‌کارهای شناسنامه‌دار کاهانی، طنزی تلخ در جهت بازنمایی مشکلات اجتماعی طبقات متوسط و پایین جامعه بود . پرستویی در سال 1392 با بازی در فیلم «امروز» رضا میرکریمی دوباره مورد تحسین قرار گرفت و برنده جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره فیلم سان‌فرانسیسکو 2014، جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره بین‌المللی سینمای مؤلف رباط 2014 و برنده جایزه بهترین بازیگر مرد از جشنواره فیلم جیپور در سال 2014 شد. پرستویی در سال 1394 پس از ده سال و برای ششمین بار با فیلم «بادیگار» مقابل دوربین ابراهیم حاتمی‌کیا رفت و در نقش حیدر ذبیحی به ایفای نقش پرداخت. نقشی که تا حد زیادی یادآور حاج کاظم آژانس شیشه‌ای بود، اما حاج کاظمی که با جامعه تعدیل‌شده و کمی صیقل‌خورده است. بازی حساب‌شده پرستویی در این فیلم چیزی است که «بادیگار» را از یک فیلم ایدئولوژیک معمولی تبدلی به یک فیلم دوست‌داشتنی و دیده‌شده کرد. وی برای بازی در این نقش در سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر برای چهارمین بار برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد.پرستویی در تلویزیون نیز با گزیده کاری حضورداشته است. سریال‌هایی چون خاک سرخ و زیر تیغ و آشپزباشی و امام علی در صدر آن‌ها، از فعالیت‌های وی در تلویزیون است. به همه فیلم‌هایی که پرستویی در آن‌ها حضورداشته نگاه کنید و آن‌وقت نیمی از خاطرات سینمایی خود را در آن‌ها می‌یابید. پرستویی اعجوبه است. اعجوبه‌ای نابغه که از آغاز فعالیتش تاکنون در سینما دچار افول نشده است و شخصیت بی حاشیه و دوست‌داشتنی‌اش او را تبدیل به یک استاد بی‌چون‌وچرا و بازیگری محبوب کرده است. از آن دسته بازیگرانی که شاید هر نسل فقط یکی داشته باشد.
سلبریتی محبوب ما، 62 سالگی‌ات مبارک.

کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.