به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی موسسه خانه کتاب، مراسم پایانی دومین جایزه منطقه‌ای کتاب سال ویژه هند امروز چهارشنبه (18 دی ماه) با حضور محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیکنام حسینی پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب، علی چگینی، سفیر ایران در هند، محمدعلی ربانی، رایزن فرهنگی ایران در هند، احمد علی حیدری، دبیر علمی جایزه جهانی کتاب سال، رجبعلی سالاریان، مدیر نمایشگاه های استانی موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران و جمعی از مسئولان فرهنگی و نویسندگان هندی در مرکز بین‌المللی هند برگزار شد.
نیکنام حسینی‌پور روابط تاریخی و فرهنگی ایران و هند را یکی از کهن‌ترین و عمیق‌ترین مراودات تاریخی دو ملت در طول تاریخ دانست و گفت: این روابط اگرچه با فراز و فرودهای سیاسی و اجتماعی بسیاری همراه بوده، ولی نتوانسته خدشه‌ای بر روابط فرهنگی این دو ملتِ با پیشینه تاریخی مشترک، کهن و غنی وارد کند. فرهنگ، همواره صلابت دهنده این روابط در سطوح مختلف بوده است. در این روابط چند هزار ساله، هم هند بر ایران تأثیر گذاشته و هم ایران بر هند، چنان‌که اسلام در هند کم و بیش رنگ ایرانی به خود گرفته و فکر، سبک و سیاق اندیشۀ مردم ایران از حیث کلام، شعر، عرفان، حکمت و تصوف با اندیشۀ مردم هند سنخیت دارد، زیرا هر دو ملت از یک نژاد و یک ریشه هستند و زبان آنها فرزندان یک مادر بوده‌اند.
حسینی‌پور افزود: متأسفانه به دلیل نفوذ کشورهای مختلف و سایه انداختن سیاست بر فرهنگ، این روابط دستخوش تغییرات و نوساناتی شده است، با این وجود همچنان به یکدیگر وفادارند. به قول حزین لاهیجی، شاعر پارسی‌گوی مقیم هند که می‌گفت: "ای وای بر اسیری کز یاد رفته باشد/ در دام مانده باشد، صیاد رفته باشد" اما به قول مولوی:"هر کسی کو دور ماند از اصل خویش/بازجوید روزگار وصل خویش".
او در ادامه با بیان این‌که روابط کهن و استوار فرهنگی این دو ملت، موضوعی محدود و منحصر به تاریخ و اسطوره نیست، بلکه نمود و نمایشی عینی، ملموس و محسوس در روابط امروز میان آنها وجود دارد، گفت: روابطی که پیشینه آن به هزاران سال می‌رسد. زبان به مثابه عنصر اصلی شکل‌دهی فرهنگ‌ها، قرابت و شباهت بسیاری بین زبانهای باستانی ایران و هند یعنی اوستایی و سانسکریت وجود دارد. دستور زبانهای اوستایی و فارسی ـ خاصه فارسی باستان ـ از هم بهره فراوان گرفته‌اند.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب به جمله جواهر لعل نهرو نخست وزیر فقید هند با عنوان «در میان مردمان و نژادهای بسیاری که با هندوستان ارتباط داشته‌اند و در زندگانی و فرهنگ هند نفوذ کرده‌اند قدیمی‌ترین و با دوام‌ترین آنها ایرانیان هستند»، اشاره کرد و گفت: عنصر فرهنگ، اصلی‌ترین و کلیدی‌ترین مؤلفه در تداوم و پیوستگی ارتباط میان ایران و هند در طول تاریخ بوده‌است. حال در عصر قدرت‌های منطقه‌ای، رویداد دومین جایزه منطقه‌ای کتاب‌سال جمهوری اسلامی ایران در منطقه شبه قاره هند، مجال و فرصت مناسبی برای دو کشور مهیا کرده است تا به روابط خود عمق و معنای بیشتری ببخشند. اشتراکات فرهنگی و تاریخی بسیاری بین دو کشور وجود دارد. روابط ایران و هند صرفاً رابطه‌ای سیاسی، اقتصادی یا حتی تاریخی نیست، بلکه ارتباط بین تمدن‌هاست که در آن تمدن‌های بزرگ هندی و ایرانی از یکدیگر تأثیر گرفته‌اند و هر دو کشور برای این روابط، احترام و جایگاه ویژه‌ای قائلند.
او سپس بیان کرد: زبان فارسی در دوره غزنویان به هند راه یافت و در آن دوره پارسی، زبان ادبیات، شعر، فرهنگ و دانش بود. زبان فارسی در هندوستان شاعران بزرگی همچون بیدل دهلوی و امیر خسرو دهلوی و دستگاه شعری سبک هندی را در خود پروراند. همچنین فارسی‌زبانان هندوستان، واژه‌نامه‌های ارزشمندی برای زبان فارسی فراهم آوردند که از آن‌جمله می‌توان به فرهنگ ابراهیمی از ابراهیم قوام‌الدین فروغی و فرهنگ آنندراج از محمد پاشا اشاره کرد.
حسینی‌پور وجود میلیون‌ها نسخه خطی ارزشمند به زبان فارسی در کتابخانه‌های هندوستان، از جمله وجود 5000 نسخه خطی در کتابخانه و آرشیو ملی هند، همچنین کتیبه‌های تاریخی باقیمانده در مقبره‌ها و مکان‌های تاریخی به زبان فارسی را بخشی از میراث مشترک دو ملت بر محور زبان فارسی عنوان کرد و گفت: کتابخانه‌های رامپور، آصفیه، راجه محمودآباد، صولت، امیرالدوله و مرشدآباد تنها بخشی از مراکزی هستند که نسخ خطی ارزشمندی را در خود جای داده‌اند. علاوه بر این مراکز دانشگاهی و فرهنگی بسیاری دارای بخش‌های زبان فارسی هستند که در مقاطع مختلف به آموزش و تدریس زبان فارسی می‌پردازند.
حسینی پور با بیان این‌که در دوران معاصر به واسطه گسترش ارتباطات و امکان تعامل فرهنگی، شناخت ما از سرزمین هند و فرهنگ و تمدن آن افزایش یافته است، گفت: بدون تردید، هر کس که در این وادی بی‌پایان گام بنهد، نمی‌تواند بر تحقیقات سترگ و جاودانه حکیم و دانشمند فرزانه و پژوهشگر یگانه ایرانی در سده چهارم و پنجم هجری قمری/ دهم و یازدهم میلادی یعنی ابوریحان محمد بن احمد بیرونی چشم بربندد. به بیان روشن‌تر بخش قابل توجهی از آن‌چه نه فقط ایرانیان بلکه جهانیان درباره تاریخ و تمدن هند می‌دانند، غیر از مواریث عظیم خودِ این تمدن کهن، منبعث از تحقیقات ارزشمند آن عالم بزرگ ایرانی است. کتاب تحقیق ماللهند، بنیان تاریخی و ماده اولیه تاریخ‌نگاری هندوستان، اساس جامعه‌شناسی قدیم و مردم‌شناسی مذهبی آنجا شده است. بیرونی این کتاب را پس از سفری که به همراه لشکر سلطان محمود به هند داشت، نوشت و با آنکه امروز هزار سال از نگارش آن می‌گذرد هنوز به‌عنوان مرجعی معتبر شناخته میشود.
مدیرعامل خانه کتاب همچنین اظهار کرد: مؤسسه خانه کتاب، به‌عنوان جامعترین مرجع اطلاعات و آمار کتاب و نشر ایران، در کنار دو جایزه ملی «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» و «جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران»، اینک «جایزه منطقه‌ای هند» را نیز برگزار می‌کند. براساس آمار ثبت شده در بانک اطلاعات خانه کتاب، در طول چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران (1357ش/ 1979م تا کنون) در حدود 1400000 عنوان کتاب در ایران منتشر شده که روندی افزایشی داشته است به نحوی که از 294 عنوان در سال 1357 (1979م) به 101000 عنوان در سال 1397 (2019م) رسیده است.
او افزود: در همین دوره زمانی چهل ساله پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون بیش از 1500 عنوان کتاب در حوزه هند، هندپژوهی، هندشناسی و تمدن و تفکر هندی، در ایران انتشار یافته است که برخی از آنها چندین نوبت بازچاپ شده‌اند. به دلیل شهرت و اهمیت به تعدادی از پرفروشترین آنها اشاره می‌کنم؛ رمان تاریخی و پرکشش و جذاب «ایران و بابر» نوشته ارسکین ویلیام با ترجمه ذبیح‌الله منصوری که روایتی داستانی از سرگذشت بابر، موسس سلسله مغولان هند و روابط او با شاه اسماعیل اول، موسس سلسله صفوی است. این کتاب 20 نوبت با شمارگان 60000 نسخه چاپ شده است.
حسینی پور افزود: همچنین، مهاتما گاندی، رهبر سیاسی و معنوی ملت هند در راه آزادی از استعمار بریتانیا، در ایران نیز به عنوان نماد عدم خشونت و نافرمانی مدنی، چهرهای محبوب و شناخته شده است. او موضوع انتشار کتابهای پرفروش و پرشمارگانی بوده است از جمله: 1) «همه مردم برادرند» نوشتۀ گاندی با ترجمه محمود تفضلی (رایزن فرهنگی اسبق ایران در هند که به‌ویژه آثار او درباره جواهر لعل نهرو و ترجمه آثار او بارها در ایران چاپ شده، همچون کتاب «نگاهی به تاریخ جهان» که تاکنون 20 نوبت چاپ شده و سال‌ها یکی از پرفروشترین کتابهای این حوزه بوده است). کتاب «همه مردم برادرند» در طول 33 سال، 13 بار و با 25.000 نسخه از سوی انتشارات امیرکبیر، یکی از معتبرترین ناشران ایرانی چاپ شده است؛ 2) کتاب «نیایش» (نوشته‌های گاندی با مضمون یا درباره نیایش طی 12 سال، 12 نوبت و 12 هزار نسخه از سوی ناشر معتبر و مشهور ایرانی، نشر نی، منتشر شده است)؛ 3) کتاب «راه عشق: داستان تحول روحی مهاتما گاندی»، نوشته اکنات ایسواران، ترجمه شهرام نقش تبریزی که در طول 19 سال، 12 بار و بیش از 16 هزار نسخه توسط یکی از ناشران معتبر و مشهور ایرانی، ققنوس، به چاپ رسیده است)؛ 4) کتاب «تعالیم کریشنامورتی» با ترجمه محمدجعفر مصفا نیز طی 14 سال به چاپ یازدهم رسیده و از سوی نشر قطره، از ناشران معتبر ایران منتشر شده است.
او با بیان این‌که اندیشمندان و محققان ایرانی نیز در راه شناساندن فرهنگ و تمدن هندی به ایرانیان، آثار پرفروش و معتبری عرضه کردند، گفت: بخش ادیان هندی در کتاب ماندگار «ادیان آسیایی» اثر دانشمند فقید ایرانی، مهرداد بهار که طی 16 سال، 9 نوبت و 20 هزار نسخه از آن به چاپ رسیده است از جمله این فعالیت‌ها است. همچنین کتاب «ادیان و مکتب های فلسفی هند» نوشته دانشمند فقید ایران، داریوش شایگان که در عرض 35 سال، 8 نوبت چاپ و 32 هزار نسخه منتشر شده است که آگاهی ایرانیان را نسبت به ادیان و اندیشه‌های هندی افزودند.
حسینی پور با اشاره به بیشترین کتابهای مرتبط با تمدن و تاریخ و فرهنگ هند که در ایران انتشار یافته‌اند، گفت: عرفان هندی، اخترگویی و طالع بینی هندی، قصه‌ها و افسانه‌های هندی، تاریخ هند، هندوئیسم و ادیان و باورهای هندی، گاندی، شعر فارسی شاعران اسلام و تشیع در هند، فارسی‌گوی هند، اساطیر هندی، راهنمای سفر به هند از جمله این موضوعات هستند.
مدیرعامل خانه کتاب بیان کرد: در معتبرترین جایزه کتاب جمهوری اسلامی ایران تاکنون پنج کتاب در حوزه آیین هند و عرفان اسلامی، تشیع در هند، زبانشناسی و زبانهای هند و اروپایی، زبان فارسی و سبک هندی برگزیده شده‌اند که شامل کتاب های آیین هندو و عرفان اسلامی (براساس مجمع البحرین داراشکوه) ترجمه داریوش شایگان (شایسته تقدیر دوره 22، سال 2005/1383)، نحو هندی و نحو عربی، نوشته استاد فتح الله مجتبایی، نشر کارنامه (برگزیده دوره 23 سال 2006/1384)، درآمدی بر زبانشناسی تطبیقی زبانهای هند و اروپایی، نوشته رابرت بیکس، ترجمه اسفندیار طاهری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (شایسته تقدیر دوره 29، سال 2012/1390) و تاریخ اجتماعی فکری شیعه اثناعشری در هند، نوشته سیداطهر عباس رضوی، ترجمه منصور معتمدی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم (شایسته تقدیر دوره 36، سال 2019/1397) است که به‌خصوص کتاب استاد فتح الله مجتبایی با عنوان «نحو هندی و نحو عربی» که برگزیده کتاب سال بود، اگر به هندی ترجمه نشده، پیشنهاد میشود ترجمه شود.
حسینی پور همچنین عنوان کرد: در بخش جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نیز تا کنون برندگانی از هند در حوزه اسلامشناسی و روابط ایران و هند برگزیده شده‌اند و جوایزی از دست رئیس جمهور اسلامی ایران دریافت کرده‌اند که می‌توانم به کتابهای «گفتمان میان فرهنگ‌ها: ایران و هند»، نوشته آتول کمار سینها و آبحای کمار سینگ، دهلی نو: انتشارات آنامیکا (برگزیده دوره 14، سال 2007/1385)، «سرمنشأ نژادهای هندو – ایرانی» نوشته خانم النا کازمینا از روسیه، انتشارات آکادمیک بریل (برگزیده دوره 16، سال 2009/1387) و «رسائل إخوان الصّفاء وخُلّان الوفاء: رسالۀ هشتم تا رسالۀ دهم از بخش سوم در موضوع نفس و عقل» از انتشارات دانشگاه آکسفورد با همکاری موسسه مطالعات اسماعیلی؛ تصحیح و ترجمه دکتر کارملا بافیونی و پروفسور اسماعیل قربان‌حسین پوناوالا، هندی‌تبار و از کشور آمریکا (برگزیده دوره 25، سال 2018/1396) اشاره کنم.
مدیرعامل خانه کتاب پیشنهاد کرد: بنابراین برای ایجاد پل فرهنگی، تبادل اطلاعات نیاز هست. ما در خانه کتاب می‌توانیم کتاب‌هایی که درباره هند در ایران منتشر میشود را در قالب یک مجموعه تهیه و عرضه کنیم و در پایگاه اطلاع‌رسانی خانه کتاب قرار دهیم جدیدترین آثار را نیز به آن بیفزاییم و روزآمد نگه داریم. اما تقویت و تحکیم این تعامل، نیازمند تلاش متقابل است، یعنی در هند نیز نهادی متولی گردآوردی و تهیه مجموعه‌ای مشابه از کتابهای منتشر شده در حوزه ایرانشناسی و اسلامشناسی در شبه قاره را برعهده بگیرد.
او سپس بیان کرد: یکی از اهداف برگزاری چنین جشنواره‌هایی ایجاد این ارتباط دو سویه است. ما اکنون نیازمند اطلاعات دست اولی از هند هستیم، این اطلاعات بخشی از آن اطلاعات جاری است و بخشی از آن گذشته‌نگر که هر کدام از این دو ساز و کار خاص خودش را دارد. گذشته‌نگر از طریق فهرست نگاری کتابخانه‌ها و مراکز آرشیوی هند میسر است. دیگری در زمینه آثار جاری چاپی است که لازم است ساز و کاری آماده کنیم که این فرهنگ مکتوب اعم از کتاب‌ها، نشریات ادواری، اعلان‌ها، نقشه‌ها و همه مکتوب‌های چاپی که در دو کشور درباره تاریخ و فرهنگ و زبان دو سرزمین منتشر می‌شوند، به اطلاع علاقمندان و محققان و اندیشمندان ایرانی و هندی برسد.
حسینی پور هدف جایزه منطقه‌ای را تقویت و تحکیم این ارتباطات فرهنگی دانست و گفت: باتوجه به وضعیت جهان امروز قدم در راه ارتباطات برداشتیم. ولی آیا این ارتباط، ساز و کاری را که منجر به تبادل اطلاعات بشود به وجود خواهد آورد؟ این آرزوی ماست که این اتفاق بیفتد چون جهان امروز جهان انباشت اطلاعات و اشاعۀ آن است. این‌جا قرن‌هاست انبوده اسناد و منابع و اطلاعات نهفته است ولی بخش زیادی از آن هنوز اشاعه پیدا نکرده است. یکی از آمال محققان و اندیشمندان هم دسترسی به این اطلاعات است تا با اشاعه آن ارزش افزوده‌ای به اطلاعات بدهند. ما باید دنبال راهکارهایی باشیم برای تحقق این ارزش افزوده. اکنون این ارتباط وجود ندارد یا بسیار اندک است. هدف از برگزاری جایزه کتاب سال منطقه‌ای پاسخ به همین ضرورت و نیاز است. ولی اگر تبادل اطلاعاتی صورت نگیرد، این ارتباطِ صرف راه به جایی نخواهد برد. نقطه کانونی و آغاز این تبادل اطلاعات و منشا آن از کتابخانه‌ها و آرشیوهای هند است. ما در درجه اول باید مطلع شویم در کدام کتابخانه و مرکز آرشیوی چه منابعی در مورد فرهنگ و تاریخ ایران و زبان فارسی موجود است. سپس براساس آن موجودی می شود ارزش افزوده ای به آن اطلاعات داد.
حسینی پور ادامه داد: بسیاری از نهادها در ایران و حتی افراد خیر آمادگی مرمت کتابهای قدیمی، نشریات و اسناد قدیمی را دارند و می‌توانند یاریرسان مراکز کتابخانه‌ای و آرشیوی هند باشند ولی با وجود کوشش‌های ارزنده‌ای که در دهه‌های اخیر صورت گرفته هنوز آن کاری که باید به سرانجام برسد، انجام نشده است. ما باید برای به سرانجام رساندن این کار، ساز و کاری را بیابیم و به این جایزه اکتفا نشود. این نقطه پایان نیست این برای ایران نقطه آغاز همکاری‌های مشترک است و باید این کار شروعی باشد برای کارهای بعدی که قطعا کارهای بعدی به گسترش دانش، آموزش و پژوهش در دو کشور خواهد انجامید.
مدیرعامل خانه کتاب بیان کرد: گنجینه‌ای از فرهنگ ایرانی و زبان فارسی اکنون در هند است که باید اهتمام جدی در آن صورت گیرد و یک نهضت احیاگری به وجود بیاید. این نهضت احیاگری هم متخصص‌های موضوعی خاص خودش را می‌خواهد. در حوزه کتاب متخصص موضوعی خاص خودش را می خواهد. در نشریات متخصص موضوعی خاص خودش را می‌خواهد یعنی باید همه این‌ها را مد نظر قرار داده باشیم و نباید به این جایزه اکتفا کنیم.
او اظهار کرد: نهضت بیدل‌شناسی که در دهه‌های اخیر در ایران راه افتاده است، قبلا شاید کسی خیلی بیدل را نمی‌شناخت. اما همین که بیدل مطرح شد اقبال عمومی که به بیدل بوجود آمد عادی نبود و ایرانیان موقعی که کارهای بیدل را خواندند خیلی سریع با آن ارتباط برقرار کردند. زیرا سخنی که از دل برآید لاجرم بر دل نشیند. بنابراین ممکن است بیدل‌های دیگری باشند که لابه لای اسناد و متون کهن مدفون شده‌اند و همت و تلاش می‌خواهد که آنها را بیرون بکشند و به جهان معرفی نمایند و بیدل‌ها دل‌های بزرگ می‌خواهند برای اینکار.
حسینی پور پیشنهاد کرد: می‌توان از میراث متقابل دو کشور بانک اطلاعات مشترک ایجاد کرد. اسناد و دست‌نویس‌ها از دوستان‌مان در هند و اسکن و تصویر برداری از سوی ما که خودش یک انقلاب می‌توان به وجود بیاورد.
روابط اجتماعی و اقتصادی ایران و هند با کتاب و فرهنگ شکل گرفت
محسن جوادی - معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی - نیز در این مراسم اظهار کرد: روابط فرهنگی و اجتماعی ایران و هند سابقه دیرینه‌ای دارد و همیشه با کتاب بود. وقتی مسافران از ایران به هند می‌رفتند نسخه‌های خطی زیادی با خود می‌آوردند تا بتوانند از آن استفاده کنند. شاهد آن حجم عظیم نسخه‌های خطی است که در کتابخانه‌های هند وجود دارد و متقابلا وقتی تاجران از هند به ایران می‌آمدند فقط تجارت نمی‌کردند بلکه کتاب، دانش و خردمندی را با خود می‌آوردند. روابط اجتماعی و اقتصادی با کتاب و فرهنگ شکل گرفت.
جوادی با بیان این‌که زبان فارسی محمل و بستر خوبی برای تغزل و ابراز عشق، محبت،حکمت و معرفت است، گفت: در شعر حافظ عشق و علاقه به خداوند، انسان و عالم دیده میشود یا در شعر بیدل مضامین اخلاقی و حکمت فراوان دیده میشود. این زبان در هند نیز گسترش و مقبولیت پیدا می‌کند. دو گونه سهم به این مساله کمک می‌کند؛ یکی مهاجران و شاعرنی بودند که از ایران به هند می‌آمدند و ایران را بازار ذوق، هنر، شور و عشق می‌دیدند و در این بازار کالای خود را عرضه می‌کردند. دیگری کسانی بودند که در خود هند پرورش پیدا کردند و چنان قدرت گرفتند که سبکی را در ادبیات فارسی شکل دادند و در این سبک شعر گفتند و مضامین بلندی را سرودند و کتاب نوشتند.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان گفت: امیدوارم این شکوه، عظمت، شور و نشاطی که در روابط فرهنگی و اجتماعی ایران و هند در گذشته وجود داشته با تلاش همه ما ادامه پیدا کند چرا که زبان، میراث معنوی بزرگی است و همه ما می‌توانیم در نگه داشتن آن برای نسل آینده و انتقال خرد، حکمت، مدارا و محبت از طریق این زبان و شعر و متقابلا از طریق زبان هندی و سانسکریت و رواج آن بتوانیم این خردمندی و حکمت که گذشتگان در این کتاب به یادگار گذشته‌اند به نسل‌های بعدی برسانیم.
جان ایران و هند به هم گره خورده است
علی چگینی، سفیر ایران در هند با بیان این‌که برای معرفی افرادی که مستحق دریافت جایزه برای نگارش، ترجمه و یا تلاشی که می‌تواند منجر به خدمت روابط فرهنگی دو کشور ایران و هند باشد در این جمع افتخار حضور دارم، اظهار کرد: دوست دارم به زبان فارسی صحبت کنم به رغم این‌که می‌توانیم به زبان دیگری صحبت کنیم ولی حیف است در هندوستان و در جمع فرهیختگان به زبان انگلیسی صحبت کنیم.
او بر اساس روابط دو کشور ایران و هند را فرهنگ دانست و گفت: برای همین است که هیچ عامل و بعد دیگری نمی‌تواند دوستی و نزدیکی دو ملت را از هم کم کند چرا که رابطه‌ها فرهنگی است و فرهنگ برخاسته از تمدن و تمدن برخواسته از ارزش‌ها است. تمدن هندی و فارسی در دو اقیانوس تاریخ به هم رسیدند و این زیبایی و احساس نزدیکی و قرابتی که امروز بین دو این ملت می بینیم میوه، ثمره و تجلی این نزدیکی است.
چگینی با بیان این‌که ارتباط هند و ایران بر اساس یک رابطه تجاری نیست که ملاک آن سود و زیان باشد، اظهار کرد: ارتباط هند و هندوستان با ایران زمین، ارتباطی است که به عمق جان انسان ها برمی‌گردد. برای همین است که هندیان در ایران احساس غربت نمی‌کنند و ما نیز هم در سرزمینشان احساس حضور در خانه خویشاوندان خود می‌کنیم.
او افزود: اگر کسی تعبیر می‌کند که ما پسرعموها و دخترعموهای هم هستیم حرف بی‌ربطی نزده است چرا که این رابطه، رابطه‌ای است که از عمق جان و محبت برخواسته و قناتی است که ما در چاه آن در دامن کوهسار احساست و عواطف پدران ما که ارواح همه آنها شاهد ما هستند، تجلی پیدا کرده است. مهری که بر دل ما نسبت به هند و مهری که از هند به سمت ایران جاری است ریشه در تاریخ محبت و رابطه جانی است و جان ما ایرانیان با جان هندیان متصل است.
سفیر ایران در هند بیان کرد: جان ما (ایران و هند) به هم گره خورده است نه جسم ما. اگر معده دو ملت به هم گره بخورد با یک گرسنگی، سود و زیان از هم فاصله می‌گیرد اما جان که به هم متصل شد چونکه مبنای آن مهر، مودت، عشق، خویشاوندی است پیوندی است که با مسائل مادی نمی‌شود آن را قطع کرد. برای همین به قول مولانا "جان گرگان و سگان هریک جداست/ متحد جانهای شیران خداست". شاید بیشترین اسم شیر را در هند می‌بینیم و در ایران قدیم کلمه شیر همیشه قبل یا بعد از اسامی افراد می‌آمد. برای همین از دو ملت تعبیر شیر می‌کنم.
او در پایان گفت: جای تاسف است که اتصال، برادری و ارتباط دیرین در نسل گذشته بیشتر از نسل فعلی است و نسل جوان ما کمتر با هم ارتباط دارند. این شاید به حساب کم‌کاری ما باشد که علی‌رغم همه امکانات و شرایط که نسبت به گذشته قابل مقایسه نیست، نسبت به پدرانمان در این امتحان نمره کمتری می‌گیریم چرا فرزندان ما نسبت به این دو کشور آشنایی کمتری دارند. به نظر می‌رسد کم‌کاری ما در حوزه فرهنگ را می‌توانیم با ارتباط فرهنگی و با کوشش هر چه بیشتر جبران کنیم؛ حتی از زمینه‌های اقتصادی به عنوان پیوستی فرهنگی برای توسعه و عمق ارتباط هر چه بیشتر دو ملت این استفاده کنیم.
در پایان این آیین از برگزیدگان دومین جایزه منطقه‌ای کتاب سال ویژه هند به این شرح تجلیل شد:
در محور تصحیح متون، کتاب «مرآت الاصطلاح » تصحیح چندر شیکهر به عنوان برگزیده و کتابهای «کلیات غلام علی آزاد بلگرامی» تصحیح سید حسن عباس و کتاب «تشریح الاقوام» تصحیح آذرمیدخت صفوی به عنوان شایسته تقدیر معرفی شدند.
در بخش تالیف نیز کتاب «تحقیق، تنقید، تصحیح متن اور فارسی فرهنگ‌نویسی» تالیف ریحانه خاتون به عنوان برگزیده و کتابهای «ابعاد سیر العارفین» تالیف راجندر کمار و کتاب «عبدالحسین زرین‌کوب(احوال و آثار)» تالیف مهتاب جهان به عنوان آثار شایسته تقدیر شناخته شدند.
همچنین در بخش ترجمه، کتاب«دقایقی با قرآن» ترجمه محمدعلی کوثر به عنوان کتاب برگزیده این دوره از جایزه منطقه‌ای کتاب سال ویژه هند شناخته شد و کتابهای «تیسرالاپنه» ترجمه کلیم اصغر و «شعر مدرن ایران» ترجمه عزیز مهدی شایسته تقدیر این جایزه معرفی شدند.
