کرونــا و کاهـش درآمــدِ کشورهای دانشجو‌پذیر

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فرهیختگان، درواقع دانشجویان بین‌المللی نوعی سرمایه برای کشورهای دانشجوپذیر محسوب می‌شوند. حتی مشاغل مختلفی نیز از پرتو ورود دانشجو به این کشورها ایجاد می‌شوند که طبیعتا علاوه‌بر اشتغالزایی، منابع درآمدی دیگری نیز به همراه دارند. اهمیت دانشجویان بین‌المللی برای کشورهای دانشجوپذیر به‌حدی است که حتی بخشی از سیاستگذاری‌های حوزه اقتصاد کلان نیز بر پایه تعداد دانشجوی ورودی به این کشور تعیین می‌شود.  با همه‌گیری ویروس کرونا و پاندمی این ویروس که سرتاسر جهان را فراگرفته و موجب تعطیلی نظام‌های آموزشی در بسیاری از کشورها - ازجمله کشورهای مقاصد تحصیلی دانشجویان بین‌المللی- شده است، کشورهای دانشجو‌پذیر با افت شدید درآمدی مواجه شده‌اند.  براساس گزارش بخش اقتصادی شرکت حسابرسی «دیلویت» که یک شرکت حسابرسی در آمریکاست، درسال 2018، بخش بین‌الملل دانشگاه‌های استرالیا 41میلیارد دلار به اقتصاد این کشور کمک و 260هزار شغل تمام‌وقت را پشتیبانی کرده است. اگر این رقم در سال تحصیلی 2020 نیز همچنان همین میزان بوده باشد، با توجه به بحران شیوع کرونا در جهان و تعطیلی دانشگاه‌ها و لغو کلاس‌ها انتظار می‌رود درآمد حاصل از بخش بین‌المللی دانشگاه‌های استرالیا رقمی حدود پنج‌میلیارد دلار کاهش یابد. این گزارش پیش‌بینی کرده است بیش از 20هزار شغل وابسته به بخش بین‌المللی دانشگاه‌های استرالیا نیز در آینده در معرض خطر قرار خواهند گرفت و چه‌بسا درصورت ادامه روند روبه رشد همه‌گیری کرونا، بیکاری و کاهش درآمدها از بخش دانشگاه نیز بیش از پیش‌بینی‌ها باشد.   صاحب‌نظران و پژوهشگران دانشگاهی براین باورند که اهمیت اقتصادی بخش آموزش بین‌المللی به‌حدی است که آسیب‌دیدن آن می‌تواند توسعه و رشد اقتصادی بسیاری از کشورهای درگیر را حتی تا یکی، دو سال آینده تضعیف کند. این آسیب‌ها تنها بخش آموزش را تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد بلکه طیف وسیعی از شغل‌های مرتبط و حتی غیرمرتبط را با بحران مواجه می‌کند. فرض کنید از ورود یک دانشجوی بین‌المللی از هندوستان به دانشگاهی در آلمان چه منابع درآمدی برای کشور مقصد ایجاد می‌شود؛ بلیت هواپیما، عوارض ورود و خروج، هزینه ایاب و ذهاب، هزینه‌های اسکان، خوراک و پوشاک، تمامی اقلام تحصیلی ازجمله کتاب و همه مواردی که برای زندگی یک دانشجو در کشور دیگر اهمیت دارد، یک منبع درآمدی ایجاد می‌کند. درنتیجه اکنون که دانشجویان بین‌المللی به دلیل شیوع کرونا امکان حضور در کشور مقصد تحصیل را ندارند، احتمال وارد آمدن خسارات جبران‌ناپذیر به اقتصاد این کشورها دور از انتظار نیست.  شیوع ویروس کرونا از کشور چین آغاز شد. این درحالی است که دانشجویان چینی در بسیاری از دانشگاه‌های آمریکا، استرالیا و اروپا تحصیل می‌کنند و معلوم نیست که چه تعداد از این دانشجویان پیش از قرنطینه شهرهای چین، از این کشور خارج شده و احتمالا ناقل بیماری بوده‌اند و اکنون با شیوع بیماری کشورهای مقصد تحصیلی را ترک کرده و به کشور خود بازگشته‌اند. حال باید دید ورود و خروج این دانشجویان چه میزان خسارت به بدنه اقتصادی کشورهای مقصد تحصیل وارد کرده است؛ چراکه از یک‌سو اگر دانشجویان چینی ناقل بیماری بوده باشند، سلامتی کشور میزبان را به خطر انداخته و از سوی دیگر به واسطه تعداد قابل‌توجه دانشجویان چینی درحال تحصیل در این کشورها، خروج آنها درآمد کشورها را به‌شدت کاهش داده است.  طبق آخرین آمار بخش اقتصادی شرکت حسابرسی «دیلویت»، 56 درصد از دارندگان ویزای دانشجویان چینی در تاریخ اول مارس 2020 میلادی خارج از استرالیا بوده‌اند. در آمریکا نیز از ژانویه سال 2020 گسترش ویروس کرونا بر جابه‌جایی جهانی هزاران نفر تاثیر گذاشته است. براساس داده‌های آماری «رصد‌خانه مهاجرت ایران» نیز در سال 2019، از هر سه دانشجوی بین‌المللی در ایالات‌متحده یک نفر از چین بوده است. همچنین در سال تحصیلی 2019-2018 میلادی 234 موسسه آموزشی میزبان 176هزار دانشجو از چین یا 47درصد از کل جمعیت دانشجویان چینی در ایالات‌متحده بوده‌اند. مضاف بر این 58 درصد از موسسات آموزش عالی آمریکا جذب دانشجویان چینی را در اولویت قرار داده‌اند و تقریبا 80درصد از موسسات نسبت به حفظ یا افزایش شمار دانشجویان بین‌المللی از چین ابرازنگرانی کرده‌اند که این نگرانی‌ها اکنون به‌دلیل محدودیت‌های سفر برای رویدادهای مسافرتی و شیوع ویروس کرونا افزایش یافته است.  در آمریکا حدود 70 درصد محققان در دانشگاه‌ها تحت‌قراردادهای کوتاه‌مدت مشغول کار هستند و بیش از 100هزار نفر از اعضای هیات‌علمی در دانشگاه نیز، دائمی نیستند. همچنین در کالج‌های آموزشی نزدیک 20 درصد معلمان با قراردادهای پیمانکاری و 25 درصد با حقوق ساعتی مشغول فعالیت هستند.  شیوع کرونا نشان داد بخش آموزش بر اقتصاد کشورها تا چه میزان می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده اقتصادی داشته باشد. اما باید دید که دولت‌ها چه تدابیری را برای حفظ منابع درآمدی خود از طریق تحصیل دانشجویان بین‌المللی می‌اندیشند. حفظ انبوهی از مشاغل مرتبط با دانشگاه‌های بین‌المللی و جلوگیری از تعطیلی بیش‌ازحد دانشگاه‌ها قطعا نیاز به سیاستگذاری‌های دقیق و حساب‌شده دارد که ضامن حفظ منابع درآمدی کشورهای میزبان دانشجویان بین‌المللی باشد.