آنالیز تاثیرگذاری رسانه‌ها در دوران کرونا

با کاهش تفریحات بیرون از خانه، بازار تماشای فیلم‌ها و مجموعه‌ها و استفاده از رسانه‌های مجازی به‌صورت چشم‌گیری افزایش یافته است. نمود واضح این استقبال را می‌توان در آمارهای ارائه‌شده از سوی موسسات مختلف به خوبی مشاهده کرد. آخرین نظرسنجی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در همین رابطه نشان می‌دهد نزدیک به 40درصد افراد شرکت‌کننده در نظرسنجی که با عنوان «اوقات فراغت در دوران کرونا» انجام گرفته است، گفته‌‌اند در قیاس با دوران پیش از کرونا، بیشتر برنامه‌های تلویزیونی را مشاهده کرده‌اند. بنا به گفته متولیان این نظرسنجی، جامعه آماری این نظرسنجی را شهروندان 18 سال و بالاتر ساکن در شهر و روستاهای کشور تشکیل داده و تعداد نمونه آن، 2103 نفر بوده است که به‌صورت تصادفی انتخاب شده‌‌اند. اما نکته شایان توجه در این آمارگیری به افزایش فعالیت‌ها در شبکه‌های اجتماعی و مجازی مربوط می‌شود. نظرسنجی «اوقات فراغت در دوران کرونا» نشان می‌دهد 1/ 39درصد پاسخ‌گویان نسبت به قبل از کرونا، بیشتر در شبکه‌‌های اجتماعی فعالیت می‌‌کنند. طبق این نظرسنجی تنها 3/ 22درصد افراد پاسخ‌گو اظهار کرده‌‌اند میزان فعالیت در شبکه‌‌های اجتماعی تفاوتی نسبت به قبل نداشته و 4/ 4درصد افراد نیز گفته‌‌اند فعالیتشان در این زمینه کاهش داشته است. 8/ 33درصد پاسخ‌گویان نیز در شبکه‌‌های اجتماعی فعالیت نمی‌‌کنند. افراد بدون تحصیلات دانشگاهی نسبت به پاسخ‌گویانی که تحصیلات دانشگاهی دارند، بیشتر اعلام کرده‌اند فعالیتشان در شبکه‌های اجتماعی در قیاس با قبل از شیوع کرونا افزایش یافته است.

  ترکیب آماری مخاطبان تلویزیون

به استناد نظرسنجی «اوقات فراغت در دوران کرونا»، 9/ 37درصد افراد پاسخ‌گو گفته‌‌اند در قیاس با دوران پیش از کرونا، بیشتر برنامه‌های تلویزیونی داخلی را مشاهده می‌کنند. میزان تماشای برنامه‌های تلویزیونی 8/ 28درصد پاسخ‌گویان، نسبت به پیش ازکرونا تفاوتی نداشته است. 7/ 6درصد افراد نیز در این ایام کمتر برنامه‌های تلویزیون را تماشا کرده‌‌اند. همچنین 2/ 26درصد پاسخ‌گویان اعلام کرده‌اند برنامه‌‌های شبکه‌های داخلی تلویزیونی را نمی‌بینند. افراد بدون تحصیلات دانشگاهی، نسبت به پاسخ‌گویانی که تحصیلات دانشگاهی دارند، بیشتر اعلام کرده‌اند میزان تماشای برنامه‌های تلویزیون برای آنان در قیاس با قبل از شیوع کرونا افزایش یافته است. ساکنان روستاها نیز در قیاس با شهرنشینان، بیشتر برنامه‌‌های تلویزیون ایران را نسبت به قبل از شیوع کرونا می‌بینند. 1/ 48درصد پاسخ‌گویانی که از طریق برنامه‌‌های تلویزیون اوقات فراغت خود را در دوران کرونا گذرانده‌‌اند (4/ 35درصد کل نمونه)، مخاطب فیلم و سریال این رسانه بوده‌‌اند. 7/ 39درصد این دسته از پاسخ‌گویان (2/ 29 درصد کل نمونه) نیز پیگیر اخبار کشور از طریق تلویزیون بوده‌اند. دیگر برنامه‌‌هایی که این دسته از پاسخ‌گویان مخاطب آن برای سپری‌کردن اوقات فراغتشان در دوران کرونا بوده‌اند، به‌ترتیب عبارتند از مستند، برنامه‌های علمی، برنامه‌‌های مذهبی، آموزشی و میزگرد و مصاحبه شخصیت‌‌ها.

زنان نسبت به مردان بیشتر مخاطب فیلم و سریال‌‌های تلویزیون در دوران کرونا بوده‌‌اند. جوانان نیز در قیاس با سایر گروه‌‌های سنی، بیشتر فیلم وسریال‌‌های تلویزیون را برای پر کردن اوقات فراغت دیده‌‌اند. پاسخ‌گویانی که تحصیلات دانشگاهی دارند، با اختلاف اندکی نسبت به افراد بدون تحصیلات دانشگاهی، برای گذراندن روزهای کرونایی، بیشتر فیلم و سریال‌‌های صداوسیما را تماشا کرده‌اند. از سوی دیگر، مردان نسبت به زنان بیشتر مخاطب اخبار تلویزیون در روزهای کرونایی بوده‌‌اند. در بین گروه‌های سنی نیز افراد بالای 45سال بیشتر اعلام کرده‌اند در این ایام، اخبار تلویزیون را برای پرکردن اوقات فراغت دنبال کرده‌‌اند. همچنین پاسخ‌گویان بدون تحصیلات دانشگاهی، نسبت به افرادی که تحصیلات دانشگاهی دارند، بیشتر گفته‌‌اند در دوران کرونا به تماشای اخبار صداوسیما پرداخته‌‌اند.

  بینندگان شبکه‌های ماهواره‌ای

همچنین براساس نظرسنجی «اوقات فراغت در دوران کرونا»، 4/ 10 درصد افراد پاسخ‌گو در دوران کرونا، بیشتر مخاطب برنامه‌های‌ماهواره‌ای بوده‌اند. این درحالی است که میزان تماشای برنامه‌های ماهواره‌‌ای 1/ 14درصد پاسخ‌گویان در این ایام، نسبت به قبل تغییری نکرده است. 1/ 2درصد افراد نیز اعلام کرده‌‌اند نسبت به قبل از شیوع کرونا، کمتر برنامه‌‌های ماهواره‌‌ای را می‌بینند. همچنین 9/ 71درصد پاسخ‌گویان این نظرسنجی بیان کرده‌اند از ماهواره استفاده نمی‌کنند.

3/ 51درصد پاسخ‌گویانی که برای سپری‌کردن اوقات فراغت خود، برنامه‌‌های ماهواره‌ای را می‌بینند (7/ 13درصد کل نمونه)، از این رسانه برای تماشای فیلم و سریال استفاده می‌‌کنند. 4/ 29درصد این دسته از پاسخ‌گویان نیز (8/ 7درصد کل نمونه)، برای کسب خبر از شبکه‌های ماهواره‌ استفاده می‌‌کنند. مستند، شوهای موسیقی و برنامه‌های مُد از دیگر برنامه‌‌های ماهواره‌ای مورد استفاده این پاسخ‌گویان است.

زنان نسبت به مردان بیشتر مخاطب فیلم و سریال‌‌های پخش‌شده از شبکه‌‌های ماهواره‌ای هستند. در بین گروه‌های سنی نیز، جوانان در قیاس با سایر گروه‌های سنی، بیشتر از این رسانه فیلم و سریال تماشا کرده‌اند. از سوی دیگر مردها نسبت به زنان بیشتر برنامه‌‌های خبری ماهواره‌ای را تماشا کرده‌‌اند. همچنین افراد بالای 45 سال در مقایسه با دیگر گروه‌های سنی، بیشتر از برنامه‌‌های خبری شبکه‌‌های ماهواره‌ای برای سپری‌کردن اوقات فراغت خود در این ایام استفاده کرده‌ا‌ند.

  موسیقی

طبق این نظرسنجی میزان مصرف موسیقی 21درصد پاسخ‌گویان نسبت به قبل از ظهور کرونا افزایش یافته است، این در حالی است که 6درصد افراد پاسخ‌گو اعلام کرده‌اند نسبت به قبل از شیوع کرونا، کمتر موسیقی گوش می‌دهند. 4/ 36درصد پاسخ‌گویان نیز همانند قبل، وقت برای گوش‌دادن به موسیقی اختصاص داده‌اند. 3/ 36درصد افراد در این دوران موسیقی گوش نمی‌دهند. جوانان در قیاس با سایر گروه‌های سنی بیشتر اعلام کرده‌‌اند نسبت به قبل از شیوع کرونا مصرف موسیقی‌ آنها افزایش یافته است. 7/ 70درصد پاسخ‌گویانی که در دوران شیوع کرونا برای گذراندن اوقات فراغت موسیقی گوش داده‌اند (6/ 44 درصد کل نمونه)، آهنگ مورد نظر خود را از سایت یا کانال‌های تلگرامی دانلود کرده‌‌اند. 9/ 8درصد این دسته پاسخ‌گویان (6/ 5درصد کل نمونه) نیز از طریق خرید سی‌دی موسیقی مدنظر خود را تهیه کرده‌‌اند. تنها 7/ 0درصد این گروه از افراد پاسخ‌گو (5/ 0درصد کل نمونه) در این ایام موسیقی مدنظر خود را از طریق کنسرت آنلاین گوش داده‌اند.