تحریریه زندگی آنلاین- گروه پزشک امروز
سرطان ریه یکی از شناخته‌ترین و خطرناک‌ترین سرطان‌ها بوده و سالانه تعداد زیادی از مردم به آن مبتلا می‌شوند.
این سرطان با مصرف سیگار ارتباط دارد. گرچه مواد دیگری مثل آزبست (پنبه کوهی) و قطران هم می‌توانند موجب سرطان ریه شوند ولی تقریبا 85 درصد موارد بیماری به استعمال دخانیات برمی‌گردد. سایر مواد سرطانزای استنشاقی نیز شانس ابتلای سیگاری‌ها را بالا می‌برد.
استعمال دخانیات نه تنها باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان ریه می‌شود بلکه سرطان‌های دیگر مثل سرطان زبان، حنجره، مری، مثانه، کلیه، لوزالمعده، بیماری‌های قلبی – عروقی و بیماری‌های مزمن ریوی مثل آمفیزم نیز با مصرف دخانیات مرتبطند.
سرطان ریه تا حد زیادی قابل پیشگیری است و راه آن هم عدم مصرف دخانیات است. احتمال ایجاد سرطان ریه با طول مدت استعمال دخانیات ارتباط دارد.
یک فرد سیگاری هر چه زودتر سیگار را ترک کند، احتمال ابتلا به سرطان را بیشتر کاهش خواهد داد. استنشاق دود سیگار دیگران نیز می‌تواند در فرد غیرسیگاری ایجاد سرطان کند. امروزه سرطان ریه شایع‌ترین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در مردان و زنان جهان می‌باشد.
سرطان ریه چیست؟
به علت آنکه سلول‌های یک عضو، واکنش‌های گوناگونی به عوامل سرطانزا نشان می‌دهد، بنابراین ممکن است انواع مختلف سرطان را در هر عضوی مشاهده کرد. این مساله در سرطان‌های اولیه ریه که در زیر شرح داده می‌شود، به خوبی روشن می‌گردد. سه نوع اول از لایه پوشاننده مجاری هوایی در مناطقی که بیشترین تماس را با سرطانزاهای استنشاقی دارند، منشا می‌گیرند.
- سرطان سلول‌های پوششی که قسمت عمده سرطان‌های ریه را تشکیل می‌دهند (45-40 درصد)
- سرطان سلول‌های بزرگ بدون تمایز که در 10-5 درصد بیماران دیده می‌شود.
- سرطان سلول‌های کوچک که در 20-15 درصد بیماران دیده می‌شود. در این نوع سرطان به علت آنکه گسترش سلول‌های سرطانی (متاستاز) زود صورت می‌گیرد، جراحی به ندرت درمان مناسب است. در این نوع سرطان نتایج خوبی با استفاده از شیمی‌درمانی به دست آمده است.
- آدنو کارسینوم که معمولا در قسمت‌های محیطی ریه دیده می‌شود و 30-25 درصد از سرطان‌های ریه را تشکیل می‌دهد. این سرطان ممکن است در افراد غیرسیگاری هم دیده شود.
- کارسینوم برونکوآلوئولر در قسمت‌های محیطی ریه مشاهده شده و کمتر از 5 درصد سرطان‌های ریه را تشکیل می‌دهد. این سرطان ممکن است در غیرسیگاری‌ها هم دیده شود.
- انواع نادر دیگر که کمتر از 5 درصد کل تعداد سرطان‌های ریه را تشکیل می‌دهد.
علل سرطان ریه
چون سیگار مهم‌ترین عامل ایجاد سرطان ریه است، بنابراین شناخت نحوه تاثیر آن در ایجاد این سرطان اهمیت دارد. در مرحله اول استنشاق دود به روش‌های پاکسازی طبیعی که به وسیله آن ریه خود را از صدمات در امان می‌دارد، صدمه می‌زند. مجاری هوایی که هوای استنشاق‌شده را به ریه‌ها می‌رسانند، توسط یک لایه از سلول‌ها که بر روی آنها غشایی از مواد مخاطی قرار دارند، محافظت می‌شود.
حرکات منظم مژک‌های شبیه مو، بر روی این سلول‌ها زمینه حرکت مخاط را از ریه به سمت بالا فراهم می‌آورد. به این طریق ذرات استنشاق‌شده‌ای که به مخاط چسبیده‌اند، خارج می‌شوند.
میزان اثربخشی مکانیسم پاکسازی، با استنشاق دود سیگار به سرعت کاهش یافته و با از بین رفتن مژک‌ها و ضخیم شدن لایه پوشاننده همراه خواهد بود. در این صورت دیگر ریه نمی‌تواند خود را پاک نگه دارد. بنابراین مواد سرطانزای موجود در دود سیگار بر روی مخاط لایه پوشاننده به مدت طولانی‌تری باقی مانده و زمان کافی برای نفوذ به داخل سلول‌ها را خواهند داشت.
این مواد به‌تدریج ماهیت سلول‌ها را تغییر می‌دهند تا به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند.
دود سیگار یکی از انواع آلودگی‌های استنشاقی است که نه تنها باعث تخریب سیستم پاکسازی می‌شود بلکه حاوی مواد شیمیایی سرطانزا نیز می‌باشد. از این رو وقتی مواد سرطانزای استنشاقی همراه با دود سیگار وارد ریه می‌شوند به علت فقدان خاصیت پاکسازی طبیعی می‌توانند اثر سرطانزایی سیگار را تشدید کنند؛ در صورتی که اگر همین مواد توسط فرد غیرسیگاری که پوشش راه‌های هوایی سالمی دارد استنشاق شوند، خطر سرطانزایی کمتری دارند.
فاکتورهای متعددی چون مدت سیگار کشیدن، مقدار سیگار مصرفی و شدت سیگار کشیدن بر روی احتمال بروز سرطان ریه تاثیر می‌گذارد؛ مثلا در افرادی که سالیان متمادی سیگار مصرف کرده‌اند (بیشتر از 20 سال) خطر ابتلا به سرطان ریه بیشتر است. همچنین شانس ابتلا به سرطان ریه در کسانی که به طور متوسط بیش از 20 سیگار در روز می‌کشند، 30-15 برابر افراد غیرسیگاری است.
زنان سیگاری نیز مشابه مردان سیگاری در معرض افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه قرار دارند. عوامل دیگری که می‌توانند در افراد سیگاری و غیرسیگاری سرطان ایجاد کنند شامل آزبست، کروم، نیکل، قطران و مشتقات آن و رادون (یک گاز رادیواکتیو) می‌باشند...
برای خواندن بخش دوم- سرطان ریه- اینجا کلیک کنید.
