با توجه به اینکه در اکثر موارد، سرطان در زمینهای از بیماری و نارسایی کبدی روی میدهد، رژیم پرانرژی و کم پروتئین توصیه میگردد. این بیماری در حال حاضر غیرقابل درمان است و تنها تعداد کمی از بیماران تا پنج سال پس از جراحی زنده میمانند؛ اما علائم را میتوان تخفیف داد.
پیشگیری
بهطور کلی، بزرگترین عامل خطرساز، عفونت با ویروس هپاتیت B و C است. برای پیشگیری از هپاتیت B باید واکسیناسیون انجام شود. تمام کودکان، نوجوانان و جوانان پرخطر باید این واکسن را دریافت کنند ولی برای هپاتیت C، واکسنی وجود ندارد. برای پیشگیری از هپاتیت C (و نیز هپاتیت B در افرادی که تحت واکسیناسیون قرار نگرفتهاند)، باید از ماهیت و نیز نحوه انتشارشان آگاهی داشته باشیم.
این ویروس از طریق خون، انتقال خون، سوزن آلوده، رابطه جنسی نامطمئن، و در حین وضع حمل انتقال مییابد. علاوه بر این، داروهایی برای درمان هپاتیت B و C هم وجود دارد. در بسیاری از کشورهای غربی، سوءمصرف الکل، علت اصلی ابتلا به سیروز کبدی است که منجر به سرطان کبد میشود.
ولی جلوگیری از سرطان کبد در اثر سوءمصرف الکل، همچنان بهعنوان یک معضل و چالش است. ترک سیگار هم میتواند ریسک ابتلا به سرطان کبد و بسیاری از بیماریهای کشنده و مرگبار را کاهش دهد. تغییر در روش ذخیره و نگهداری مواد غذایی در بعضی کشورهای گرمسیری میتواند میزان تماس با عوامل ایجادکننده سرطان مثل آفلاتوکسین را کاهش دهد. بسیاری از کشورهای پیشرفته، برای سلامت مواد غذایی قوانین منظم و مشخصی دارند.
آنها همچنین قوانینی برای حفاظت مردم در برابر مواد شیمیایی ایجادکننده سرطان دارند. به دلیل این معیارها، میزان ایجاد سرطان کبد در اثر این مواد شیمیایی بسیار کاهش یافته است. انجام منظم آزمایشها در افراد در معرض خطر جهت بررسی وجود سرطان هپاتوسلولار نیز ضروری است. بدین منظور میتوان در بیماران سیروزی یا مبتلا به هپاتیت مزمن فعال با آزمایش آلفافیتوپروتئین (AFP)، مراحل ابتدایی سرطان کبدی اولیه را به طور زودرس تشخیص داد.
دانشمندان به دنبال راههایی برای پیشگیری و درمان هپاتیت قبل از ایجاد سرطان هستند و بررسیها برای ساختن واکسن ضد هپاتیت C در حال انجامند. پیشرفت در زمینه درمان هپاتیت مزمن با داروهای تقویتکننده سیستم ایمنی چشمگیر بوده است. بعضی، معتقدند که واکسیناسیون و روشهای درمانی جدیدتر و کاربردیتر برای درمان هپاتیت میتواند تقریباً از نیمیاز موارد سرطان کبد در دنیا پیشگیری کند.
تشخیص زودرس
سرطان کبد معمولاً تا مراحل پیشرفته، علائمی ایجاد نمیکند. در نتیجه بهندرت در مراحل اولیه شناسایی میشود. همچنین هیچ روش و آزمایش غربالگری برای سرطان کبد وجود ندارد و غدههای کوچک هم به سختی در معاینه فیزیکی قابل تشخیصاند. سرطان کبد گاهی اوقات با سنجش سطح خونی پروتئینی به نام آلفافیتوپروتئین (AFP) تشخیص داده میشود.
این پروتئین در خون جنین وجود دارد ولی مدت کوتاهی بعد تولد، از جریان خون ناپدید میشود. وجود آن در خون افراد بالغ میتواند نشاندهنده سرطان کبد (یا سایر انواع سرطان) باشد. با اینحال، بعضی از انواع غدههای کبدی مقدار زیادی از این ماده را تولید نمیکنند و با سنجش سطح آن قابل تشخیص زودرس نیستند و در نتیجه در زمانیکه سطح AFP بالا یا در حد تشخیصی است، احتمالاً غده به حدی بزرگ شده که دیگر قابل برداشت نیست و یا ممکن است به خارج کبد انتشار، متاستاز و گسترش یافته باشد.
بعضی از بیماریهای غیرسرطانی کبد هم این پروتئین را تولید میکند. یکی دیگر از روش های تشخیص زودرس توده کبدی، سونوگرافی است. این روش گاهی اوقات در افرادی که نوع مشخص ریسک فاکتور سرطان کبد دارند برای شناسایی سرطان در مراحل اولیه استفاده میشود. همچنین قبل از تهیه بیوپسی قابل انجام است تا بتوان تشخیص داد آیا غده از نوع کیست پر از مایع که اغلب خوشخیم است میباشد و یا توده جامد است.
افراد با خطر بالای ابتلا به سرطان کبد بهتر است قبل از علامتدار شدن مورد بررسی قرار گیرند. این بیماران شامل مبتلایان به سیروز و عفونت مزمن و طولانیمدت هپاتیت B یا C و افرادی هستند که در خانوادهشان سابقه سرطان کبد دارند.
سرطان ثانویه کبدی
خون وریدی بسیاری از اعضای بدن قبل از رسیدن به قلب از کبد میگذرد؛ بنابراین سرطانهایی مانند سرطانهای رکتوم، کولون (روده بزرگ)، ریه، پستان، پانکراس، مری و پوست (ملانوم بدخیم) میتوانند به کبد متاستاز بدهند. در این موارد، شناسایی و درمان سرطانهای اولیه از پخش شدن بیماری و درگیری کبد جلوگیری میکند. متاستاز و انتشار سرطان، پیشآگهی بیماری را بسیار بد کرده و در اکثر موارد فقط از شیمیدرمانی و یا رادیوتراپی در درمان استفاده میشود و انجام جراحی برای تسکین و رفع علائم میباشد.
برای خواندن بخش اول- بیماری سرطان کبد- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- بیماری سرطان کبد- اینجا کلیک کنید.