تحریریه زندگی آنلاین : کیسه صفرا یکی از اندام‌های درونی شکم می‌باشد که وظایف مهمی را برای بدن اعمال می‌کند. کیسه صفرا، صفرا تولید نمی‌کند بلکه این عضو، صفرایی که در بازه‌های زمانی مشخص مورد استفاده بدن قرار نمی‌گیرد را ذخیره می‌کند. در اصل کبد، صفرا را تولید می‌کند که از کانال‌های صفراوی به کیسه صفرا منتقل می‌شود. در ادامه مطالب با کیسه صفرا و چگونگی وظایف و سنگ آن بیشتر آشنا خواهید شد.
کیسه صفرا چیست؟
کیسه صفرا یکی از اندام‌های مهم بدن است، که جایگاه قرارگیری آن در سطح زیرین کبد می‌باشد. کیسه صفرا همان‌طور که از نامش پیداست یک کیسه است که وظیفه‌اش نگهداری از مایع زردرنگ صفرا می‌باشد. مایع صفرا در زمان انتقال یافتن ماده‌ی غذایی به معده، از کبد ترشح می‌شود و جابه‌جایی آن از طریق یک مجرا به کیسه صفرا صورت می‌گیرد. مایع صفرا پس از ترشح، در مجاری صفراوی کبد ساکن می‌شود، مجاری صفراوی در درون کبد، به نام مجاری صفراوی داخل کبدی معروف هستند و بعد از خروج از کبد به اسم مجاری صفراوی خارج کبدی تغییر نام پیدا می‌کنند.
مسیر صفرا گاهی به‌وسیله‌ی مجرای مشترک آن به‌صورت مستقیم به دوازدهه ورود پیدا می‌کند، و یا توسط یک مجرای دیگر به نام سیستیک به‌طور موقت، در داخل کیسه صفرا جمع‌آوری می‌شود.
بیشتربخوانید:
وظایف صفرا
صفرا وظایفی چون: کمک به گوارش، جذب چربی‌ها، خروج و دفع مواد غیر ضروری را به همراه دارد. مایع زردرنگ صفرا، در دوازدهه اعمالاتی را بر روی چربی‌های مواد غذایی انجام می‌دهد که در نتیجه به تغییراتی لازم ختم می‌شود.
سنگ کیسه صفرا
سنگ‌های کیسه صفرا، سنگ‌هایی با سایز ریزی می‌باشند که در درون کیسه صفرا ظاهر می‌شوند. البته همیشه سنگ کیسه صفرا کوچک نمی‌باشد و حتی ممکن است در مواقعی به اندازه کیسه صفرا رشد کند.در حالت نرمال و نبود مشکل، کیسه صفرا میان هر وعده‌ی غذایی از مایع زردرنگ صفرا پر می‌شود، به صورتی که با استفاده کردن مواد غذایی چرب، مایع صفرا از کیسه صفرا به درون روده جریان پیدا می‌کند. در مواقعی ممکن است سنگ صفرا کیسه صفرا را منسدد کند و این جریان تخلیه صورت نگیرد.
نشانه‌های ناشی از وجود سنگ کیسه صفرا
سنگ کیسه صفرا گاهی علامتی را به همراه ندارد و ما تنها با انجام دادن آزمایش متوجه حضورش می‌شویم اما اگر موارد زیر در یک فرد دیده شود می‌تواند علامتی بر وجود سنگ در کیسه صفرا باشد.
احساس درد در شکم، که بیشتر در بخش راست شکم و زیر قفسه سینه، و یا در بخش میانی شکم به وجود می‌آید.
احساس درد در بخش پشتی بدن و شانه‌ی سمت راست.
پدید آمدن حالت تهوع و استفراغ.
مشکلات و عوارض سنگ کیسه صفرا
سنگ کیسه صفرا در اغلب اوقات مشکلی به وجود نمی‌آورد اما در برخی مواقع می‌تواند خطرناک باشد به‌خصوص هنگامی‌که نمونه‌های زیر در بیمار پدید آید.
به وجود آمدن یرقان: این مورد مشکلی می‌باشد که با زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ها همراه است.
عفونت‌ها
بیشتربخوانید:
پاره شدن کیسه صفرا: که می‌تواند حتی به مرگ ختم شود.
ملتهب شدن پانکراس
روش‌های تشخیص سنگ کیسه صفرا
متخصصان گوارشی قادر هستند به کمک تست‌های تصویربرداری همچون اولتراسوند به متوجه حضور سنگ‌های کیسه صفرا شوند. اولتراسوند، یک نمونه‌ی تستی فاقد از درد است که به وسیله آن، با بهره‌گیری از امواج صوتی، تصویرهای واضحی از داخل کیسه صفرا به دست می‌آید.
برطرف کردن سنگ کیسه صفرا
سنگ کیسه صفرا قابل درمان است و می‌توان به روش‌های زیر این بیماری را بهبود داد.
بدون نیاز به درمان
در این نمونه هیچ نشانه‌ای از وجود سنگ کیسه صفرا در فرد به چشم نمی‌خورد، اما در هنگام پدید آمدن نشانه‌های ناشی از سنگ، اقدام‌های درمانی صورت می‌گیرد.
برداشتن کیسه صفرا و سنگ‌ها با انجام جراحی
جراحی کیسه صفرا جهت برداشتن سنگ با بیهوشی همراه است اما هیچ‌گونه خطری نمی‌تواند بیمار را تهدید کند. همچنین اثری بر گوارش مواد غذایی و هضم آن‌ها نمی‌گذارد و احتمال بازگشت و عود کردن دوباره‌ی سنگ، وجود ندارد.برخی بیماران بعد از انجام جراحی، با مشکلاتی همچون: شل شدن حرکت‌های روده‌ای، خروج گاز معده و نفخ معده روبه‌رو می‌شوند، اما این شرایط پس از گذشت مدت زمان کوتاهی حل می‌شود.
بهره‌گیری از اقدام‌های درمانی بدون برداشتن کیسه صفرا
در این موارد با مصرف دارو و یا کمک گرفتن از دستگاه‌های مرتبط، به تجزیه و نابود کردن سنگ‌های کیسه صفرا می‌پردازند. نکته‌ی حائز اهمیت این می‌باشد که در این اقدام احتمال عود کردن سنگ‌های صفرا وجود دارد. این اقدام درمانی ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد و در بازه‌ی زمانی چند ماهه تا چند ساله انجام گیرد.در صورت بازگشت نشانه‌های سنگ، نباید دوره درمان طولانی شود.
جلوگیری از ایجاد سنگ در کیسه صفرا
داشتن وزن متعادل
می‌توان گفت داشتن وزن متناسب و متعادل، یکی از نکته‌های بسیار مهم و تأثیرگذار در پیشگیری از ایجاد سنگ و جلوگیری از افزایش یافتن تعداد سنگ‌ها می‌باشد. زیرا افرادی که اضافه وزن دارند و چاق می‌باشند بیشتر در معرض ایجاد سنگ صفرا هستند.
کاهش وزن همراه با احتیاط
افرادی که قصد کاهش وزن و لاغر کردن دارند در صورت تجربه نکردن بیماری سنگ صفرا باید از یک پزشک راهکار دریافت کنند تا از خطر ابتلا در امان بمانند. از آنجا که کاهش وزن می‌تواند در مدت زمان کوتاهی منجر به بروز تشکیل سنگ در صفرا شود. در چنین مواردی، افراد معمولاً طبق دستور پزشک، داروهایی جهت پیشگیری از بروز سنگ صفرا مصرف می‌کنند.
افزایش مصرف میوه در طول روز
مناسب‌ترین میوه‌هایی که از آن‌ها برای جلوگیری از بروز سنگ در کیسه صفرا می‌توان استفاده کرد عبارتند از: سیب، گلابی، گریپ‌فروت، لیمو و هندوانه. این میوه‌ها به دلیل داشتن فیبرهای بالا، می‌توانند به کاهش کلسترول و پیشگیری طبیعی از تشکیل سنگ کیسه صفرا یاری کنند.
استفاده از سبزی‌های آبدار
استفاده کردن از سبزیجات آبدار یکی دیگر از روش‌های پیشگیری طبیعی از تشکیل سنگ در کیسه صفرا می‌باشد.که سبزی‌های آبداری چون هویج، کرفس، کنگر، چغندر و اسفناج به این دسته‌بندی تعلق دارند. کلم بروکلی، رازیانه، تربچه و شاه بلوط هم از سبزیجات و گیاهان آبدار هستند که می‌توانند در کاهش میزان کلسترول و جلوگیری از تشکیل سنگ در کیسه صفرا مؤثر باشند.
حذف چربی‌ها و استفاده از روغن زیتون
روغن زیتون نسبت به روغن‌های صنعتی و مورد استفاده در غذا، سالم‌تر می‌باشد. به دلیل اینکه این روغن نسبت به بقیه روغن‌ها، چربی اشباع نشده بیشتری دارد و حتی میزان چربی اشباع شده روغن زیتون از کره هم کمتر می‌باشد.
افزودن سیر و ترب کوهی به غذا
افزودن سیر و ترب کوهی به وعده‌های غذایی از دیگر روش‌های جلوگیری از پدید آمدن سنگ در کیسه صفرا می‌باشد زیرا سیر و ترب کوهی به صورت طبیعی باعث کم شدن میزان کلسترول می‌شوند.
مصرف زیاد آب در طول روز
نوشیدن مقدار متناسب آب در طول روز بسیار عالی می‌باشد اما اگر مقدار آب مصرفی زیاد از حد باشد از بدن خارج می‌شود. آب بر اثر هیدراته شدن، اکسیژن آزاد و سموم را نیز از بدن خارج می‌کند.
پرهیز از مصرف غذاهایی که چربی اشباع زیادی دارند
خیلی از محصولات حیوانی همچون گوشت قرمز، شیر، تخم‌مرغ، پنیر و گوشت‌های فراوری شده می‌توانند کلسترول را افزایش دهند و سنگ صفرا ایجاد کنند. پس جلوگیری از مصرف غذاهای سرشار از چربی اشباع شده به پیشگیری از بروز سنگ در کیسه صفرا کمک می‌کند.
جلوگیری از مصرف غذاهای تند و چرب
نخوردن غذاهای تند و چرب نیز به پیشگیری از پدید آمدن سنگ در کیسه صفرا کمک می‌کند. زیرا مصرف این غذاها می‌تواند باعث زیاد شدن صفرای ترشحی شود که در نتیجه به التهاب ختم می‌شود.
پرهیز از مصرف نوشابه‌های گازدار
مصرف متداوم نوشابه‌های گازدار می‌تواند منجر به ایجاد سنگ کیسه صفرا شود.
انجام دادن ورزش به صورت منظم
ورزش به‌طورکلی برای حفظ سلامتی لازم است و انجام ورزش به صورت منظم به کاهش کلسترول و حفظ گردش منظم جریان خون کمک می‌کند. شنا، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری از ورزش‌های مناسب برای اجرا کردن این راهکار می‌باشند.
افزایش مصرف غلات سبوس‌دار
مصرف غلات سبوس‌دار به میزان لازم می‌تواند به کاهش کلسترول شود و استفاده از جو در میان غلات سبوس‌دار بیشتر توصیه می‌شود. اما مصرف گندم سبوس‌دار هم می‌تواند به پیشگیری طبیعی از بروز سنگ در کیسه صفرا کمک کند.
