به قلم: رضا فرج پور
تحریریه زندگی آنلاین : بزرگانی مانند جلال مقامی از زبان شاگردانشان منشورهایی هستند که هر جنبه از رفتارشان درس‌هایی بزرگ منتقل می‌کند. سعید شیخ‌زاده -دوبلور جوان و پرکاری که به‌عنوان مجری و بازیگر نیز کارنامه محترمی دارد- یکی از هنرمندانی است که صحبت‌هایش درباره زنده‌یاد جلال مقامی یادآور این صحبت می‌تواند باشد. او که خودش را در دنیای دوبله شاگرد مستقیم زنده‌یاد جلال مقامی می‌داند و می‌گوید که بعد از بازی در فیلم «مرگ پلنگ» فریبرز صالح، به درخواست جلال مقامی برای دوبله نقش خودش در آن فیلم وارد حرفه دوبله‌شده و در پی آن‌هم جوایزی مانند تندیس طلایی پنجمین جشنواره تلویزیونی جام جم را به‌عنوان بهترین مدیر دوبلاژ و صداپیشه کسب کرده است، در گفت‌وگوی پیشرو درباره زنده‌یاد جلال مقامی صحبت می‌کند.
… و بالاخره نوبت به جلال مقامی رسید تا یکی دیگر از بزرگان وادی دوبله ازدست‌رفته باشد. حکایتی تکراری که روزبه‌روز دوبله ما را نحیف‌تر می‌کند، بدون این‌که جانشینی برای این نسل به وجود آمده باشد.
البته این اتفاق تنها در دوبله رخ نداده و در تمام هنرهای دیگر هم شاهد این موضوع هستیم. اما در پاسخ شما باید بگویم که متأسفانه هیچ هنرمندی جایگزین ندارد و این را به قطع بدانید که وجود و حضور هنری هر هنرمندی در جامعه تا حدی منحصربه‌فرد و یونیک است که اصلاً نمی‌توان جایگزینی برای او تصور کرد. به این دلیل طبیعی است که جلال مقامی هم هرگز جانشین و جایگزینی نخواهد داشت و اصلاً تصورش را هم نمی‌توان کرد که در آینده شاهد جایگزینی برای ایشان خواهیم بود.
بیشتربخوانید:
این‌که به قول شما درباره هر هنرمند درجه‌یکی صدق می‌کند. اما شخص جلال مقامی چه داشت که او را منحصربه‌فرد و بی‌جانشین می‌کرد؟
جلال مقامی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایش این بود که هم ازنظر شخصیت یگانه و محترم و در یک‌کلام هنرمند بود و هم ازنظر کاری که با هر متر و معیاری یکی از قله‌های هنر معاصر ما -به‌خصوص درزمینه فعالیتشان- بودند. در این زمینه نباید از گفتن این واقعیت خودداری کرد که این را می‌توان خوش‌شانسی نسل ما دانست که توانستیم شاگردی چنین هنرمندانی را در آغاز دوران کاری‌مان کرده باشیم و امیدواریم بتوانیم آموزه‌هایی را که از استاد جلال مقامی و دیگر اساتید این حوزه یاد گرفته‌ایم، به نسل بعدی منتقل کنیم.
درباره این‌که هر هنرمند منحصربه‌فردی عملاً بی‌جانشین است، حرفتان کاملاً متین و بجاست. ولی آیا تحلیلی در این زمینه‌دارید که چه اتفاقی می‌افتد که نسلی دارای ده‌ها جلال مقامی و بزرگان دیگر می‌شود، اما نسل بعدی که احتمالاً -که البته قطعاً چنین هم هست- ازنظر تکنیک و کار بلدی و هنرمندی دست‌کمی هم از آن‌ها ندارد، به چنان جایگاه اسطوره‌واری دست پیدا نمی‌کنند. دلیل این اتفاق را در چه می‌دانید؟
همه این مسائل به اقتضائات زمان مربوط می‌شود. درواقع ما الان در زمانه‌ای هستیم که سرعت بر همه‌چیز دیگر فائق آمده و این سرعت همه‌چیزهای دیگر را تحت‌الشعاع قرار داده است. بگذارید این‌گونه بگویم که نسلی که در حال حاضر حداقل در وادی دوبله فعالیت می‌کنند نسل واقعاً بااستعدادی هستند و در این چند سالی هم که تعداد کارهای دوبله‌شده به خاطر پلتفرم‌ها یا مسائل دیگر بیشتر شده، شاهد کارهای بزرگی از این نسل بوده‌ایم.
اتفاقی که حاصل تأثیرپذیری مستقیم این هنرمندان از اساتیدی مانند مقامی است و اصلاً دلیل این‌که کارشناسان تأکیددارند که هنرمندان جوان باید در کنار افراد متمایز قدیمی دوره ببینند و هنرآموزی کنند، جز این نیست.
چنانکه دستاوردهای هم‌نشینی جوانان با هنرمندانی مانند آقای جلال مقامی را در حال حاضر می‌بینیم که در محضر این اساتید نسلی واقعاً بااستعداد رشد کرده و قد کشیده‌اند که هم در تلویزیون و هم در رسانه‌های دیگر خوش
درخشیده‌اند و شاهد کارهای بزرگی از آن‌ها هستیم.
بیشتربخوانید:
شما که خودتان می‌گویید شاگرد مستقیم استاد جلال مقامی هستید، می‌توانید درباره رابطه کاری ایشان با شاگردانش صحبت کنید؟
من در رابطه با آقای مقامی در وهله اول می‌توانم -و باید- به قلب مهربان ایشان اشاره‌کنم. یک انسان واقعاً آرام، متین و مهربان با یک روح بزرگ و واقعاً هنرمند. این چیزی بود که هم به خود جلال مقامی و هم‌پشت سر ایشان بارها گفته بودم که بودن هنرمندانی مانند ایشان باعث می‌شود هنر دوبله از همه لحاظ ارتقا پیدا کند.
خودتان می‌دانید که در هر شغلی این آدم‌حسابی‌های آن حرفه هستند که آن را ارتقا می‌بخشند و در وادی دوبله آقای مقامی یکی از حسابی‌ترین آدم‌ها بود. هنرمندی که در همه جوانب این کار را مهم‌تر و ارزشمندتر می‌کرد.
بیشتربخوانید:
