به قلم : دکتر فهیمه رضایی ؛ روانشناس و مشاور خانواده
تحریریه زندگی آنلاین : عصبانیت می تواند پاسخ ما به فشارهای روانی جامعه و زندگی فردی باشد که اگر به شکل درست کنترل نشود می تواند بر سلامتی و روابط و حتی اوضاع شغلی شما اثر بگذارد؛چگونگی کنترل عصبانیت همیشه برای افراد مسئله ای حائز اهمیت بوده است که در این مقاله به آن میپردازیم. عصبانیت یک سیگنال هشدار است که نشان دهنده نارضایتیست و اغلب با واکنش های فیزیکی ناگهانی همراه است: افزایش ضربان قلب، تنش عضلانی. ما آماده دفاع از خود، دفاع از خود و زندگی خود هستیم. روانشناسان عصبانیت و عصبانیت را دریچه ای می بینند که احساسات دیگری مانند ترس، اندوه و اضطراب را پنهان می کند.
عصبانیت نیز یک احساس عادی انسانی است و از دوسوگرایی ساخته شده است. هنگامی که عصبانیت ابراز نمی شود، می تواند منجر به خشونت (علیه خود یا دیگران) شود. با این حال، احساس عصبانیت با ابراز عصبانیت متفاوت است. مشکل هرگز احساس عصبانیت فی نفسه نیست، بلکه مشکل نحوه بروز عصبانیت است.
بیشتربخوانید:
نشانه‌های افراد زودجوش و عصبی
برای پیگیری درمان کسانی که زود عصبانی می‌شوند باید ابتدا آن‌ها شناسایی نمود و سپس اقدام به درمان کرد. نشانه ها شامل موارد زیر می‌شوند:
در برقراری ارتباط و مکالمه مسالمت آمیز یا ناتوان هستید یا اکثرا با مشکل مواجه می‌شوید.
احساس می‌کنید مدام باید عصبانیتتان را کنترل کنید در غیر این صورت به اطرافیانتان آسیب می‌زنید.
با افکار منفی که بخش زیادی از ذهن شما را فرا گرفته است مدام درگیر هستید.
روی اتفاقات و افکار منفی متمرکز هستید.
در موقعیت های بسیاری احساس تحریک پذیری و ضعف دارید.
صحبت های شما با دیگران به سرعت به سمن بحث و وجه‌ای دعوا گونه به خود میگیرد.
مسائل جزئی نیز سبب تحریک و عصبانیت شما می‌شود
رفتارهای پرخطری همچون رانندگی بدون رعایت قوانین و دیوانه وار را انجام می‌دهید.
به سرعت مضطرب و برانگیخته می‌شوید.
گاهی احساس افسردگی و تنهای و شاید درک نشدن می‌کنید.
افرادی که حداقل چهار مورد از موارد بالا را در خود مشاهده می‌کنند باید نسبت به درمان کسانی که زود عصبانی می‌شوند اقدام کنند.
پیشگیری از عصبانیت اولیه
برای جلوگیری از پیام های خشمگین تا حد امکان، می توانیم سعی کنیم احساسات اولیه قبل از این عصبانیت خود را شناسایی کنیم. اینکار به ما این امکان را می دهد که احساسات واقعی خود را به جای بروز واکنش های خشمگینانه بر سر دیگران ابراز کنیم. این می تواند از طریق سوالاتی مانند:
الان چه بلایی سرم اومده؟
چه چیزی تحت تأثیر قرار می گیرد؟
به چه چیزی نیاز دارم؟
احساس اصلی من در پس خشم، عصبانیت یا ناامیدی چیست؟
چه احساسی دارم؟ در درون چه احساسی دارم؟
آیا من می ترسم؟ آیا من ناامید / شرمنده / نگران / عصبی / دلسرد / بی فایده / خسته / نگران / ... هستم؟
می‌توان با توصیف بی‌عدالتی‌ها با قاطعیت و عصبانیت، با صحبت در مورد آنچه در دل ما می‌گذرد (احساسات بدنی، شدت عواطف، نیازهای برآورده نشده) عصبانیت را بدون تعرض یا تضعیف حیثیت دیگران نشان داد.
بیشتربخوانید:
عصبانیت خوب است یا بد
چطور می فهمید که عصبانی هستید
بدنتان به شما می گوید.
تپش قلب سریع و تنفس تند
انقباض ماهیچه ها
صدای بسیار بلند یا بسیار آهسته
علاقه به دعوا یا شکستن
احساس غم یا افسردگی
چه عواملی باعث عصبانیت شما می شوند
برخی افراد به راحتی به این سوال پاسخ می دهند و عواملی که در عصبانی شدنشان دخیل هستند را کاملا می شناسند ولی گاهی افراد نمی دانند که چه چیزی باعث عصبانیت در انها می شود و یک حس خشم و کینه و عصبانیت را طی زندگی خود همیشه همراه دارند. حالا مهم ترین این عوامل را بشناسیم:
1.توهین، تحقیر، ناسزا
2. کاری را درست انجام ندادن
3. طرد شدن
4. آزار و اذیت از سوی دیگران
5.منتظر کسی ماندن
6. دستورات و قوانین ناعادلانه
7. احساس ناتوانی کردن
8. شکست
9. جریحه دار شدن احساسات
بیشتربخوانید:
راهکارهای مدیریت عصبانیت
رواندرمانی
دارودرمانی
راهکارهای عمومی و خود درمانی
رواندرمانی
وقتی صحبت از درمان کسانی که زود عصبانی می‌شوند بیشتر منظور بر رواندرمانی است و عده‌ی کمی برای درمان کسانی که زود عصبانی می‌شوند اقدام به پیبرد راه های دیگر می‌کنند.در پروسه جلسات رواندرمانی ابتدا علت عصبی بودن فرد بررسی و ریشه یابی می‌شود سپس درمانگر راه‌های کنترل خشم را به مراجعه کننده آموزش می‌دهد و پروسه درمانی را پیش می‌برد تا به نتیجه برسد. در واقع کسی که برای درمان کسانی که زود عصبانی می‌شوند مراجعه کرده است یاد میگیرد در شرایط تحریک کننده و بحرانی چگونه خشم و عصبانیت خود را بروز دهد و در موقعیت های جزئی که اهمیت چندانی ندارند چگونه عصبانیت خود را کنترل کند.
دارو درمانی
هنگامی که برای درمان کسانی که زود عصبانی می‌شوند به دارودرمانی احتیاج داشته باشید روانشناسی که به آن مراجعه کرده‌اید شما را به روانپزشک ارجاع می‌دهد تا در کنار رواندرمانی از دارو های تجویز شده نیز استفاده کنید و پروسه درمان را پیش ببرید.
راهکارهای عمومی و خود درمانی
در ادامه به آن دسته از درمان کسانی که زود عصبانی می‌شوند پرداخته خواهد شد که خود نیز بدون کمک پزشک می‌توانید انجام‌شان دهید.
مدیتیشن انجام دهید
درمان کسانی که زود عصبانی می‌شوند با مدیتیشن نیز امکان پذیر است. مدیتیشن را در کنار رواندرمانی یا به صورت جداگانه می‌توان پیش برد. مدیتیشن انواع مختلفی دارد که می‌توانید هر کدام که دلخواهتان بود را انتخاب و پیش ببرید
نفس عمیق کشیدن
نفس عمیق کشیدن بسیار در کنترل خشم موثر است. هنگامی که نفس عمیق می‌کشید اکسیژن بهتر به مغزتان می‌رسد و بهتر می‌توانید آرامشتان را حفظ کنید. همچنین می‌توانید عددی را تعیین کنید هنگام نفس عمیق بشمارید برای مثال 10 شماره نفس عمیق بکشید تا تمرکزتان بالاتر برود از افکار و احساسات منفی رها شوید
نوشیدن آب خنک
شاید جالب باشد برایتان که بدانید خنک شدن وجودتان با آب خنک به کنترل خشم و حفظ آرامش در شما کمک می‌کند. نوشیدن آب به اندازه کافی در طول روز و همچنین نوشیدن آب خنک در هنگام عصبی شدن، به شما کمک می‌کند تا آرامشتان را حفظ کنید. به علاوه، خنک بودن آب، به جسم و روح‌تان طراوت و شادابی می‌بخشد.
بررسی و حل مشکلات
همانطور که سرکوب کردن خشم سبب بروز دوباره خشم در همان نقطه یا نقطه‌ای دیگر می‌شود، مشکلات حل نشده نیز سبب بروز دوباره خشم و عصبانیت می‌شود پس مشکلاتتان را بررسی، ریشه یابی و حل کنید تا از بروز دوباره عصبانیت جلوگیری کنید.
دور شدن از جو و مکان
جو محیط در بروز عصبانیت بسیار موثر است پس هنگامی که احساس کردی آستانه تحمل شما لبریز شده می‌توانید از محیط خارج شوید، نمیتوان گفت این کار راه درمان کسانی که زود عصبانی می‌شوند است اما هنگام بروز عصبانیت کارساز خواهد بود.
