تکفیر و توتالیتاریسم مذهبی؛ از شاخصه‌های جریانات تکفیری

حجت‎الاسلام والمسلمین محمدعلی موسوی نسب، دبیر اجرایی کنگره بین‌المللی خطر جریان‌های تفکیری در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‏المللی قرآن(ایکنا) گفت: شکل‌گیری گروه‎های تکفیری باید از منظرهای مختلف مورد بررسی واقع شود؛ زیرا این گروه‎ها، نوع ایجاد و عملکرد آنها به سادگی که به نظر می‏رسد، نیست و از پیچیدگی‏های مختلفی برخوردار است.

معاون بین‌الملل موسسه آینده روشن افزود: یکی از مسائلی که اکثر مردم در خصوص گروه‏‎های تکفیری مطرح می‎‏کنند ممزوج بودن آنها با وهابیت است؛ در حالی که گروه‎های تکفیری که آنها را سلفی نیز می‎گویند در واقع همان وهابیت نیست بلکه گروهی منشعب شده از آن است.

تکفیری‌ها از هر وسیله‌ای برای دستیابی به اهداف خود استفاده می‌کنند

دبیر اجرایی کنگره بین‌المللی خطر جریان‌های تفکیری، عنوان کرد: در واقع وهابی‎ها هم برخی از مسائل را رعایت می‏کنند ولی نتیجه برای سلفی‎ها، با هر وسیله‎ای باید به دست بیاید که یکی از آنها مرگ انسان‎ها و حذف کور فیزیکی آنهاست.

وی با اشاره به مولفه‌های فکری جریانات تکفیری ادامه داد: عدم اعتقاد و باور به مهدویت و همچنین ممزوج شدن با تفکرات وهابیت از جمله غیر مسلمان دانستن دیگر مسلمانان، خودمختاری و توتالیتاریسم مذهبی را می‎توان از شاخصه‎های این جریان مسموم در دنیای اسلام خواند.

موسوی نسب عنوان کرد: اگر کمی به عقب برگردیم می‏‎بینیم که سال به سال گروه‎های منشعب از وهابیت و القاعده اسامی مختلف و گرایش‎های جدیدی پیدا می‏کنند و کارهایی انجام می‎‏دهند که در گذشته از کمتر انسانی سابقه داشته است؛ رویکرد آنها نسبت به مباحث مذهبی و حتی نوع مبارزه و گروه‎های هدف آنها روز به روز در حال تغییر است و مشخص نیست در آینده چه کسانی را هدف قرار خواهند داد؛ دلیل این امر نیز در صحنه گردانی مفتیان سلفی است که روز به روز فتاوی خالی از منطق و فهم عقلی آنها هم مسببات خنده مردم را فراهم می‏کند و هم جان آنها را به خطر می‌اندازد.

تقسیم‌بندی گروه‌های تکفیری

معاون بین‌الملل موسسه آینده روشن گفت: گروه‎های تکفیری در واقع به چند دسته تقسیم می‎شوند که این گروه‎ها هر کدام رهبران خردی برای خود دارند که سرمنشا آنان به مفتیان بزرگ جریان وهابیت بر می‏گردد؛ گروه‎هایی چون القاعده، داعش، گرایش‎های سلفی در مصر، ترکیه و شمال آفریقا و جنوب عربستان و منطقه عراق تا شرق اروپا از جمله این گرایش‎ها هستند که به نوعی خود را احیاگر فرهنگ اصیل قرآنی می‎دانند.

اوج‌گیری شاخه سلفی اخوان در مصر منجر به گسترش شعاع عملکرد تفکیری‎‏ها شد

موسوی تسب با ذکر این مطلب که گروه‎های تکفیری به طور کلی منشعب شده از تفکرات حنبلی و ابن تیمیه هستند، بیان کرد: البته این تفکر، تفکر حکام و هسته مرکزی آنهاست ولی پس از حضور آنها در افغانستان و عضو گیری در جنوب آسیا، شرق و غرب و شمال آفریقا و شرق اروپا، این تفکرات نیازمند اصلاحات و عرضه جدیدی بود؛ پیروزی انقلاب در مصر و اوج‎گیری شاخه سلفی اخوان المسلمین و به طبع آن در برخی کشورهای عربی به نفوذ و گسترش شعاع عملکرد تفکیری‎‏ها کمک شایانی کرد؛ همچنین ناآرامی‎ در سوریه بهترین زمان برای ضربه زدن به حکومت مدافع شیعیان در استراتژیک‎ترین نقطه جهان عرب بود.

وی افزود: پس از حمله همه جانبه به سوریه، مفتیان این گروه‎ها با انتشار فتاوی خاص از جمله فتوای جهاد علیه اسد و حکومت شبه شیعی او و همچنین شعارهای احیاگرایانه آنها برای پاک‎سازی منطقه اسلامی از گروه‌های متعادل که از نظر آنها منافق خوانده می‏شوند و به خصوص شیعیان نسبت به جذب مردم از سایر بلاد اسلامی و غیر اسلامی مبادرت ورزیدند و تا حدود زیادی هم موفق بودند.

دبیر اجرایی کنگره بین‌المللی خطر جریان‌های تفکیری، بیان کرد: خداوند در قرآن می‎فرماید که «یاَیُّها الَّذینَ ءامَنوا لاتُبطِلوا صَدَقتِکُم بِالمَنِّ و‌الاَذى»یعنی مردم اگر کسى بعد از انفاق، بر خدا یا بر گیرنده آن منت بگذارد و او را آزار دهد، عمل او حبط و ثواب انفاق در راه خدا نصیبش نخواهد شد؛ از کلمه «لاتُبطِلوا» استفاده مى‌شود که هرگاه صدقه‌اى به‌طور صحیح داده شود و پس از آن، منّت و آزار باشد، آن صدقه باطل مى‌شود؛ در حقیقت این گروه‏ها خود تصور می‏کنند که در حال خدمت به خلق خدا هستند در حالی که دقیقا مایه آزار و ظلم به بندگان خدا را فراهم می‎‏کنند.

اعمال گروه‌های تکفیری آرزوهای تفرقه‌افکنانه دشمنان اسلام را محقق کرده است

وی گفت: آمال و آرزوهای استکبار جهانی در خصوص تفرقه افکنی بین مسلمانان با حماقت‎های منافقانه گروه‎های تندروی سلفی در منطقه به تحقق پیوسته است؛ این گروه‎‏ها در حقیقت همان کاری را انجام می‏دهند که دشمنان اسلام و استکبار جهانی از ابتدا به دنبال آن بود؛ استعمار انگلیس از چند سده پیش و آمریکا و اسراییل و برخی کشورهای اروپایی در عصر جدید همواره به دنبال ماهی گرفتن از آبی هستند که به دست این گروه‎های هتاک و تندرو گل آلود شده است.

طالبان جهادی و تکفیری خوارج امروز هستند

موسوی نسب عنوان کرد: گروه‎های سلفی دارای دو بخش جهادی و تکفیری هستند که هر دو گروه در واقع از خوارج امروز جهان اسلام هستند که بر طبل نفاق، دورنگی و تضاد بین امت اسلامی می‎کوبند، با این تفاوت که یکی از آنها جهاد می‏کند(طالبان) و دیگری تفکیر؛ طالبان جهادی و تکفیری با وجود این که دو گروه هستند اما هر کدامشان به یک نوع برای اسلام و مسلمین تهدید به شمار می‎روند.

معاون بین‌الملل موسسه آینده روشن تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران با راهبری هوشمندانه و حکیمانه مقام معظم رهبری تا کنون جلوه‎های وسیعی از رشد، بلوغ، سلامت فکری، اخلاقی و دینی را در جهان بروز داده است و خوشبختانه پس از سالها دنیا به چشم خود مشاهده کرد که ایرانی که همیشه از آن به عنوان یک کشور تندروی مذهبی نام برده می‏شد، چگونه در این زمان رسالت پاک‌سازی تروریسم و تندروی را در پیش گرفته و از پیشگامان کشورهای اسلامی در این مسیر است.

تنویر و تبلیغ؛ رسالت امروز حوزه‌ در مقابله با جریانات تکفیری

موسوی نسب اظهار کرد: نقش حوزه‎های علمیه و به خصوص بزرگان حوزه در این مسیر بسیار مهم است؛ رسالت حوزه در این روزها، رسالت تنویر، تبلیغ و تأثیرگذاری است؛ حوزه باید با معادن و ذخایر عظیمی که از آیات، سنت و روایات پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) دارد به جنگ تفکرات تندرو رفته و آنها را خنثی کند؛ این خنثی سازی در مرحله اول در ایران و در مرحله دوم در جهان اسلام است؛ حوزه باید از حالت انفعالی خارج شده و جریان تنویر افکار عمومی جهان را نسبت به اسلام اصیل و اسلام دروغین را در جهان راهبری کند.

وی عنوان کرد: خوشبختانه مراجع عظام تقلید از پیشگامان وحدت اسلامی و ضد تندروی مذهبی در جهان اسلام هستند و همواره بر شعار اعتدال و میانه‌روی در امور تاکید داشته و از علمای تکفیری برائت جسته‎اند؛ هیچ گاه علمای شیعه و حوزه دستور به عکس‎العمل مشابه نسبت به تکفیری نداده‏اند و بمب گذاری را در میان اهل تسنن منع کرده‎اند، به همین جهت است که باید این روند تا محاصره جهانی این گروه‎های خشن و خالی از منطق ادامه یابد.