معرفی ؛ مؤسسه تحقیقاتی امیر المؤمنین (ع)

اما با کمال تاسف چنان که باید و شاید نتوانستیم از این احادیث نورانی بهره کافی گیریم و همراه پیشرفت ابزارهای اطلاعاتی و نظام های ارتباطی به پیش برویم و از روش های شگفت انگیز تحقیقی امروز سود جوییم، با آن که عصر ما، «عصر اطلاعات » لقب گرفته و تغییرات و تحولات باور نکردنی و خارق العاده ای در بسیاری از علوم و فنون رخ داده است.

مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع) در 1367 به وجود آمد تا بتواند بین نسل حاضر و منابع روایی ارتباط برقرار کند و به تحقیق و بررسی روایات به ویژه نهج البلاغه و استخراج دانش های گوناگون از آن ها بپردازد. این مؤسسه دیدگاه ها و برنامه های کوتاه مدت و دراز مدت خود را طی ملاقاتی به عرض مقام معظم رهبری رساند و ایشان شورای مؤسسه را مورد محبت قرار دادند و تاکید فرمودند: «استقلال مؤسسه حفظ و تداوم یابد».

فعالیت های پژوهشی

اول - درس های آموزشی نهج البلاغه

تا کنون چندین جلد کتاب درسی پیرامون نهج البلاغه تهیه و تدوین شد که با تکمیل پنج پروژه نیمه کاره، دیسکت نهج البلاغه عرضه شد و از سال 63 تا کنون در بسیاری از مراکز فرهنگی، دانشگاهی در سطوح مختلف تدریس می شود; مانند 1. شناخت نهج البلاغه; 2. اطلاعات مقدماتی تحقیق در نهج البلاغه; 3.روش های تحقیق در نهج البلاغه; 4.طرح های آموزشی نهج البلاغه; 5. کلیدهای شناسایی نهج البلاغه; 6. روش برداشت و تحقیق در نهج البلاغه.

دوم - مجموعه بینش توحیدی

درس های مفیدی از «عقاید اسلامی » در ده جلد تهیه و به علاقه مندان معارف اسلامی تقدیم شد; مانند 1. عقاید اسلامی; 2. سیری در تفکر مادی; 3. فلسفه اجتهاد و تقلید; 4. مبانی اعتقادی در نهج البلاغه; 5. باورهای جاودانه; 6. کدام اسلام؟ 7.مذهب روشنفکری.

کتاب های زیر از همین مجموعه در دست تهیه است:

جهان بینی توحیدی; روش بررسی مکتب ها; طرحی نو در آموزش عقاید و احکام; فلسفه احکام

سوم - مجموعه تاریخ سیاسی رهبران معصوم(ع)

جهت آشنایی نسل جوان با تاریخ سیاسی معصومین(ع) تحقیقات گسترده ای در این مؤسسه انجام گرفت که برخی از این آثار ارزشمند به شرح زیر منتشر شد:

الف) تاریخ سیاسی امام علی(ع)

1. حماسه غدیر; 2.جایگاه غدیر; 3. ویژگی های غدیر; 4. الروض النضیر فی معنی حدیث الغدیر; 5.مجموعه الگوهای رفتاری امام علی(ع) (15 جلد).

ب) تاریخ سیاسی حضرت زهرا(ع)

1. تحلیل زندگی حضرت زهرا(ع); 2. ره آورد مبارزات حضرت زهرا(ع); 3.ویژگی های مبارزاتی حضرت زهرا(ع).

ج) تاریخ سیاسی دیگر رهبران معصوم(ع)

1. انگیزه های قیام عاشورا; 2. پیام های عاشورا; 3. ره آورد اسارت عترت(ع) (جلد 31); 4. آینده و آینده سازان; 5. عاشورا و ارزش ها; 6. ره آورد صلح امام حسن مجتبی(ع).

چهارم - مجموعه روایی نهج الحیاة

فرهنگ سخنان معصومین(ع) با عنوان مجموعه نهج الحیاة (20 جلد) از سخنان پیامبران آسمانی آغاز و تا کلمات نورانی حضرت بقیة الله(عج) ادامه می یابد. تا کنون فرهنگ سخنان حضرت زهرا(ع) و فرهنگ سخنان امام حسین(ع) منتشر شده و فرهنگ سخنان پیامبران آسمانی و امام حسن مجتبی(ع) در دست تهیه است.

1. نهج الحیاة (جلد اول، فرهنگ سخنان پیامبران الهی)

2. نهج الحیاة (جلد هفتم، فرهنگ سخنان حضرت فاطمه «ع »)

3. نهج الحیاة (جلد هشتم، فرهنگ سخنان حضرت امام حسن «ع »)

4. نهج الحیاة (جلد نهم، فرهنگ سخنان حضرت امام حسین «ع »)

5. نهج الحیاة (جلد بیست و یکم، فرهنگ سخنان امام زمان «ع »)

پنجم - تهیه جزوه های مسابقاتی نهج البلاغه (چهل حدیث)

از سال 62 تا کنون جهت برگزاری انواع مسابقات نهج البلاغه، برخی از موضوعات مسابقاتی نهج البلاغه برای وزارت آموزش و پرورش (امور تربیتی) آماده شد که بعضی از آن موضوع ها عبارتند از:

1. زن از دیدگاه نهج البلاغه; 2. اخلاق در نهج البلاغه; 3. جاذبه و دافعه در نهج البلاغه; 4. دوستی و دوستان در نهج البلاغه.

ششم - مجموعه الگوهای رفتاری امام علی(ع)(سیره عملی امام علی ع)

پژوهش و تحقیق پیرامون سیره عملی حضرت امیرالمؤمنین(ع) با نام «الگوهای رفتاری امام علی ع » در 25 عنوان و در 15 جلد به شرح زیر آماده نشر می باشد:

1. امام علی(ع) و اخلاق اسلامی; 2. امام علی(ع) و مسائل سیاسی 3. امام علی(ع) و اقتصاد; 3. امام علی(ع) و امور نظامی; 5. امام علی(ع) و مباحث اطلاعاتی و امنیتی; 6. امام علی(ع) و علم و هنر; 7. امام علی(ع) و مدیریت; 8. امام علی(ع) و امور قضایی; 9. امام علی(ع) و مباحث اعتقادی; 10. امام علی(ع) و مسائل حقوقی; 11. امام علی(ع) و نظارت ملی (امر به معروف و نهی از منکر); 12. امام علی(ع) و مباحث معنوی و عبادی; 13. امام علی(ع) و مباحث تربیتی; 14. امام علی(ع) و مسائل بهداشت و درمان; 15. امام علی(ع) و تفریحات سالم.

هفتم - مجموعه آشنایی با نهج البلاغه

مجموعه آشنایی با نهج البلاغه در سطوح فکری مختلفی به شرح زیر تهیه و تنظیم گردید:

1. المعجم المفهرس: برای همه طبقات و سطوح فکری و محققان علوم اسلامی;

2. فرهنگ واژه های معادل نهج البلاغه: جهت کسب اطلاعات عمومی، پیرامون واژه های معادل نهج البلاغه برای سطح فکری دیپلم و فوق دیپلم و دروس متوسطه حوزه های علمیه;

3. فرهنگ موضوعات کلی نهج البلاغه: جهت آشنایی با موضوعات و عناوین نهفته در نهج البلاغه برای سطوح فکری فوق دیپلم و لیسانس و دروس پایانی سطح حوزه;

4 و 5. فرهنگ و معارف نهج البلاغه (جلد 1 و 2): برای سطح معلوماتی فوق لیسانس و دکترا و دروس پایانی سطح خارج حوزه، برای کشف و شناسایی عناوین و موضوعات معارفی در نهج البلاغه;

6و7. فرهنگ نهج البلاغه در شعر شاعران: برای سطح فکری فوق لیسانس و دکترا و دروس پایانی سطح خارج حوزه، برای استفاده از جاذبه های هنری شعر در تدریس مفاهیم نهج البلاغه که هم اکنون در آستانه نشر قرار دارد;

8-10. فرهنگ معارف شروح نهج البلاغه (جلد 31): برای استفاده محققان علوم اسلامی از معارف گسترده و گرانسنگ نهفته در ده ها شرح و تفسیر نهج البلاغه که بعد از سید رضی(ره) تا کنون تهیه و تدوین شده است;

11. اسناد و مدارک نهج البلاغه: برای همه طبقات و سطوح فکری محققان علوم اسلامی جهت آشنایی با مدارک و اسناد و مآخذ نهج البلاغه که پیش از سید رضی(ره) در کتابخانه های جهان اسلام وجود داشته است;

12. روات و محدثین نهج البلاغه: برای لیسانس و فوق لیسانس به خصوص معلمان و دبیران دینی و دروس پایانی سطح و خارج حوزه جهت آشنایی با ناقلان و محدثان و راویان نهج البلاغه.

مؤسسه سرگرم استخراج روات نهج البلاغه است;

13. ترجمه نهج البلاغه: همراه با 25 ویژگی پژوهشی که در نوع خود بی نظیر است و همه گونه اطلاعات تاریخی، علمی، سیاسی، معارفی را دربردارد;

14. دروس آموزشی نهج البلاغه: جهت تدریس و آشنا ساختن دانش پژوهان با مفاهیم نهج البلاغه;

15و16. دروس پژوهشی نهج البلاغه (جلد 1و 2): برای تحقیق و بررسی و شناسایی شیوه های تفسیر در نهج البلاغه;

17. موضوعات مسابقاتی نهج البلاغه: برای آشنایی معلمان و مربیان تربیتی و برگزار کنندگان مسابقات آموزشی پیرامون نهج البلاغه;

18-20. فرهنگ لغات نهج البلاغه (جلد 31): برای استفاده عموم طبقات فکری جامعه از واژه ها و جایگاه های کاربردی آن در نهج البلاغه;

21-25. تفسیر آموزشی نهج البلاغه (دوره 5جلدی): برای استفاده عموم جامعه، به خصوص آنان که می خواهند مفاهیم نهج البلاغه را در کلاس های آموزشی، دانشگاه ها و مراکز فرهنگی و پژوهشی در واحدهای درسی منظم تدریس کنند.

هشتم - دائرة المعارف بزرگ نهج البلاغه

این دائرة المعارف در پنجاه جلد (رحلی و رقعی) تقدیم عاشقان علوم علوی می شود و برای سطوح مختلف فکری محققان اسلامی که پل ارتباطی نسل جوان ما با معارف گسترده نهج البلاغه هستند مناسب است.در این مورد، حدود 200 هزار فیش تحقیقاتی تهیه شده و در دست ارزیابی است.

دائرة المعارف بزرگ نهج البلاغه، که هدف نهایی مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع) است، در بردارنده همه علوم و فنون و اطلاعات جنبی، تفسیری، سیاسی، اجتماعی، درباره نهج البلاغه و پژوهشگران این کتاب گرانسنگ می باشد، که همین جا از تمام مؤلفان، محققان، شارحان و مفسران، مؤسسات تحقیقاتی و ناشرانی که درباره نهج البلاغه تلاش کرده اند می خواهیم که مشخصات کامل خود و اثر تحقیقی خود را به آدرس مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع) ارسال دارند، تا در دائرة المعارف بزرگ نهج البلاغه درج گردد.

نهم - پژوهش های هنری

در این زمینه نیز کتاب های زیر تهیه و منتشر شده است:

1. طرح های نوین آموزشی (راهنمای دبیران دینی و اساتید معارف اسلامی); 2.ابزار و وسائل تحقیق; 3. متدولوژی تدریس; 4. طرح های آموزشی نهج البلاغه; 5.ضرورت پردازش نوین منابع روایی.

دهم - اخلاقی، تربیتی

یکی دیگر از اهداف آموزشی مؤسسه، تهیه و تدوین دروس اخلاقی تربیتی است، که این هدف با نوشتن برخی جزوه ها و برگزاری مسابقات نهج البلاغه تحقق یافت. از این رو کتاب های زیر برای استفاده عموم طبقات جامعه آماده شد:

1. مسؤولیت تربیت; 2. مسئله تربیت; 3. اخلاق در نهج البلاغه; 4. اخلاق اجتماعی در نهج البلاغه; 5. اخلاق نظامی از دیدگاه نهج البلاغه; 6. ادعیه فاطمیه.

یازدهم - بررسی های موضوعی در نهج البلاغه

یکی دیگر از روش های بهره جویی از معارف بلند نهج البلاغه، پژوهش های موضوعی در نهج البلاغه است که محققان جامعه اسلامی، متناسب با نیازمندی های نسل معاصر، موضوعات مفید و کاربردی را برگزینند به نقد و ارزیابی آن ها از دیدگاه نهج البلاغه بپردازند.

در مورد این نیاز فرهنگی تربیتی نیز پژوهش های زیر تحقق یافته است:

1. رابطه دین و سیاست از دیدگاه نهج البلاغه; 2. زن از دیدگاه نهج البلاغه; 3. باورهای جاودانه در نهج البلاغه (جلد 1و2); 4. حکومت در نهج البلاغه; 5. جنگ و صلح در نهج البلاغه; 6. تفسیر آموزشی نهج البلاغه (جلد 51).