دانشنامه فرهنگ فاطمی(س) دایرة المعارفی است با ساختار موضوعی هشت جلدی و مشتمل بر حدود یکصد مدخل کلان در دو بخش عمده شامل الف) تبیین زندگانی، سیره و تعالیم حضرت فاطمه زهرا(س) به مثابه الگوی عینی زن مسلمان. ب) تحلیل علمی ـ نظری مباحث مربوط به حرمت و حقوق زن، هویت و منزلت نهاد خانواده، و دیگر مسائل اساسی معطوف به این دو مقوله با استناد به منابع اندیشه دینی و با نگاهی به آرای جدید و نظرها و نیازهای جامعه معاصر.
این دانشنامه زیر نظر حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گردآوری و تدوین می شود.
اهداف دانشنامه
1. تبیین جامع و علمی تاریخ زندگانی و منزلت الهی حضرت فاطمه زهرا(س) به منظور رفع ابهامات و پاسخگویی به شبهات کلامی ـ تاریخی و نیز افشا و تحلیل تحریفات و انحرافات
2. توصیف و تحلیل بینش، منش و کنش (تعالیم، اخلاق و سیره) آن بزرگوار، به مثابه نمونه انسان کامل، به منظور ارائه الگوی عینی زن مسلمان.
3. تبیین ماهیت و مرتبت، حرمت و حقوق زن، مبانی و منزلت نهاد خانواده، و حقوق و تکلیف ارکان آن از منظر اسلام، به شیوه ای اجتهادی، نظریه پردازانه و روزآمد، به منظور گره گشایی و روشنگری، رفع شبهات و تحریف زدایی در این زمینه ها.
4. نقد نظرها و نظریه های نوپدید و رایج در جهان؛ و آسیب شناسی نگرش های متحجرانه و متجددانه درباره زن و نهاد خانواده در جوامع اسلامی.
ساختار موضوعی دانشنامه
بخش اول: منزلت و شخصیت فاطمی(س)
تاریخ؛ زیست نامه حضرت فاطمه(س)، ولادت حضرت فاطمه(س)، حضرت خدیجه(س)، حضرت فاطمه(س) در کنار پیامبر(ص)، ازدواج حضرت فاطمه(س)، حضرت فاطمه(س) در کنار امام علی(ع). حضرت فاطمه(س) پس از پیامبر(ص). شهادت حضرت فاطمه(س). مدفن حضرت فاطمه(س)، فرزندان حضرت فاطمه(س)، نسل حضرت فاطمه(س)، فاطمیون، فدک.
سیره: سیره اخلاقی حضرت فاطمه(س)، سیره عبادی حضرت فاطمه(س)، سیره خانوادگی، همسرداری و تربیت فرزند حضرت فاطمه(س)، سیره سیاسی حضرت فاطمه(س)، سیره اقتصادی حضرت فاطمه(س)، سیره اجتماعی حضرت فاطمه(س)، سیره فرهنگی حضرت فاطمه(س).
فضایل؛ خلقت نوری حضرت فاطمه(س)، قبل از دنیا، اسما و اوصاف حضرت فاطمه(س)، فضایل و مناقب حضرت فاطمه(س)، کرامات حضرت فاطمه(س)، حضرت فاطمه(س) برترین زن عالم، عصمت حضرت فاطمه(س)، محدثه بودن حضرت فاطمه(س)، حضرت فاطمه(س) در آخرت.
دیدگاه ها؛ حضرت فاطمه(س) از نگاه قرآن، حضرت فاطمه(س) از نگاه پیامبر(ص)، حضرت فاطمه(س) از نگاه امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س) از نگاه ائمه(ع)، حضرت فاطمه(س) از نگاه صحابه، حضرت فاطمه(س) از نگاه اندیشمندان، سیمای حضرت فاطمه(س) در کتب عامه.
آثار و کتابشناسی؛ روایات حضرت فاطمه(س)، خطبه حضرت فاطمه(س)، مصحف و صحیفه حضرت فاطمه(س)، حضرت فاطمه(س) در ادب و شعر فارسی، حضرت فاطمه(س) در ادب و شعر عربی، حضرت فاطمه(س) در هنر و تمدن اسلامی.
بخش دوم: حکومت فاطمی(س)
خداشناسی، جهان شناسی، انسان شناسی، عدل الهی، وحی و نبوت، قرآن، امامت، معاد، شفاعت، عبادت و عبودیت، دعا، ایمان، نفاق، کفر، اخلاق و فضایل اخلاقی، تعلیم و تربیت، فلسفه احکام، اوصاف شیعیان، سیاست و عدالت، جامعه و تاریخ.
بخش سوم: زن و خانواده
کلیات؛ روش شناسی شناخت مسائل زنان، روش طراحی الگوی جامع شخصیت زن از نگاه اسلام، جنسیت و اخلاق، نسبت میان زن و مرد (نظریه تخاصم، نظریه استقلال، نظریه مکملیت)، زن و خطابات قر آنی، زن و خطابات روایی، اسلام و فمینیسم، الگوی زن نمونه در اسلام (ویژگی های نسبت زنان، تعادل نقش هادی شخصیت حضرت زهرا(س). زنان نمونه در تاریخ (معرفی چهار زن نمونه در روایات اسلامی)، زن از نگاه امام و رهبری، مبانی و نظام حقوق زن در اسلام (رابطه حق و تکلیف، اصل حاکم بر نظام حقوق اسلام)، اسلام و دفاع از حقوق زنان (بررسی روش دین در استیفای حقوق زنان)، نقش اسلام در تحول شخصیت و حقوق زن، جنسیت و معرفت، شخصیت زن، جایگاه انسانی زن (مبانی هستی شناسانه، مقومات انسانیت، شخصیت انسانی زن، ارزشمندی و کمال زن) تفاوت های تکوینی زن و مرد (عقل و احساس در زنان)، زن و زیبایی (زیبایی خواهی زنان، تبرج و آثار مثبت آن، کارکردهای زیبایی شناسی در روابط خانوادگی و اجتماعی)، مشاوره با زنان، بلوغ و رشد دختران.
خانواده؛ مبانی و نظام حقوق خانواده در اسلام (مبانی حقوق زن در خانواده)، خانواده از نگاه اسلام (چیستی، اهمیت، کارکردها)، مدیریت خانواده (قوامیت)، ازدواج (ماهیت، اهمیت، انواع، عقد ازدواج، شرایط زوجین، مراحل ازدواج، مهریه، شیربها، جهیزیه، مراسم ازدواج، ولایت در ازدواج)، طلاق (انواع فسخ ازدواج، مقدمات طلاق، آثار طلاق، انواع طلاق، حکمیت، صلح، مباحث حقوقی طلاق)، همسری (اهمیت همسری، روابط زوجین از منظر حقوقی و اخلاقی، تمکین و نشوز، صلح، خانه داری و کارخانگی)، مادری (اهمیت و جایگاه، حقوق مادر، وظایف مادر)، ازدواج موقت، چند همسری، عرف و معروف در روابط خانوادگی، حضانت، ارث، حقوق متقابل والدین و فرزندان.
اجتماع، زن و آزادی (آزادی بیان، آزادی عقیده، آزادی اجتماعی، آزادی اشتغال، آزادی در انتخاب همسر، آزادی در تحصیلات، آزادی در انتخاب فرزند)، نقش زنان در فرهنگ (مقدمه و مفهوم تحولات فرهنگی از نگاه اسلام)، عوامل تحولات فرهنگی، ویژگی فرهنگ و فرهنگسازان)، آموزش و جنسیت، زن در قوانین نظام اسلامی، زن و دفاع، حضور اجتماعی زنان، چهارچوب ها و ضوابط (مصادیق حضور اجتماعی)، مشارکت سیاسی زنان، زنان و مدیریت نقش زنان در تحولات اجتماعی، زنان و جهانی شدن، زن و اقتصاد (اقتصاد خانواده، اقتصاد اجتماعی)، مالکیت زنان، پوشش (حجاب، تبرج، اختلاط)، روابط دختر و پسر (عشق، روابط جنسی، روابط عاطفی)، زن و حضور در عرصه های هنری (معرفی نمایشی)، حقوق اساسی زنان، حقوق جزایی زنان (سیاست های کیفری اسلام، حمایت های کیفری در اسلام)، قضاوت زنان، شهادت زنان، دیه و قصاص.