سابقه «غدیر پژوهی»

عالمان دین گامهای بلند و ارجمندی در جهت نگهبانی از غدیر برداشتند و پرچم ولایت علوی از دست هر علمداری بر زمین افتاده پرچمداری دیگر پیش تاخته و این «رایت نور» را افراخته تر نگه داشته است در این سخن به چهارده مورد از تلاشهای غدیرپژوهان تا قرن پنجم هجری اشارت داریم.

1 - شیخ کلینی متوفای 328 هجری قمری کتابی به نام «خصائص الغدیر» داشته و وقایع و فضایل روز غدیر را در آن گرد آورده است. این اثر تا حدود سالهای 1000 هجری باقی بوده و تقی الدین کفعمی متوفای سال 905 آن را از مصادر «البلدالامین » قرار داده است.

2 - خلیل بن احمد فراهیدی موسوم به عبدالرحمن بصری نحوی در گذشته به سال 175 هجری کتابی به نام «خطبة النبی یوم الغدیر» نگاشته است.

3 - احمد بن محمد بن عقده دانشور و محدث و حافظ بزرگ زیدی جارودی که در سال 333 هجری از عالم خاک خت بربسته، در زمینه غدیر خم کتابی مفصل به نام «حدیث الولایه » نوشته است.

4 - عبیدالله بن احمد معروف به ابوطالب بن ابی زید انباری متوفای 356 هجری کتابی به نام «طرق حدیث الغدیر» تدوین کرده که شماره 6666 معجم رجال الحدیث، ج 10، ص 90 اختصاص به زندگی و آثار او دارد.

5 - محمد بن جریر طبری مشهور به ابوجعفر که در سال 310 هجری در گذشته، اثری با عنوان «الرد علی الحرقوصیه » پدید آورده و به نقل ابن شهرآشوب سروی در مناقب، حدیث غدیر را از هفتاد و چند طریق بازگو کرده است.

6 - علی بن عمر دارقطنی بغدادی که کنیه وی ابوالحسن بوده و در سال 385 هجری مرگ وی فرا رسیده، کتابی به نام «جزء فی طریق حدیث الغدیر» پدید آورده است.

7 - محمد بن علی شیبانی کوفی متوفای قرن چهارم کتابی با عنوان «طریق حدیث الغدیر» گرد آورده است.

8 - حدیث شناس بزرگ اهل سنت محمد بن عبدالله، صاحب کتاب «المستدرک علی الصحیحین » معروف به ابن البیع متوفای سال 405 هجری کتابی به نام «طرق حدیث من کنت مولاه » تالیف کرده است.

9 - شیخ مفید (محمد بن محمد بن نعمان) فقیه و سیاستمدار و دانشور عقیده شناس شیعی متوفای 413 رساله ارزشمند «اقسام المولی فی اللسان » را در بررسی محتوای یکی از واژه های حدیث غدیر تالیف کرده که این اثر هم اکنون در کتابخانه های مختلف جهان وجود دارد و چاپ پنجم آن توسط کنگره جهانی هزاره شیخ مفید در قم به سال 1413 هجری قمری چاپ و منتشر شده است.

10 - محمد بن علی کراجکی، ابوالفتح قاضی، در گذشته به سال 449 در دو تالیف با عنوانهای «دلیل النص بخبر الغدیر علی امامة امیرالمؤمنین » و «عده البصیر فی حجج یوم الغدیر» داشته که عنوان اول توسط اسامه آل جعفر تحقیق و توسط مؤسسه آل البیت در قم سال 1410 هجری قمری در سی و چهار صفحه چاپ شده است.

11 - یکی از مبلغان برجسته مذهب اسماعیلی، هبة الله بن موسای شیرازی متوفای سال 470 هجری کتابی به نام «الایضاح و التبصیر فی فضل یوم الغدیر» پدید آورده که نسخه ای از آن در کتابخانه «الجمعیة الاسماعیلیه » کراچی موجود است.

12 - مسعود بن ناصر سحبستانی معروف به ابوسعید رکاب در گذشته به سال 477 هجری کتابی با نام «الدرایه فی حدیث الولایه » در17 جزء در باره جریان غدیر خم نوشته است.

13 - محسن بن حسین خزاعی نیشابوری متوفای قرن پنجم هجری کتابی به نام «بیان من کنت مولاه » نوشته است.

14 - عبیدالله بن عبدالله حسکانی، حاکم و محدث بزرگ حنفی مذهب متوفای قرن پنجم کتابی به اسم «دعاء الهداة الی اداء حق الموالاة » در ده جلد نگاشته که این کتاب در کتابخانه علی بن موسی بن جعفر بن طاوس نویسنده معروف کتاب ارزشمند «الاقبال » از عالمان قرن هفتم و متوفای پنجم ذی قعده 664 هجری وجود داشته است.[1]