لکه های پوستی

مقدمه:

تغییر رنگدانه های صورت به اشکال مختلف ممکن است رخ دهد. از لک و مک (freckel) گرفته تا خال و لک های حاملگی (ملاسما) و لکه های در اثر آفتاب و افزایش سن (Actinic Keratosis) حتی برخی سرطان های پوست همگی می توانند به صورت لکه های پوستی تظاهر یابند. بنابراین به کار بردن یک درمان واحد برای لکه های پوستی کار مناسبی نیست.

لک و مک ها:

در اثر آفتاب ایجاد و پر رنگ تر می شود در افراد با پوست های سفید یا موهای قرمز این لک و مک ها جزو ژنتیک بیمار است و در کشورهای اروپایی به عنوان یک نوع تیپ پوستی شناخته شده است. در ایران چون این نوع تیپ پوستی کم است لک و مک برای افراد مسئله ای ناراحت کننده است.
برای جلوگیری از ایجاد و پررنگ شدن لک و مک ها باید ضد آفتاب ها را مرتب استفاده کرد. و در ساعات اوج آفتاب (10 صبح تا 3 بعد از ظهر) در معرض آفتاب قرار نگرفت.
برای از بین بردن لک و مک ها باید به این نکته توجه داشت که اینها به طور کامل ممکن است برطرف نشود. با درمان ها کم رنگ تر می شود و مجددا احتمال عود آنها بالاست. از روش های درمان های موضعی استفاده از کرم های لایه بردار و حاوی هیدروکینون برای کم رنگ شدن آنها می توان استفاده کرد. روش های دیگر مثل Peeling و میکرودرم ابرشن و نهایتا لیزر نیز در مرحله بعدی درمان قرار دارند. قابل ذکر است که از بین رفتن و کم رنگ شدن لک ها در یک جلسه امکان پذیر نمی باشد و باید این روش های فیزیکی برای دادن نتیجه مطلوب چندین جلسه انجام شوند.

لک های حاملگی (ملاسما یا کلواسما):

همان طور که در مقالات قبلی اشاره شد این لکه ها در اثر هورمون های زمان بارداری یا مصرف قرص ها و هورمون ها و یا وجود کیست های تخمدان ایجاد و در اثر تابش اشعه آفتاب تشدید می شود. در برخی افراد اختلالات هورمون وجود ندارد و تنها در اثر تابش آفتاب ایجاد می شوند که این لکه ها در قسمت های برجسته صورت مثل گونه ها، تیغه بینی، پیشانی و چانه دیده می شوند. جهت از بین بردن آنها در اولین قدم درمان باید بیماری هورمونی زمینه ای برطرف شده قطع مصرف قرص های ضد بارداری و هورمون ها قطع شود. همچنین استفاده از کرم های لایه بردار و حاوی هیدروکینون با نسبت های مختلف تحت نظر پزشک متخصص پوست می توان استفاده کرد.
Peeling و میکرودرم ابریش روش های کمکی برای از بین بردن لکه هاست ولی باید توجه داشت که این لکه های خیلی دیر خوب می شود و باید درمان تا 6 ماه ادامه یابد و خیلی زود احتمال بازگشت وجود دارد پس باید پس از بهبودی هم تحت نظر باشند تا از عود آنها جلوگیری شود. ضد آفتاب باید حتما با دقت مصرف شود. نکته قابل ذکر آن است که چون خود کرم هیدروکینون در برخی موارد باعث ایجاد لک می شود. بنابراین حتما باید با تجویز پزشک متخصص پوست درمان با این داروها (داروهای حاوی هیدروکینون) انجام شود و قطع این داروها هم به تدریج و زیر نظر پزشک باشد.
لیزر در درمان لکه های حاملگی جایی ندارد و نه تنها باعث رفع این لکه ها نمی شود بلکه در برخی موارد باعث افزایش رنگدانه ها هم می شود. در نهایت قابل ذکر است که جهت رفع لکه های پوستی باید درمان های طبی به همراه Peeling و میکرودرم ابریش و استفاده مرتب از ضد آفتاب ها از SPF بالا توامان و زیر نظر متخصص مربوطه انجام شود.

لکه های در اثر آفتاب و افزایش سن Actinic Keratosis:

این لکه ها در افراد با سن بالا و پوست های روشن و چشمان رنگی ایجاد می شود و ممکن است متعدد یا منفرد بدن و رنگ لکه ها از قرمز تا قهوه ای متغیر است چون این لکه ها در دراز مدت احتمال بدخیمی دارند نباید سهل انگاری شده و از کرم های ضد لک بدون مشورت با پزشک متخصص نباید استفاده شود و باید حتما بررسی شود و بررسی انجام شود و گاهی لازم است به طور کامل توسط جراحی برداشته شود تا از احتمال ایجاد کانسر جلوگیری شود.

لکه های شیرقهوه Cafe - au - Laitmacule:

این لکه ها روی پوست اگر به تعداد زیاد ( بالای 6 عدد) همراه با یک سری علائم دیگر باشد نشانه یک بیماری ژنتیکی به نام نوروفیبروماتوزیس می باشد.
اما در برخی افراد به تعداد کمتر حتی یک عدد ممکن است باشد که در نواحی مختلف بدن این لکه ها مادرزادی بوده و حداکثر تا سن 5 سالگی ایجاد می شود درمان آن لیزر در تعداد جلسات بالا لازم است.
Nevus of ota / Nevus of Ito: نوعی خال مادرزادی است که به رنگ ته رنگ آبی در اطراف چشم و گونه می باشد در برخی نژادها این نوع خال ها بیشتر است. که توسط لیزر در تعداد جلسات بالا می توان آنها را از بین برد این نوع خال ها در اصطلاح عوام به ماه گرفتگی معروف است.

لنتیگو Lentigo Maligna:

در پوست آسیب دیده از آفتاب در افراد در صورت و گردن دیده می شود. بیشتر در دهه 5 عمر دیده می شود به صورت رنگدانه قهوه ای با حاشیه نامنظم است. پس از چند سال سایز آن افزایش یافته و شکل آن نامنظم تر می شود ممکن است روی آن برجستگی هایی ایجاد شود که این برجستگی ها نشانه شروع تهاجم سلول ها به لایه های پایین تر پوست بوده که بدخیم است و نیاز به درمان سریع دارد.
بنابراین هر لکه و تغییر رنگی روی پوست را نباید یک لکه ساده در نظر گرفت و خود درمانی توسط کرم های موجود انجام نشود بلکه حتما با پزشک متخصص پوست مشورت شده چون گاهی نیاز به نمونه برداری از لکه ها و درمان های جراحی دارد .
منبع: مجله دنیای سلامت شماره 27
/س