پخش کنندگان شایعه

هیچ فرد یا طبقه ی اجتماعی از شایعه مصون نیست

شایعه بیش از آن که به منبع تولید نیازمند باشد به پخش کنندگانش وابسته است. پخش کنندگانی که از نظر دیگران به کاری خلاف عرف اجتماع مشغولند و بنیان های اجتماعی را با کار خود متزلزل می سازند.
درست است که انتشار شایعه جرم محسوب می شود. اما انتشاردهندگان آن را نمی توان مجرمانی در ردیف سایر خلافکاران و مجرمان دانست. شایعه پرداز ویژگی های خاص سنی یا قومی ندارد. نمی توان او را با صفاتی چون وراج یا خودنما مشخص کرد. شایعه پراکنان واجد چهره های مخوفی همچون سایر تبه کاران نیستند. تازه بسیاری از آنها از موجه ترین و مقبول ترین آدم های شهر و دیار خویش هستند. متأسفانه بسیاری از کسانی که به نشر شایعه می پردازند از ماهیت کار خلاف خود- دست کم به شکل خودآگاه- خبر ندارند. اگر از ایشان پرسیده شود با شایعه پراکنان چه برخوردی باید کرد اغلب خواستار قاطعانه ترین برخوردها در این زمینه اند. غافل از این که خبری که خود به نقل آن مشغول و مفتخرند شایعه ای بیش نیست. لذا طبیعی است انتظار نداشته باشیم شایعه پراکنان از انجام کار خطرناک خود
احساس گناه کنند.
از منظر و دیدگاه مذهبی شایعه چیزی است در ردیف بهتان، افترا، غیبت و استهزا، مواردی که هر یک جزء گناهان نابخشودنی حساب می شود. بسیاری از شایعه پراکنان به رغم داشتن خصلت های مذهبی قوی به دلیل غافل بودن از عملی که انجام می دهند، هیچ گاه خود را شماتت نمی کنند. اگر شایعه پراکنانِ دیندار می دانستند کاری که می کنند گناه است، حتماً می شد انتظار داشت که دیگر به گرد این کردار ناپسند نگردند.
بسیاری کوشیده اند در مورد هوش و شخصیت شایعه پراکنان مطالعاتی انجام دهند. اما در هیچ یک از موارد، بین بهره ی هوشی کم تر یا بیشتر، تعادل و عدم تعادل یا پختگی و ناپختگی شخصیت ها و شایعه پراکنی ارتباطی نیافتند.
در مطالعه ای دیده شد کسانی بیشتر به دنبال اخبار داغ برای نقل کردن هستند که از محبوبیت زیادی در میان دیگران برخوردار نیستند، و به این ترتیب به دنبال جلب توجه و ارتقا جایگاه خود در میان جمع هستند.
شایعه از دل خبرها ریشه می گیرد، اما هر خبری شایعه نمی شود. در دنیای امروز اخبار بی شماری وجود دارند که قابلیت تبدیل شدن به شایعه را دارند. اما فقط برخی از آن ها به شایعه بدل می گردند. خبرهایی شایعه می شوند که شایعه سازان آمادگی گسترش آن ها را داشته باشند. پیش داوری مثبت یا منفی نسبت به یک فرد یا گروه
تعیین می کند که فرد شایعه پراکن آمادگی انتشار شایعه را داشته باشد یا خیر. شایعه در مورد کسانی که مورد توجه هستند و نسبت به آنها پیش داوری هایی در سطح اجتماع وجود دارد بیشتر انتشار می یابد تا در مورد آدم ها و رخدادهای ناشناخته.
گاه شایعه به نحو تعجب برانگیزی خیلی سریع پخش می شود. به نظر می رسد عمده ترین دلیل آن را باید در اهمیت بیش از حد موضوع نزد شایعه پراکنان جست. آن زمان که شایعه پراکن همه ی امور خود را رها می کند و هم و غم خود را صرف انتشار شایعه ای می کند، دیگر چیزی جلودار گسترش آن نیست. مردم به دلایل و انگیزه های مختلف می کوشند تا شایعه ای را پیش از آنکه با گفته شدن از منبعی دیگر ارزش خود را از دست بدهد برای دیگران تعریف کنند؛ غافل از این که آن چه با خود این سو و آن سو می برند مهم تر از نتیجه ای است که به دنبال آن هستند.
منبع مقاله :
آتش پور، سید حمید؛ (1388)، اعتیاد به کار( روان شناسی معتادین به کار )، تهران: نشر قطره، چاپ اول