چندی پیش، گروهی از دانشمندان فرانسوی در بلوچستان پاکستان چند اسکلت انسانی جالب توجه پیدا کردند و در دندان تعدادی از آنها، علایمی یافتند که نشان می‌داد دندانپزشکی از 9 هزار سال پیش وجود داشته است! این کشف نشان دهنده این است که دندانپزشکی 4 هزار سال بیشتر از آنچه پیش از این تصور می‌شد، قدمت دارد. یازده عدد دندانی که با وسیله مته مانندی سوراخ شده بودند، مشخص می‌کند که سطح بالای تکنولوژی در انسان‌‌های اولیه وجود داشته و آنها دانش دست‌کاری در بافت‌های سخت دندانی را داشته‌اند. در این دندان‌ها حفره‌های ریز و منظمی وجود داشت و بررسی‌ها نشان داد که این تراش‌ها با وسیله‌ای انجام شده که مشابه وسایلی است که برای ایجاد آتش به کار می‌رفته است. البته ماده‌ای درون این حفرات تراش خورده یافت نشد زیرا مواد به مرور زمان از بین رفته بودند.
از حدود 5 هزار سال پیش از میلاد مسیح، گمان می‌شد که کرم‌های موجود در دندان، عامل ایجاد پوسیدگی‌های دندانی هستند و این تصور تا هزاران سال بعد از آن هم باقی ماند. در تمدن مصر باستان در حدود 4500 سال پیش برای اولین بار شخصی به عنوان دندانپزشک وجود داشته است (یعنی کسی که با درمان دندان‌ها سر و کار داشته است). از آن زمان‌ها، نوشته‌هایی یافت شده که در آنها به بعضی بیماری‌های دندان و درمان‌های آنها اشاره شده است. برای مثال، نوشته‌ای روی پاپیروس به جا مانده که در آن درمانی برای رفع بوی بد دهان نوشته شده است. در این نوشته ذکر شده که مخلوطی از کندر، دارچین و سایر گیاهان معطر را همراه با عسل می‌جوشاندند و از آن برای بوی بد دهان استفاده می‌کردند یا برای درمان درد دندان، استفاده از عسل، پیاز و دانه‌های رازیانه ذکر شده است. درمان دیگری که در مصر باستان رایج بوده، قرار دادن قسمتی از بدن یک موش مرده! روی دندان است. گفته می‌شده که موش می‌تواند مرگ و میر را دور کند و سبب رفع بلا شود.
دهان‌شویه‌ای به نام کرم خاکی!
در زمان رمی‌های باستان هم دندان‌های تمیز ارزش زیادی داشته و آنها از تکه‌های چوب برای خلال کردن دندان‌ها و از پودرهای دندان (شامل پوسته تخم‌مرغ و برگ بو) برای تمیز کردن دندان‌هایشان استفاده می‌کردند. درمان‌های جالب دیگری که در این زمان‌ها رواج داشته، استفاده از ادرار انسان! برای تقویت لثه و کرم‌های خاکی برای ساخت دهان‌شویه بوده است! شواهدی هم نشان‌دهنده رواج استفاده از روکش‌های طلا در روی دندان‌های افراد ثروتمند در این زمان‌ها بوده است.
اما نکته‌ای که همه در آن اتفاق نظر دارند، این است که در زمان‌های قدیم، میزان پوسیدگی بسیار کمتر از روزگار حال بوده است. یکی از علل این امر، نبود مواد غذایی حاوی کربوهیدرات خالص است و علت دیگر این که به دلیل الگوی غذایی در آن زمان، دندان‌های عقب افراد به سرعت ساییدگی پیدا نمی‌کرد و احتمال پوسیدگی در آنها کم می‌شد.
سلمانی یا دندانپزشک؟!
به سرعت زمان را جلو می‌آوریم و به حدود سال‌های 500 تا 1000 میلادی می‌رسیم. در آن زمان در اروپا پزشکی و دندانپزشکی به طور عمده به وسیله راهب‌ها انجام می‌شد زیرا آنها تحصیل‌کرده‌ترین افراد روزگار خود بودند. علاوه بر راهب‌ها، سلمانی‌ها هم کمک آنها در انجام بعضی کارهای پزشکی بودند. برای مثال، کشیدن دندان یا تخلیه آبسه‌ها به عهده سلمانی‌ها بود. اما در حدود 200 تا 400 سال بعد، به تدریج سلمانی‌ها از انجام عمل دندانپزشکی منع شدند و افراد آموزش دیده به این کار پرداختند و کم‌کم کتاب‌های زیادی درباره درمان‌های دندان نوشته شدند. در قرن 18 میلادی اولین دندانپزشکان از اروپا به آمریکا مهاجرت کردند و از آن به بعد، سرعت پیشرفت در این رشته بسیار زیاد شد. در این زمان، دندانپزشکی که دندانپزشک مخصوص رییس‌جمهور (جورج واشنگتن) بود، اولین توربین (مته‌های مکانیکی دندانپزشکی) را ساخت. جالب اینکه او برای ساخت این وسیله، از چرخ خیاطی مادرش استفاده کرد و با ایجاد تغییراتی در آن، دستگاهی ساخت که می‌توانست مانند مته دندان‌ها را سوراخ کند.
این داستان ادامه دارد
در قرن 19 میلادی نیز تحولات زیادی در دندانپزشکی به وجود آمد: دو برادر فرانسوی در آمریکا ماده ترمیمی آمالگام را به بازار معرفی کردند. گاز نیتروزاکساید برای اولین بار به عنوان ماده بی‌حس کننده برای کشیدن دندان‌ها به کار رفت و بعد از آن هم استفاده از اتر برای بی‌حسی در جراحی‌های دندانپزشکی مورد استفاده قرار گرفت. در همین زمان بود که دانشمندان متوجه شدند که پوسیدگی دندانی هم مانند بسیاری بیماری‌ها بر اثر وجود میکروب‌هایی در دهان ایجاد می‌شود که این مساله نیز توانست تحولات عظیمی در پیشرفت علم دندانپزشکی ایجاد کند.
از این پس نیز پیشرفت‌های سریعی در مواد و وسایل دندانپزشکی به وجود آمد و هنوز هم هر روز خبر از کشف جدیدی در این حیطه می‌‌شنویم.
منبع:www.salamat.com
/ن
