خرخر یکی از مشکلات شایع خواب است که علاوه بر فرد، خانواده وی را نیز تحت تأثیر قرار می دهد، حدود 40 درصد مردان و 20 درصد زنان به طور معمول در خواب خرخر می کنند. هر نوع خرخر نشان دهنده یک ساختمان غیرطبیعی در ناحیه حلق، بینی و یا حنجره است. ولی همه این اختلالات به یک اندازه اهمیت ندارند. بعضی از این اصوات نشان دهنده یک اتفاق مهم در ساختمان سیستم تنفسی هستند که وقفه تنفسی نامیده می شود. اگر این وقفه بیش از 10 ثانیه طول بکشد و مکرراً در طول خواب شبانه تکرار شود، منجر به کاهش اکسیژن و افزایش گاز دی اکسید کربن در خون می گردد. در نتیجه بیمار دچار نارسایی قلب چپ یا راست، افزایش فشارخون، بی نظمی ریتم قلب و خواب آلودگی در طول روز می کشد.
معمولاً چه افرادی دچار این اختلالات می شوند؟
افرادی که قطر دور گردن آنها بیش از 43 سانت است و به طور ناگهانی افزایش وزن پیدا می کنند، بیشتر در معرض این اختلالات هستند. همچنین مردان بیش از زنان و نیز کسانی که اختلالاتی در فک و صورت دارند، بیشتر دچار این بیماری می شوند. اختلال در فک و صورت می تواند چانه کوچک و عقب رفته، کام نرم یا سخت با ساختمان غیرطبیعی و زبان بزرگ باشد که بیماری های ارثی در آن نقش دارد.
برای تشخیص این بیماری چه باید کرد؟
به طور کلی هر نوع خرخری که همراه با وقفه تنفسی، خواب آلودگی، سابقه فشارخون بالا، دیابت و اختلال حافظه باشد، باید مورد بررسی قرار گیرد.
هشدارهای مهم:
خواب آلودگی روزانه امری غیرعادی است؛ خصوصاً هنگامی که ثابت و بی حرکت در جایی نشسته ایم یا تلویزیون تماشا می کنیم. هر نوع فشارخون بالا، به خصوص اگر با چندین دارو کنترل شود، باید از نظر اختلالات خواب بررسی گردد. خرخر شبانه و یا وقفه تنفسی در افراد چاق از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هر نوع شکایت از کیفیت نامناسب خواب از قبیل بی خوابی، پرخوابی و عدم رفع خستگی پس از خواب، باید بررسی شود. در مورد هر نوع اختلال در بینی، فک و صورت که همراه با خواب آلودگی و خرخر شبانه باشد، باید با پزشک مشورت گردد. افت تحصیلی همراه با خواب آلودگی در کودکان باید به دقت بررسی شود.
برای تشخیص بیماری، توجه به هشدارهای بالا اهمیت ویژه ای دارد. برای اثبات تشخیص می توان از تست خواب استفاده کرد که در آن حداقل هشت پارامتر گوناگون سنجیده می شود. این پارامترها در طول خواب طبیعی با کمک وسایل نرم و سبک که به بیمار متصل می گردد، سنجیده می شود.
درمان:
با توجه به تشخیص، روش های متعددی جهت درمان وجود دارد. در برخی افراد آموزش های لازم در مورد بهداشت خواب داده می شود و در برخی دیگر که عوارض بیماری مشخص و شدت بیماری زیاد باشد، استفاده از دستگاه هایی که هوا را با فشار مثبت از راه بینی وارد می کنند، توسط متخصص ریه تجویز می گردد. اگر فردی فقط خرخر می کند و پس از تست معلوم شود که بیماری خاصی ندارد، جهت آرامش اطرافیان در حین خواب استفاده از پروتزهای مخصوص فک که بسیار منعطف و نرم می باشند، توصیه می شود. در مواردی که اختلال آناتومیک قابل درمان در یک ناحیه خاص وجود داشته باشد، توصیه می شود که بیمار جهت اصلاح ضایعه به متخصص گوش و حلق و بینی و یا فک و صورت مراجعه کند.
منبع:نشریه دنیای زنان، شماره 54.