امروزه بخش قابل توجهی از مردم به طور شیفتی و نوبتی کار می کنند. کار چرخشی پزشکان، پرستاران، پلیس، آتش نشانان و... الزامی و در عین حال با عوارض متعددی همراه است. این افراد دچار بی خوابی یا خواب آلودگی می شوند. علت خواب آلودگی روزانه ی این افراد ممکن است میزان ناکافی خواب باشد. اغلب این افراد روزانه 2 تا 4 ساعت کمبود خواب دارند. معمولاً سروصدای محیط، اطرافیان، خصوصاً کودکان که خوابیدن والدین در طی روز برای شان قابل پذیرش نیست یا خود فرد که ترجیح می دهد به جای خوابیدن در فعالیت های مختلف شرکت کند، مسبب این کمبود خواب هستند. در این افراد بسیاری نشانه های دیگر و مشکلات جسمی نظیر عفونت های تنفسی، مشکلات گوارشی و زخم معده نیز ممکن است بروز کند. این وضعیت برای جوانان می تواند قابل تحمل تر باشد ولی افراد مسن و حساس را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد. افرادی که به طور ثابت عصرکار یا شب کار هستند نسبت به افرادی که گاهی صبح کار و گاهی عصرکار و گاهی شب کارند فرصت بیش تری برای تطابق دارند و لذا وضعیت بهتری دارند.
حساسیت افراد نسبت به برنامه ی کار نوبتی بسیار متفاوت است. بسیاری از مردم بدن شان با کار نوبتی تطابق پیدا نمی کند. به همین دلیل این افراد نباید در مشاغل نوبتی و شیفتی به کار گرفته شوند.
از عوارض دیگر این مسئله خطاهای شغلی است. مطالعات نشان داده که 80 درصد مأموران پلیس و 48 درصد کنترل کنندگان خطوط پرواز در حین انجام کارشان چرت می زنند. 41 درصد از کارکنان بیمارستان ها و ارائه دهندگان خدمات درمانی پذیرفته اند که اشتباهات ناشی از خستگی داشته اند.
راه حل
اگر مجبور به کار در طول شب هستید به توصیه های زیر عمل کنید: از اتاقی با پرده های تیره استفاده کنید. این کار به مغز شما کمک می کند تا تصور کند که وقت خواب است.
اتاق را ساکت نگه دارید. پنجره ها را ببندید و تلویزیون را خاموش کنید. تلفن را از پریز در آورید و تلفن همراه تان را خاموش کنید.
وقتی بیدار شدید پرده ها را کنار بزنید، بیرون بروید و زیر نور خورشید قرار بگیرید. این کار به ساعت بیولوژیک شما نشان می دهد که وقت بیداری است.
اگر کار شما به نحوی است که مثلاً 6 روز شب کار و یک روز تعطیل هستید، در آن یک روز نیز برنامه ی خواب و بیداری تان را مثل ایام کاری تان تنظیم کنید.
نزدیک محل کارتان زندگی کنید. فاصله ی زیاد بین محل کار و منزل باعث کم خوابی و روی دادن تصادفات در حین رانندگی می شود. سعی کنید رانندگی نکنید، زیرا حدود دو سوم کسانی که در شیفت شب کار می کنند پس از پایان کار دچار تصادفات رانندگی می شوند.
منبع مقاله :
شمس علیزاده، نرگس، (1388)، اختلال خواب(شناخت اختلالات و آشنایی با بهداشت خواب)، تهران: نشر قطره، چاپ اول 