دختر وارد اتاق پزشک می‌شود. چند دختر و پسر جوان با لباس سفید ایستاده‌اند، معلوم است انترن هستند. یکی از دخترها فرمی را می‌آورد و بقیه نگاه می‌کنند.
به گزارش ، آفتاب یزد نوشت: پزشک (استاد) مشکل دختر را می‌پرسد و او در مورد شوره سرش توضیح می‌دهد. پزشک از او می‌خواهد که پشت پاراوان روسری‌اش را بردارد. موقع معاینه که می‌شود، پزشک پوسته‌های سر دختر را نشان می‌دهد و از دانشجویان می‌خواهد که تشخیص خودشان را بگویند. هر کدام تشخیصی می‌دهند و در آخر پزشک علائم را برای انترن‌ها توضیح داده و بیماری را تشخیص می‌دهد. حالا نوبت تشخیص داروی بیمار است که هر کدام از انترن‌ها باید یک دارو را تجویز کنند و در پایان پزشک دارویی را می‌نویسد و بیمار از اتاق بیرون می‌آید.
بیمار می‌گوید: «از تبحر این دکتر زیاد شنیده بودم، به همین خاطر آمدم تا بیماری‌ام را با او در میان بگذارم اما وقتی همه‌شان با هم روی سرم ریختند خیلی خجالت کشیدم. وقتی دکتر گفت پوسته‌های سرم علت عصبی دارد، بیشتر خجالت کشیدم و حس خوبی نداشتم.»
همین چند کلمه داستان معاینات انترن‌ها را نشان می‌دهد. بیمارانی که در بیمارستان‌های دولتی آموزشی بستری می‌شوند باید خجالت را کنار بگذارند و حضورشان در این بیمارستان‌ها یعنی اجازه معاینه انترن.
سرطان دارم یا نه؟
محمد مردی است حدود 50ساله، لاغر و قد بلند است. در حیاط بیمارستان امام خمینی(ره) همراه خانواده‌اش زیر یک درخت نشسته است. او می‌گوید: «وقتی می‌خواهند معاینه کنند حدود 15 نفر بالای سرم می‌آیند. من سایت‌های سلامت را زیاد می‌خوانم. هر حرفی که می‌زدند تقریبا می‌فهمیدم چه می‌گویند. یکی از انترن‌ها با دیدن آزمایش خونم احتمال داد سرطان دارم و شروع کرد علت تشخیص خودش را توضیح دهد. من هم داشتم سکته می‌کردم اما استادشان گفت اینطور نیست. کمی خیالم راحت شد. یکی دیگر احتمال خونریزی معده داد. دوباره نگران شدم که تا آخر عمر باید دستم به این بیماری بند باشد اما دوباره استادشان چند اصطلاح پزشکی درباره آزمایش‌هایم گفت و آخر هم متوجه شدم که یک عفونت ساده است.»
محمد در مورد رسیدگی بیمارستان هم گله دارد و می‌گوید: «اگر رسیدگی‌شان خوب بود، شاید یک کمی اعصاب بیماران راحت‌تر بود اما اینقدر اینجا شلوغ است که رسیدگی خوبی هم در اورژانس ندارند. البته دلم می‌سوزد برای این پرستارها و کسانی که اینجا اینطوری کار می‌کنند اما ما هم چاره‌ای نداریم اگر پول داشتیم می‌رفتیم بیمارستان بهتر که نه آنها اینقدر اذیت شوند و نه ما. اما از حق نگذریم؛ واقعا دکترهای خوبی دارد. به نظرم هر چقدر دکترهایشان خوب هستند به همان اندازه برایشان بیمار می‌آورند.»
تشخیص‌ها باید به زبان علمی باشد
معاینات دسته‌جمعی باعث استرس و معذب شدن بیمار می‌شود. بعضی هم معتقدند که شان بیمار رعایت نمی‌شود. با این حال مردم بیمارستان‌های آموزش پزشکی را به نام بیمارستان‌های دولتی می‌شناسند و مقررات حاکم بر بیمارستان‌های آموزش پزشکی را نمی‌دانند. دکتر سیدمرتضی خاتمی، نائب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره بستری شدن در بیمارستان آموزشی به آفتاب یزد می‌گوید: «به نظر من بیمارستان آموزش پزشکی برای یک بیمار فرصت بهتر و برتر است، نه این که حضور در این بیمارستان کاستی محسوب شود با سلسله مراتبی که وجود دارد، بیماری مورد تجزیه، تحلیل و بررسی دقیق قرار می‌گیرد و تضارب آرا و بارش افکار در مورد بیمار و بیماری‌اش اتفاق می‌افتد.»
وی با اشاره به این که در بیمارستان‌های دولتی کاستی وجود ندارد، می‌افزاید: «تمام سبقه خانوادگی، مصرف دارو، سابقه بیماری، شرایط بیمار و... احصا می‌شود و در مجموع به استنتاج‌های منطقی در این مورد می‌رسیم. اما این که مطرح می‌شود چند انترن یک نفر را معاینه کنند، شکل ناپخته‌ای از صورتجلسه است ولی آن را رد نمی‌کنم و احتمال دارد که اتفاق بیفتد. اما حقیقت این است که قاطبا اینگونه نیست و یک انترن یا رزیدنت در آن شرایط ممکن است معاینه‌ای هم انجام ندهند زیرا ممکن است استاد بیمار را معاینه کرده و با یک تشخیص احتمالی بیمار را بستری کرده است. پیرامون علائمی که بیمار دارد بر بالین بیمار بحث می‌شود. در واقع گفته می‌شود که این نشانگان را دارد. بنابراین در آن جمع حاضر به کرات اتفاق نمی‌افتد که همه بیمار را معاینه کنند. اما ممکن است برخی علاقه‌مند باشند علائم ذکر شده در مورد بیماری را شخصا لمس کنند بنابراین بیمار را معاینه می‌کنند.»
نائب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در پاسخ به این سوال که با توجه به ارتقای آگاهی مردم در مورد سلامت و بیماری‌ها، چرا باید در مورد علائم بیماری بر بالین بیمار صحبت شود؟ تاکید می‌کند: «ما فرضمان بر این است که تشخیص‌ها به صورت علمی و به زبان لاتین بیان شود. ولی این که آنقدر مسائل را برای بیمار باز کنند که استرس و اضطراب بیمار احتمالات را در مورد بیماری زیاد می‌کند، می‌تواند مخاطره‌آمیز باشد. اگر چنین مسائلی در یک بیمارستان افزایش یابد باید به آن تذکر داد تا در فضای دیگری توضیحات و احتمالات را مورد بررسی قرار دهند. وقتی پزشکان بر سر بیمار بحث می‌کنند، تمام احتمالات ممکن در خصوص علائم بیمار مطرح می‌شود از خوشبینانه‌ترین تا بدترین نوع بیماری‌ها در مورد علائم صحبت می‌شود. بنابراین اگر بیمار این مباحث را حس کند مطمئنا مخاطره‌آمیز خواهد بود.»
دکتر خاتمی با اشاره به این که همه پروسه درمان به اذن بیمار انجام می‌شود، می‌افزاید: اگر بیماری همکاری نکند و استنکاف کند قطعا مورد معاینه قرار نمی‌گیرد. آنچه که به عنوان منشور حقوق بیمار در تمام بخش‌های بیمارستان‌ها نصب شده، به صراحت بیان می‌دارد که بیمار می‌تواند عدم تمایل خودش را به مسئول بخش یا پزشک معالج اعلام کند. بنابراین در بسیاری از مواقع اتفاق می‌افتد که در یک روز بیمار مورد معاینات متعدد اما به قاعده قرار گیرد. این را باید تصریح کنیم که اگر مشکلاتی در مرکزی دیده می‌شود و بیش از حد متعارف باشد باید رفع و رجوع شود. در مجموع به نظر می‌رسد بیشتر مردم از حقوق خودشان در زمان بیماری اطلاع کافی ندارند.»
وی با بیان این که علاوه بر جلب همکاری‌ها باید معاینات به صورت هنرمندانه‌ای صورت گیرد، تاکید می‌کند: «در مجموع خروجی‌ای که ما در بیمارستان‌های آموزش پزشکی نسبت به بیمارستان‌های درمانی صرف دیده‌ایم، شکل توسعه‌‌یافته و ارتقاء یافته‌ای است. بیماران هم بیشتر مورد بررسی قرار می‌گیرند و مورد غفلت قرار نمی‌گیرند.»
آمار دانشجویان پزشکی کاهش یافته
دکتر بشیر خالقی، دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز می‌گوید: «بیمارستان‌های ما تابلو دارند و مشخص است که مراکز آموزشی و درمانی با مراکز درمانی دولتی متفاوت هستند. در بیمارستان‌های آموزش پزشکی باید کارها عملی را از این طریق آموزش دهند. در کل دنیا هم اینگونه است و تعرض به شان بیمار نیست.»
وی با اشاره به این که آمار دانشجویان پزشکی کاهش یافته، می‌افزاید: «در گذشته انترن‌های بیشتری بالای تخت بیماران می‌رفتند اما با کاهش دانشجویان پزشکی، مسئولیت هر یک یا دو تخت بر عهده یک انترن است.»
وی با بیان بر اینکه انترن‌ها فقط معاینات را به عهده دارند، تاکید می‌کند: «انترن‌ها در روند درمانی تصمیم‌گیرنده نیستند و فقط معاینات و علائم بیماری را یادداشت می‌کنند. بنابراین باید جایی برای فیلد آموزش پزشکی وجود داشته باشد که آنها معاینات را انجام داده و به آن مسلط شوند. در تمام دنیا این رویکرد وجود دارد.»
علی‌رغم توضیحات نمایندگان مجلس، طبق مشاهدات ما در بیمارستان‌های آموزش پزشکی هنوز هم انترن‌های زیادی هستند که معاینات فیزیکی خود را روی بیمار اعمال کرده و مشاهدات و تشخیص خود را بالای سر بیمار اعلام می‌کنند. این اقدام آنها به خجالت و استرس بیمار منجر می‌شود.
در کشورهای توسعه یافته بیمارستان‌های دولتی از بیمارستان‌های آموزشی مجزا شده‌اند در صورتی که در ایران اکثر بیمارستان‌های دولتی، آموزش پزشکی هم انجام می‌دهند و بیمار گزینه زیادی برای انتخاب بیمارستان ندارد.
