کتاب « التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن» معروف به ملاحم و فتن، سید بن طاووس از کتاب های گرانقدر در باب مهدویت است. علت اینکه او را ابن طاووس گفته اند، این است که جدّ اعلای او، یعنی محمد بن اسحاق دارای صورت بسیار نیکویی بوده؛ ولی پاهای او با شکل و هیبتش متناسب نبوده است؛ بنابراین او را به طاووس ملقب کرده اند. سید بن طاووس را استادهایی بوده که نام عده ای از آنها شرح زیر است:
1- شیخ حسین سوراوی، 2 شیخ ابوالحسن حناط، 3 - شیخ بن نما 4 - سید شمس الدین موسوی5 - شیخ اسعد اصفهانی 6 - شیخ حسن ابن دربی 7 - شیخ سدید الدین بن محفوظ 8 - محمد بن عبدالله بن زهره، 9 - نجیب الدین محمد سوراوی و ...
بزرگان علمایی که به جهت روایت کردن از سیدبن طاووس اجازه داشته اند، بدین قرارند:
1- علامه حلی 2 - سیدعبدالکریم، صاحب کتاب « فرحه الغری» و عده ی زیادی که علامه نوری نام آنها را در خاتمه ی « مستدرک الوسائل» جلد سوم، صفحه ی 473 نگاشته است.
سید بن طاووس از علمایی بوده که دارای بزرگ ترین درجه زهد و تقوا بوده، شأن این عالم عالیقدر را همین بس که باب ملاقات با حضرت ولی عصر(ع) برای او مفتوح بوده است .
سید نعمت الله جزائری می نویسد: سید بن طاووس گفت: خلیفه خواست منصب قضاوت را به من واگذار کند. گفتم : میان عقل و هوای نفس من جنگ و جدال سختی در گرفته است، عقل می گوید : من می خواهم تو را به سوی بهشت هدایت کنم، می خواهم تو را به خوشبختی دائمی رسانده، سعادت همیشگی تو را تأمین نمایم .
هوای نفس می گوید: بهشت و آخرت نسیه است ، من می خواهم تو را از لذت های دنیوی که نقد است برخوردار نمایم و درهای خوشبختی را به روی تو بگشایم. این نزاع در بین عقل و هوای نفس بالا گرفت و قضاوت را به عهده ی من نهادند و من گاهی عقل و گاهی نفس را محکوم کردم؛ ولی متخاصمان به نزاع خویشتن ادامه می دهند و اکنون مدت پنجاه سال است که از عمرم می گذرد و من نتوانسته ام این نزاع را خاتمه دهم .
پس کسی که در این سن طولانی نتواند یک قضیه را فیصله نماید، چگونه می تواند در پیش آمدهای گوناگون بین مردم قضاوت بنماید؟ شما برای قضاوت و داوری در بین مردم کسی را برگزینید که بین عقل و هوای نفس او توافقی حکم فرما باشد تا بتواند در این کار خطیر دخالت نماید .
سید بن طاووس، مدت پانزده سال در بغداد اقامت کرد و بعد از آن به «حلّه» مراجعت نمود و از حله به « نجف اشرف » آمده، مدتی را در آنجا مشرف بود و در زمان دولت مغول به « بغداد » برگشت و مستنصر عباسی او را در شرق بغداد سکنا داد .
سید بن طاووس در محرم سنه 589 هـ ق متولد شده و در پنجم ذیقعده سنه 664 هـ ـ ق در بغداد وفات یافت و جنازه ی او را به « نجف اشرف » حمل کردند و در جوار حضرت علی ابن ابی طالب (ع) دفن نمودند .
در خارج شهر، « حلّه » قبّه عالیه ای است که آن را اگر چه به سید بن طاووس نسبت می دهند و محل زیارت و تبرک مردم است؛ اما متعلق به آل طاووس است؛ نه این سید بزرگوار. ( نقل از کتاب ملاحم و فتن).
محدّث قمی در کتاب « فوائد رضویه » قسمتی از تألیفات این سید عالیقدر را به شرح زیر می نگارد:
1 - «مصباح الزّائر»، 2 - «فرحه الناظر»، 3- «روح الاسرار»، 4 - «کتاب طرائف»، 5 - «طرف من الانباء و المناقب»، 6 - «غیاث سلطان الوری»، 7 - «فتح الابواب»، 8 - «محجوب الجواب»، 9 - «فلاح السّائل»، 10 - «مسالک المحتاج»، 11 - «ربیع الالباب »،12 - «قبس الواضع»، 13 - «کتاب البهجه»، 14 - «کشف المهجّه» 15 - «اسعاد ثمره الفوآد»، 16 - «کتاب ملهوف»، 17 - «کتاب اصطفاء» 18 - «کتاب توفیق»، 19 - «کتاب الاسرار»، 20 - «کتاب محاسبه الملائکه»، 21 - «الامان من اخطار الاسفار»، 22 - «کتاب دروع الواقعیه»، 23 - «کتاب محاسبه النّفس»، 24 - «کتاب سعد و سعود»، 25 - «مهج الدعوات»، 26 - «کتاب المجتنی»، 27 - «کتاب الیقین»، 28 - «کتاب الاقبال»، 29 - «جمال الاسبوع»، 30 - «مصباح المتهجّد»، 31 - «کتاب السالک»
کتاب « الشتریف بالمنن فی التعریف بالمنن فی التعریف بالفتن» معروف به « ملاحم و فتن سید بن طاووس»
سید بن طاووس، این کتاب را که درباره ی وجود حضرت بقیه الله (ع) گفت و گو می کند، از کتب معتبره اهل سنت انتخاب کرده و بدین جهت این کتاب برای شیعه ستاره ی درخشانی است . کلمه ملاحم، جمع « مَلحَمه» است و از دو ریشه گرفته می شود؛ گر چه بازگشت هر دو ریشه به یک اصل است : یکی چسبندگی و دیگری گوشت . اگر ملحمه از ریشه اول گرفته شود، به معنای سختی نبرد است که در آن جنگ جویان به یکدیگر گلاویز می شوند و اگر از ریشه دوم گرفته شود، به معنای قتلگاه است، کنایه از اینکه گوشت بدن انسان ها در آن می ریزد . در هر صورت مراد از ملحمه در اینجا، حوادث و جنگ های خونینی است که در آینده رخ می دهد . (1)
در شیعه، ملاحم و فتن عنوانی عام برای پیش گویی حوادث آینده است . به خصوص جنگ ها و فتنه ها . کتاب هایی از عالمان شیعه با عنوان ملاحم در طول تاریخ بر جای مانده است(2) این کتاب ها روایاتی از پیامبر (ص) و امامان شیعه را در بردارند که حوادث پس از خود را پیش بینی می نمایند . شیعیان با استناد به اینکه برخی از این روایات پیش گویی حوادثی را نموده اند که مدت اندکی پس از امامان یا تاکنون اتفاق افتاده است، آنها را یکی از مستندات حقانیت خود می دانند . تعداد زیادی از روایات نقل شده در این کتاب ها به فتنه های فراگیر آخرالزمان اشاره دارند .
پی‌نوشت‌ها:
1- ملاحم ابن منادی و ملحمه ی دانیال، مصطفی صادقی
2 - آقا بزرگ تهرانی، کتاب الذّریعه.
منبع:نشریه موعود شماره 137 و 138