سوغاتی ها و صنایع دستی یزد
از بهترین سوغاتى هاى شهر یزد، شیرینى هاى آن است. باقلوا، قطاب، زولبیا، پشمک، لوز بید مشک، حاجى بادام و لوز پسته از شیرینى هاى معروف یزدى است. سوهان، عرقیات سنتى و حلوا ارده یزد نیز معروف است.
صنایع دستی آن را سرامیک و سفال، کاشی سازی، زرگری، زیلوبافی، شعربافی، ترمه بافی، فرش بافی، شمد، دستمال، مخمل، دارایی، چادرشب بافی، قناویز، دندانی، گیوه بافی، حصیر بافی، خورجین بافی، روفرشی، سفره، احرامی، قلمزنی، شیشهگری، چرمسازی، موتابی و نمدمالی تشکیل می دهند.
سرامیک و سفال: هنر سفالگری در استان یزد به ویژه در شهر میبد دارای طرحهای ویژهای است و از حال و هوای کویر نشأت گرفته است. در اصطلاح محلی به تولیدات سفال ”کواره“ میگویند.
سفال و سرامیک میبد با نقشهای اصیل «خورشید خاتم» و «مرغ و ماهی» شهرت فراوان دارد. «خورشید» سمبل آفتاب درخشان کویر، «مرغ» نماد گونهای از گنجشکان نواحی کویری و «ماهی» کنایه از کم آبی این سرزمین است.
طرح سرامیک میبد با نقش خورشید، مرغ و ماهی در نمایشگاه بینالمللی مونیخ در سال 1971 میلادی (1350 هـ..ش) برنده مدال طلا شد و در سایر نمایشگاهها با استقبال بازدیدکنندگان و تایید صاحبنظران روبه رو شد.
کوزهها و کاسههای ساخت استان یزد، به ویژه ساختههای شهر میبد از ظرافت و زیبایی خاصی برخوردارند و نمونههای آن در سفالهای سایر نقاط ایران به چشم نمیخورد.
کوارههای ساخت میبد عبارتند از:سفال ساده بی لعاب، سفال لعاب دار، اشیای کاشی و سرامیک.
کاشیسازی: کاشیسازی عبارت از به کارگیری کاشیهای زیبا و گوناگون سنتی در معماری بناها است. این هنر در استان یزد قدمتی هفت صد ساله دارد.
هنرمندان ابتدا اشکال دل خواه کاشی را تهیه و سپس روی آنها را نقاشی میکنند و بعد آنها را لعاب داده و پخت میکنند.انواع کاشی این استان عبارت اند از: کاشی یزدی، کاشی کمک، کاشی شبکه، کاشی شش گوش، کاشی حاشیه، کاشی اکمند، کاشی هفترنگ و کاشی جوک.
زرگری: زرگری یکی از هنرهای دستی استان یزد است. زرگرها با طرحهای بسیار زیبا از نقوش ساده هندسی و نمادین با تلفیق سنگها و گوهرهای قیمتی زیورهای بسیار متنوع برای زینت زنان و دختران میآفرینند.
این زیورآلات شامل گوشواره، گردن بند و سینهریز، دست بند، انگشتر، حلقه و النگو است. در استان یزد سالها است که راستهای تحت عنوان راسته زرگرها در بازار خان ساخته شده است. از جمله ابزار زرگری که تا پنجاه سال پیش مورد استفاده بود و در حال حاضر منسوخ شده، میتوان به ترازوهای مثقالی، بوته، کورههای گلی، انبر سرکج، رجه با شیارهای کوچک و بزرگ، حدیده با سوراخهای متعدد در انواع یاقوتی و الماس اشاره کرد.
در حال حاضر از وسایل بسیار مدرن استفاده میشود که در یک ساعت چند کیلوگرم طلا و نقره را به مفتول و تسمه تبدیل می کند.
زیلوبافی (پلاسبافی): این دستبافته زیبا، خاص مناطق حاشیه کویری است. این فرش با نوع زندگی مردم منطقه تطابق دارد و بخشی از اعتقادات مذهبی، تاریخ، معماری، طبیعت و گویش مردم این نواحی نیز، بر تار و پود آن نقش بسته است. زیلوبافی در شهر میبد سابقهای دیرینه دارد. برخی سابقه زیلوبافی در شهر میبد را به قرن هشتم هـ.ق و دوره ی مظفریان نسبت میدهند.
قدیمیترین و در عین حال نفیسترین زیلوهای میبد، به قرن دوازدهم هـ.ق تعلق دارد و بر روی آن بیستوچهار سجاده طراحی شده است. در مجموع رنگهای آن با اندکی اختلاف، یکسان و چشمنواز است.
در حاشیه این زیلو، نام واقف و تاریخ 1188 هـ.ق نقش شده است. سه تخته زیلو در مسجد جامع «هفتادر» در عقدا وجود دارد که در نوع خود بی نظیر است.
دوتخته آن بافته «حاجی باقر میبدی» در سالهای 1070 و 1083 هـ. ق است و زیلوی فرسود دیگر، مربوط به سال 1023 هـ.ق است. از دیگر زیلوهای تاریخی میبد می توان به زیلوی آویخته مسجد امیرچقماق (مربوط به سال 1279 هـ.ق) و زیلوهای کهنه مسجد رکنآباد میبد اشاره کرد.