اختلالات خوردن که عمدتاً در میان نوجوانان و جوانان متداول میباشد، میتواند بدن را کاملاً ویران سازد. در این بخش نگاهی به علائم مختلف اختلال در غذا خوردن میاندازیم به طوری که بتوانید در اولین مراحل این اختلال را شناسایی و متعاقب آن مورد درمان قرار دهید.
امروزه اختلالات خوردن در میان نسل جوان روز به روز متداولتر میشود. با وجود افراد مشهوری مانند بازیگران و مانکنهایی با سایز صفر، هیچ کس دلش نمیخواهد از این افراد با اندامهای بسیار عالی عقب بماند. حتی اکنون که تأکید بر داشتن وزن بدنی حاکی از تندرستی است، و در واقع مانکنهای استخوانی در بسیاری از برنامههای مُد مورد استفاده قرار نمیگیرند، باز هم شور و شوق فراوانی برای داشتنی اندامی لاغر و استخوانی وجود دارد. این امر منجر به بوجود آمدن یک تصور اشتباه از ظاهر و اندام شده است. هنگامی که جوانان (بیشتر دختران، و نیز پسران) تصمیم میگیرند، مانند فرد مشهور مورد علاقهشان به نظر آیند، به خود تا حد مرگ گرسنگی داده تا جایی که دچار انواع مختلفی از اختلالات خوردن میشوند. الگو و عادات خوردن آنها به شدت تغییر میکند. البته ممکن است علتهای دیگری نیز برای اختلالات خوردن وجود داشته باشد. گاهی، به دلیل داشتن شرایط روحی و روانی آشفته (مانند افسردگی، تنهایی، استرس) افراد در غذا به دنبال آرامش میگردند و حتی زمانی که گرسنه نیستند، پرخوری میکنند. این نیز خود یک اختلال خوردن محسوب میشود. در واقع، حتی افراد مشهوری مانند جنیفر آنیستون و کورتنی کاکس در برههای از زمان به چنین عوارضی دچار شده بودند. در این قسمت در مورد علائم اختلالات خوردن صحبت خواهیم کرد که به وسیلهی آنها بتوانید وجود این عوارض را در خود و یا عزیزانتان مورد شناسایی قرار دهید.
انواع و علائم اختلالات خوردن
عمدتاً اختلالات غذا خوردن بر سه نوع است: بیاشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و اختلال زیاده روی در خوردن. نخست علائم خاص هر اختلال را مورد شناسایی قرار میدهیم و سپس به علائمی که در تمام انواع اختلالات خوردن مشترک میباشند، میپردازیم.
علائم و نشانههای بی اشتهایی
بی اشتهایی عصبی نوعی اختلال در غذا خوردن است که در میان نوجوانان و بزرگسالان متداول میباشد. نشانههای بی اشتهایی با یک ترس وسواسی از افزایش وزن شروع میشود، و در ادامه با گرسنگی کشیدن تعمدی قابل تشخیص است. به دلیل این ترس، کسانی که از این عارضه رنج میبرند، شروع میکنند هر جایی که بتوانند حرکات ورزشی را با شور و حرارت شدید انجام دهند. آنها سعی میکنند جهت پوشاندن کاهش وزن خود، لباسهای آزاد و گشاد پوشیده و در این راه دچار کمبودهای عاطفی میشوند.
علائم پرخوری
این وضعیت که همچنین به عنوان پرخوری عصبی شناخته شده است، یکی دیگر از اختلالات خوردن میباشد که در میان کودکان و بزرگسالان رواج دارد. در حالی که مشخصهی بی اشتهایی عصبی، گرسنگی تعمدی است، پرخوری عصبی با خوب خوردن (و یا آنچه زیادهروی در خوردن گویند) و سپس استفراغ یا بالا آوردن تعمدی غذا (که به آن پاکسازی شکم هم گویند) به منظور رهایی یافتن از هر آنچه خورده شده است، مشخص میشود. افرادی که از این وضعیت رنج میبرند همچنین جهت تخلیه خود از آنچه خوردهاند به مصرف ملینها یا مسهل روی میآورند. این افراد در حین خوردن و یا پس از صرف غذا، بلافاصله به دستشویی میروند، به این دلیل که بالا آوردن غذا بزودی برایشان به پدیدهای طبیعی و عادی تبدیل میشود. بدن نسبت به مصرف مواد غذایی تحمل خود را از دست میدهد و سعی میکند مواد غذایی را از خود خارج سازد. این استفراغ مداوم منجر به ایجاد زخمهایی در ناحیهی گلو و دهان شده که دردناک میباشند. همچنین ممکن است زخمهایی در دست و بند انگشتان پدیدار شود.
علائم اختلال زیادهروی در خوردن
اختلال زیادهروی در خوردن یا پرخوری نیز گاهی به عنوان اختلال خوردن احساسی یا اختلال خوردن بیاختیار شناخته میشود. به عنوان مثال، هنگامی که افسرده، غمگین، ناراضی، تنها، و یا بیحوصله هستید، ممکن است در غذا به دنبال آرامش گشته و شروع به زیاده روی در خوردن کنید. حتی زمانی که گرسنه نیستید، بسته به میزان ناراحتی، خوراکیهایی مانند شیرینی، چیپس، غذاهای سرخ شده، پنیری و برشته را خواهید خورد تا موجب آرامش شما شوند. ممکن است از روی عصبانیت و یا احساس گناه، سعی کنید رژیم بگیرید، اما این هم به نوبهی خود منجر به پرخوری میشود به این دلیل که شما دیگر به آن عادت کردهاید. هنگامی که از این وضعیت رنج میبرید، تمایل دارید سریعتر از حد معمول بخورید. این حالت دقیقاً متضاد بیاشتهایی است که در آن افراد مبتلا سعی میکنند به منظور از دست دادن وزن خود را گرسنه نگاه دارند.
در حالی که مواردی که ذکر شد، جزء علائم خاص هر اختلال مربوط به خوردن میشد، در ذیل فهرستی از علائمی آورده شده که در میان هر یک از این اختلالات مشترک میباشند.
• داشتن اعتماد به نفس پایین و تصور بدی از اندام خود
• داشتن اختلال شدید شکمی و رودهای که منجر به شرایطی مانند یبوست، تهوع و اسهال میشود
• عدم کنترل عادات و الگوهای پرخوری
• کناره گیری از دوستان و خانواده و تمایل بیشتر به تنها بودن
• خوردن نهانی و در غیاب دیگران
• کاهش وزن غیر طبیعی
• آسیب به دندان و لثه
• افزایش حساسیت نسبت به درجه حرارت
• ریزش مو و از دست دادن درخشندگی پوست؛ خشک شدن پوست و مو
• فشار خون پایین، ضربان نامنظم قلب، سرگیجه، و غش
• بی نظمی و یا از دست دادن کامل چرخه قاعدگی
• امتناع از پذیرش ابتلا به هر نوع بیماری
درمان چنین شرایطی در وهلهی نخست این است که به فرد بقبولانیم دچار چنین اختلالی شده است. معمولاً این گونه افراد شدیداً از اینکه ابتلا به چنین عارضهای هستند، امتناع کرده و تمایل به شنیدن چیزی در مورد آن نخواهند داشت. با این حال، شما بایستی صبور باشید و به آرامی آنها را متوجهی مشکلشان کنید. پس از آن، جهت ریشه یابی درست این مشکل، ضروری است که از یک روانپزشک کمک بخواهید، چرا که این مشکل ناشی از یک طرز فکر روانی است که عمیقاً ریشه دوانده و لازم است تغییر کند، و درمان سطحی این علائم امکان پذیر نمیباشد. روانپزشک ممکن است توصیه کند که به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید تا به آرامی به فرد کمک نماید بدون ناراحتی به سوی خوردن سالم پیش رفته و رژیم غذایی را توصیه میکند که به بدن کمک خواهد کرد از طریق آن تمام مواد مغذی از دست رفتهی خود را مجدداً بدست آورد. در نهایت، حمایت کامل خانواده و کمک دوستان بهبود از این اختلالات را تضمین خواهد ساخت. به یاد داشته باشید افرادی که از اختلالات خوردن رنج میبرند دارای اعتماد بنفس بسیار پایینی هستند. به عنوان دوست و خانواده، وظیفهی شما است که به طور مداوم این اعتماد بنفس را در آنها تقویت کرده و تا آنجا برسانید که فرد بتواند به خود و بدنش احترام گذاشته و ارزش قائل شود.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبهی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیههای پزشک متخصص در نظر گرفته شود.