زایمان بدون درد (۲)

سپس در سال 1853، از کلروفرم برای بی درد کردن زایمان هشتم ملکه ویکتوریا استفاده کرد. در زایمان بی درد از روش های متنوعی استفاده می شود، مثل بی حسی از ناحیه کمری یا نخاعی، بی هوشی با گازهای استنشاقی، استفاده از مخدرها، تکنیک های تنفسی، ریلکس کردن (relaxtion) به روش ”لاماز“ (Loamaze)...

در نیمه قرن هجدهم آنتوان مسمر در پاریس هیپنوتیزم (مسمریسم) را پایه ریزی کرد. سال ها بعد دکتر ژوزف ب دولی استاد مامایی دانشگاه شیکاگو، هیپنوتیزم را تنها بی حس کننده بی خطر در مامایی معرفی کرد. در سال 1846 هم برای اولین بار از اتردر زایمان استفاده شد. سپس در سال 1853 دکتر جان اسنو برای زایمان فرزندان ملکه ویکتوریا از کلروفرم استفاده کرد.

در سال 1920 نیکولایف و 10 سال بعد ولفسکی آرام آرام روش های زایمان بی درد سایکوپروفیلاکسی را تکمیل کردند تا بالاخره در سال 1952 دکتر فرناندو لامازه متخصص زنان و مامایی فرانسوی تحت نام روش لاماز آن را رسما معرفی کرد. لامازا روش تنفس پی در پی را به روش سایکوپروفیلاکسی که در آن به آماده سازی ذهن انسان برای مقابله با درد به صورت شل کردن عضلات می پردازند، اضافه کرد. شیوه بی حسی موضعی نخاعی را در سال 1899 دکتر بیر معرفی کرد و در سال 1907 استفاده از آن در شاخه های مختلف جراحی متعادل شد.

اما روش بی حسی موضعی دور نخاعی در سال 1960 برای ایجاد بی دردی در زایمان طبیعی بکار گرفته شد. استفاده از گاز نیتروس اکساید در زایمان، مدیون زحمات می نیت است که ماشین گاز و هوا را در سال 1933 اختراع کرد و در سال 1965 مخلوط نیتروس اکساید و اکسیژن تولید شد که انتونکس نام گرفت.

شیوه بی‌حسی موضعی نخاعی (اسپاینال/ spinal) را در سال 1899 دکتر بیر (Bier) معرفی کرد و در سال 1907 استفاده از آن در شاخه‌های مختلف جراحی متداول گردید. اما روش بی‌حسی موضعی دور نخاعی (اپیدورال/ epidural) در سال 1960 برای ایجاد بی دردی در زایمان طبیعی به کار گرفته شد.

چند سال بعد، پزشکان دریافتند که این شیوه به سلامت مادر و جنین لطمه‌ای وارد نمی‌کند. بدین ترتیب استفاده از روش‌های القای بی دردی به هنگام زایمان مرسوم شد. زایمان را به سه مرحله اساسی تقسیم می کنند. مرحله اول با شروع انقباضات رحمی شروع می شود که با درد همراه است. در این مرحله انقباضات رحمی سبب چرخش جنین و حرکت آن به سمت پائین یعنی کانال زایمان می شود. همچنین با انقباضات رحمی، و نزول جنین گردن رحم باز شده و نهایتاً به قطر حدود 10cm می رسد.

در اینجا مرحله اول پایان می پذیرد. البته خود این مرحله از نظر کلاسیک شامل دو بخش به اسامی فاز تأخیری و فاز فعال است . پس از باز شدن کامل گردن رحم، مرحله دوم آغاز می شود که جنین در کانال زایمانی به سمت پائین آمده و با ادامه انقباضات رحمی نهایتاً خارج می شود، خروج جنین پایان مرحله دوم زایمانی است.

مرحله سوم نیز که مرحله پایانی است از خروج جنین تا خروج جفت را شامل می شود.  بیش از 150 سال است که زایمان بدون درد یا کم درد در دنیا شروع شده است و بیش از 150 روش در این زمینه شناخته شده است.که آنها را به دو دسته کلی دارویی و غیردارویی تقسیم می‌کنیم.

 روشهای غیردارویی عبارتند از

 سایکوپروفیلاکسی (لامازرفیکسولوژی، تمرکز شیاتسو، موزیک آروماتراپی،هومئوپاتی،گیاه‌درمانی، طب‌فشاری،طب سوزنی،  لیزر آکوپانکچر، لمس درمانی، تحریک الکتریکی پوست، استئوپاتی  هیپنوز، ورزش گرما، سرما  آب درمانی زایمان در آب، تغییر مکرر، پوزشین زائو، یوفیدبک،  دعا، انرژی درمانی، آموزشی حمایت روحی، حمایت اجتماعی  حضور شوهر  ....

روشهای دارویی عبارتند از 

 استنشاق هوشبرها، استنشاق انتونکس، داروهای عضلانی،  داروهای وریدی، تزریق پوستی آب مقطر، اپیدورال آنالژزی، ساب آراکنوئید آنالژزی، تزریق داخل کانال زایمان (پاراسرویکال و پودندال).

از جمله روش های بی دردسازی غیردارویی، آماده کردن روحی و روانی زن باردار برای قبول و گذراندن یک زایمان طبیعی است. اگر زنی در هنگام تولد فرزند اول خود با مراحل مختلف زایمانی آشنا باشد و با انگیزه‌ای قوی زایمان را شروع کند، دردی معادل درد یک زنِ چندزا را تجربه خواهد کرد؛ در صورتی که زنانِ آموزش ندیده دردهای شدیدتری را تجربه خواهند کرد.

روش غیردارویی نیاز به زمان دارند و آموزش مادر از چندین ماه قبل از زمان زایمان آغاز می شود. القای خواب یا هیپنوتیزم، مراقبت های روحی و روانی، طب سوزنی، تحریک الکتریکی پوست (TENS)، زایمان در آب، ماساژ و آرمش‌سازی (Relaxation) از دیگر روش های پیشنهادی هستند.

به طور کلی، روش های غیردارویی بی دردسازی زایمان درد را به تمامی از بین نمی برند و ما مجبوریم که از روش های دیگری نیز در کنار آنها استفاده کنیم. در این موارد باید به مادر تذکر داده شود که بی دردی کامل نیست. روش های بی دردی دارویی به سه دسته تقسیم بندی می شوند. یکی از آنها استفاده از گازهای استنشاقی است. گاز O2N شایع ترین و قدیمی ترین داروی استنشاقی مصرفی در این مورد است.

در روش تزریق دارو، از انواع مخدرها و آرام بخش ها برای کاستن از اضطراب حین زایمان و، به درجاتی، تخفیف درد استفاده می شود. از روشهای دیگر، بهره گیری از بی حسی موضعی است. داروی بی حسی در مرحلهٔ مشخصی از زایمان، از طریق سوزنی که در ناحیهٔ کمر فرو می رود، به فضای دور نخاعی، نخاعی و گاه هر دو تزریق می شود.

برای خواندن بخش اول- زایمان بدون درد- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم- زایمان بدون درد- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش چهارم- زایمان بدون درد- اینجا کلیک کنید.