سابقه بحث و گفتگو درباره احداث قطار شهری در تهران ١١٠ سال قبل باز می گردد. تاسیس تراموای شهری از جمله نکات پیش بینی شده در امتیاز نامه ای بود که بارون ژولیوس دو رویتر در عهد ناصرالدین شاه روی کاغذ آمد. در همین سال ها یک خط آهن روزمینی بین دروازه شهری ری (حضرت عبدالعظیم) و میدان باغ شاه، با نام معروف ماشین دودی، ساخته شد.
سال١٣٥٠ : آغاز مطالعات اجتماعی، اقتصادی و ترافیکی شهر تهران و پیش بینی تغییرات آن برای سال ١٣٧٠ توسط شرکت های سوفرتو و شرکت متروی فرانسه (RATP) .
سال ١٣٥٣ : ارایه گزارش نهایی و انتخاب سامانه ای شامل یک شبکه خیابانی با یک کمربندی در پیرامون منطقه مرکزی و دو بزرگراه برای نواحی در حال ساخت شهری و یک شبکه مترو با ٧ خط که به وسیله شبکه اتوبوس رانی و تاکسی رانی تکمیل می شد .
سال ١٣٥٤ : تصویب قانون تاسیس شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو)
سال ١٣٥٦ : آغاز عملیات اجرایی
سال های ٦٥-١٣٥٩ : توقف کامل طرح به دلیل جنگ تحمیلی
سال ١٣٧٤ : عقد قرارداد برای خرید تجهیزات ثابت و متحرک خطوط ١، ٢ و ٥
استفاده صحیح از مترو
✔
به تابلوهای راهنمای نصب شده در ایستگاه ها و قطارها توجه نمائید.
✔
ضمن آشنایی با مزایای بلیت های مختلف مترو (با پرسش از متصدیان فروش بلیت ایستگاه)، جهت صرفه جویی در وقت و هزینه از بلیت های مبلغ دار و مدت دار استفاده فرمائید.
✔
هنگام سوارشدن به قطار رعایت حال افراد سالمند، بیمار و معلولین را نمائید.
✔
به منظور رعایت حال سالمندان، بیماری و معلولین درهنگام تردد در ایستگاه ها و نیز سوار و پیاده شدن از قطار دقت نمائید.
✔
به تابلوها و برچسب های ایمنی و هشداردهنده نصب شده در ایستگاه و قطار توجه نمائید.
✔
جهت تعیین مسیر به علایم و تابلوهای راهنما توجه فرمائید.
✔
هنگام تردد در ایستگاه ها از سمت راست خود حرکت نمائید و در مسیر عبور دیگران قرار نگیرید.
✔
ورود هرگونه مواد و مایعات، تجهیزات قابل انفجار و اشتعال به داخل تمامی فضاهای مترو و قطارها ممنوع می باشد.
✔
ورود هرگونه حیوان به داخل تمامی ایستگاه های مترو و قطارها ممنوع می باشد.
✔
استعمال دخانیات در تمامی فضاهای مترو و قطارها ممنوع می باشد.
✔
کپسول های آتش نشانی مستقر در ایستگاه ها و قطارها به منظور استفاده در مواقع اضطراری می باشد.
✔
از دستکاری بی مورد تجهیزات و وسایل موجود در تمامی فضاهای مترو خودداری نمائید.
✔
در صورت مشاهده رفتار مشکوک، سرقت و غیره مراتب را سریعاً به مسئول ایستگاه و یا پلیس مترو اطلاع رسانی نمائید.
✔
جهت حفظ زیبائی و آراستگی مترو از ریختن زباله در ایستگاه ها و قطارها جداً پرهیز نمائید.
✔
از دویدن روی پله برقی خودداری فرمائید.
✔
در هنگام استفاده از پله برقی پاهای خود را کاملا بر روی یک پله قرار دهید و هندریل مشکی رنگ را با دست بگیرید.
✔
در صورت داشتن عصا و یا چتر هیچگاه آن را روی پله برقی قرار ندهید.
✔
بانوان گرامی هنگام استفاده از پله برقی مواظب چادر و لباس های بلند خود باشید.
✔
از خاموش نمودن بی مورد پله برقی خودداری نمائید.
✔
در زمان بروز دود و حریق از آسانسور استفاده ننمائید.
✔
به تابلو ایمنی نصب شده در داخل اتاقک آسانسور توجه نموده و در صورت بروز مشکل با شماره تلفن اشاره شده در تابلوی شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه تماس حاصل نمائید.
✔
از عجله و شتاب جهت سوار شدن به قطار پرهیز نمائید.
✔
برای سوار شدن به قطار از تمامی درها استفاده نمائید و از تجمع در مقابل یک درب خاص خودداری فرمائید.
✔
ورود به تونل و محوطه ریلی ممنوع می باشد.
✔
خط زرد لبه سکو حریم ایمن شماست، قبل از توقف قطار و باز شدن درها از آن عبور نکنید.
✔
هنگام ورود به قطار و خروج از آن مراقب فاصله بین سکو و قطار باشید.
✔
به منظور تسهیل در ورود و خروج از قطار ابتدا اجازه دهید مسافران داخل قطار خارج شوند سپس جهت ورود از کناره های در قطار استفاده نمائید.
✔
هنگام باز و بسته شدن درهای قطار از آن فاصله گرفته و مراقب انگشتان خود باشید.
✔
هنگام بسته شدن درهای قطار به هیچ عنوان مانع بسته شدن آن نشوید.
✔
از دویدن بر روی سکو خودداری نمائید.
✔
در صورت احساس ضعف و بی حالی بلافاصله در هر محلی که هستید بنشنید و از مسئول ایستگاه کمک بخواهید.
✔
در صورت افتادن وسایل شخصی خود در محوطه ریلی، جهت برداشتن آن از مسئول ایستگاه کمک بخواهید.
✔
با مطالعه جداول زمانبندی حرکت قطارها و مشاهده تابلوهای PIS از موقعیت زمانی و مکانی قطارها مطلع شوید.
✔
در ایستگاه های دارای فضای سبز ضمن رعایت حریم مربوطه ما را در نگهداری و ماندگاری زیبایی محوطه یاری نمائید.
✔
به کلیه پیام هایی صوتی که در ایستگاه پخش می شود، به دقت توجه نمائید.
✔
در تمامی موارد تاخیر و توقف قطار و سایر نواقص و حوادث پیش آمده ضمن حفظ خونسردی، کمال همکاری را با راهبر قطار و مامورین ایستگاه بعمل آورید.
✔
هنگام امداد ماموران ایستگاه به افراد مصدوم و بیمار، ضمن خلوت کردن محیط و عدم ازدحام، ایشان را در ارائه خدمات مناسب یاری نمائید.
✔
هنگام مشاهده سقوط و یا بهم خوردن تعادل همراهان و یا سایر مسافران برروی پله برقی سریعا”دکمه STOP (درابتدای و انتهای پله برقی، منتهی الیه هندریل مشکی ) را فعال نموده و به مامورین ایستگاه اطلاع دهید.
دانستنی های مترو :
ایستگاه های شهید حقانی، گلشهر، کرج، ایران خودرو، چیتگر و جوانمرد قصاب دارای پارکینگ اختصاصی هستند.
با توجه به تصمیم گیری شورای اسلامی شهر تهران در خصوص قیمت بلیت و لحاظ نمودن یارانه اختصاص یافته، این نرخ ها تعیین شده و به سادگی قابل تغییر نمی باشد.
متأسفانه متکدیان و دستفروشان به بهانه استفاده از مترو، پس از ورود به قطارها به دور از نگاه مأموران اقدام به تکدی گری و فروش اجناس خود می نمایند که در صورت مشاهده پرسنل با این افراد برخورد قانونی شده و در اختیار پلیس مترو، مستقر در ایستگاه ها قرار خواهن گرفت. لازم به یاد آوری است که روزانه بیش از 150 نفر از این افراد توسط پرسنل این شرکت به بیرون از ایستگاه ها هدایت می شوند. به نظر می رسد بهترین راه برای مقابله با این افراد کمک نکردن و عدم خرید اجناس از ایشان از سوی مسافران مترو می باشد.
در محوطه ایستگاه های کرج، امام خمینی ( ره )، شهید حقانی و شهرری، مراکز خون گیری سازمان انتقال خون، آماده پذیرش هدیه با ارزش شما می باشند.
شرکت مترو از ابتدای راه اندازی ایستگاه ها اقدام به احداث سرویس های بهداشتی در ایستگاه هایی نمود که دارای فضای باز و محوطه بیرونی، غیر از فضای اصلی ایستگاه بوده اند مانند ایستگاه های صادقیه، اکباتان، چیتگر، ایران خودرو، وردآورد، اتمسفر، کرج، گلشهر، علی آباد، خزانه، شهرری، جوانمرد قصاب، دانشگاه علم و صنعت و شهید حقانی، ضمن اینکه در کنار ایستگاه های شهید بهشتی، هفت تیر، حرم مطهر، شهرداری های مناطق مربوطه سرویس های بهداشتی عمومی احداث کرده اند که در حال بهره برداری هستند، اما در سایر ایستگاه ها بدلایل مشکلات بهداشتی و امنیتی امکان استفاده عمومی از سرویس های بهداشتی موجود که برای پرسنل پیش بینی شده است، وجود ندارد مگر در شرایط اضطرار که مسافران می توانند با مراجعه و هماهنگی با مسئولان ایستگاه ها از سرویس های مخصوص پرسنل استفاده نمایند.
تمام ایستگاه های متروبه نمازخانه های مجزا برای بانوان و آقایان تجهیز شده اند. شایان ذکر است که نمازخانه ها در همه ی ایستگاه های مترو با نصب تابلوهای شاخص نمازخانه مشخص شده اند،
مراکز درمانی و اورژانس مترو در ایستگاه های امام خمینی(ره)، جوانمرد قصاب،ولیعصر(عج)، صادقیه، کرج و شهید حقانی ( واقع در دفتر مرکزی مترو ) و دانشگاه علم و صنعت ( واقع در پایانه شرق ) مستقر می باشند که در مواقع ضروری و در صورت بروز حادثه در هر یک از ایستگاه ها پس از تماس مسوولین، در محل حاضر و پس از درمان اولیه در صورت نیاز بیمار با آمبولانس های مجهز به نزدیک ترین بیمارستان، انتقال می یابد.
از آوردن بارهای حجیم و اشیا غیر مجاز که فهرست آنها در زیر آمده به داخل مترو خودداری فرمایید:
1- کلیه اجسامی که طول انها از یک متر بیشتر باشد مانند چوب پرده، طاقه پارچه، موکت و …
2- مواد قابل اشتعال و محترقه مانند نفت، بنزین، گازوییل، الکل و…
3- مواد قابل انفجار مانند نیتروگلیسیرین، کپسول گاز، پیک نیکی و …
4- وسایل چرخ دار بزرگ مانند دوچرخه، سه چرخه و …
5- وسایل برنده و تیز مانند اره، تیشه، ورق فلزی، شیشه، لوستر، مهتابی و …
6- مواد بدبو و آزاردهنده
7- سلاح های گرم اعم از نظامی و شکاری
8- حیوانات زنده از هر نوع اهلی و غیر اهلی
9- جعبه وسایل، اسباب و اثاثیه خیلی حجیم و سنگین
10- مواد فله ای جامد یا مایع مانند روغن، شکر و … که دارای بسته بندی مناسب نباشد.
برای حرکت قطارهای مترو دو راه رفت و برگشت در نظر گرفته شده است. خطوط رفت و برگشت به عنوان خطوط عادی مسیر حرکت قطار هستند که گاه با توجه به شرایط و با صلاحدید مرکز کنترل و شرایط ایمن، قطارها مجبور به حرکت در خطوط مخالف هم می گردند. جهت ورود قطارها به خطوط حرکتی درست در مبادی هر خط ، خطوط ارتباط دهنده ای بین کریدورهای رفت و برگشت طراحی شده که اصطلاح فنی آن “سوزن” می باشد. “سوزن” ها با به کارگیری تجهیزات الکترومکانیکی به نام “ماشین سوزن ” کار جابجایی قطارها را از یک خط به خط دیگر را انجام می دهند. در طول مسیر یک خط و در فواصل مشخص نیز از این خطوط ارتباطی استفاده شده است. قطارها براساس جداول زمانی پیش فرض و فواصل حرکتی (فاصله گذر) تعیین شده برای آن ها از مبادی حرکت می کنند. زمان سیر بین دو ایستگاه و توقف در هر ایستگاه با روش های مهندسی اندازه گیری و تعیین شده است، که رعایت آن با توجه به ابزارهای موجود در شرایط عادی برعهده راهبر قطار با نظارت مرکز کنترل و فرمان می باشد. در حال حاضر حداکثر زمان سیر بین دو ایستگاه در خطوط درون شهری 3 دقیقه و متوسط زمان توقف در هر ایستگاه 25 ثانیه است. بروز هرگونه اختلال، انحراف از برنامه زمانبندی و یا توقف به دلایل فنی و مسافری در طول مسیر برای یک قطار، به صورت خودکار موجب انتقال توقف، تأخیر و انحراف از برنامه حرکتی و توقف های ناخواسته در سایر قطارها می گردد. به عنوان مثال اگر قطاری به هر دلیل 10 دقیقه توقف خارج از برنامه داشته باشد در فواصل حرکتی 4 دقیقه، تأخیری معادل با 2،4و 6 دقیقه در برنامه حرکتی سه قطار پشت سر خود ایجاد خواهد کرد و موجب لغو حداقل یک برنامه حرکتی در مقصد خواهد شد.
