سال گذشته هم که بحث واگذاری مراکز دیالیز به بخش خصوصی مطرح بود، انتقادات جدی در این‌باره و هشدار درباره خطر‌آفرینی صافی‌های دیالیز بی‌کیفیت چینی مطرح شد. حالا یک سؤال در این میان بی‌پاسخ می‌ماند؛ با عنایت به اینکه مصرف‌کننده اصلی صافی دیالیز وزارت بهداشت و زیرمجموعههای آن هستند، چرا تاکنون رانت‌های موجود در این حوزه شناسایی نشده است؟
به گزارش ، روزنامه جوان نوشت: سالانه 7 هزار نفر به پیوند کلیه احتیاج دارند. تا پایان سال 1395 جمعیت بیماران مزمن کلیوی با نارسایی پیشرفته کلیه که تحت درمان با یکی از روش‌های جایگزین کلیه هستند به حدود 58 هزار نفر رسید که حدود 31 هزار نفر از آنها دیالیز می‌شوند.
این بیماران هفته‌ای سه بار باید تحت درمان دیالیز قرار بگیرند و این یعنی بازار بزرگی که تولیدکنندگان و واردکنندگان تجهیزات پزشکی مرتبط با دیالیز از جمله صافی دیالیز به نفع خود می‌توانند از آن بهره بگیرند و اتفاقاً آنطور که وزیر بهداشت خبر می‌دهد در این حوزه هم رانت‌های قابل‌توجهی وجود دارد. وی در دفاع از واردات این محصول با قیمتی حدود نصف قیمت تولید داخل تصریح می‌کند: «بنده معتقدم برخی افراد در تولید صافی دیالیز از رانتی استفاده می‌کنند که باید شکسته شود، بنابراین یا قیمت‌ها را متعادل کنند یا اینکه واردات این محصول برای دفاع از حقوق مردم و بیماران همچنان وجود خواهد داشت.»
وجود رانت در حوزه‌های مختلف به‌خصوص حوزه‌های مرتبط با دارو و درمان امری غیر‌قابل انکار است، به خصوص مواردی که مرگ و زندگی افراد به دارو یا تجهیزات پزشکی خاصی وابسته باشد. یک بیمار دیالیزی هم ادامه حیاتش به صافی‌های دیالیزی وابسته است که هفته‌ای سه بار چند ساعتی زیر دستگاه دیالیز نقش کلیه را برایش ایفا می‌کنند تا زنده بماند. این بار اما شخص وزیر بهداشت است که درباره رانت در حوزه صافی‌های دیالیز تولید داخل صحبت می‌کند؛ رانتی که موجب شده تا قیمت صافی دیالیز داخلی دو برابر نوع وارداتی آن باشد. هاشمی معتقد است، این رانت باید شکسته شود.
رانت در زیر‌مجموعه سلامت
وزیر بهداشت در حالی از وجود رانت در تولید صافی‌های دیالیز سخن می‌گوید که صافی دیالیز کالایی بیمارستانی است و در داروخانه‌ها عرضه نمی‌شود و مشتری عادی ندارد، بلکه مشتری اصلی صافی‌های دیالیز مراکز درمانی ارائه‌دهنده خدمات دیالیز هستند؛ مراکزی که به‌طور مستقیم با شرکت‌های تولید‌کننده یا واردکننده صافی‌های دیالیز در ارتباطند و انگار ماجرای رانت در زیرمجموعههای وزارت بهداشت درباره این کالای پزشکی پر‌مصرف آنقدر جدی بوده که خود وزیر را هم به واکنش واداشته و قرار است وارد گود شود.
حمایت از تولید داخل به شرطها و شرو‌طها
سید‌حسن هاشمی معتقد است: قیمت تمام شده صافی دیالیز بسیار کمتر از چیزی است که در حال حاضر در بازار مصرف به مردم ارائه می‌شود. وی با تأکید بر اینکه وزارت بهداشت و بیمارستان‌های تحت پوشش آن، بزرگ‌ترین خریدار صافی دیالیز هستند، می‌افزاید: پولی که برای این کالا پرداخت می‌شود از بیت‌المال است و این منابع متعلق به خانواده‌ها، اقشار ضعیف و مستضعف، محروم و کودکان یتیم است، بنابراین با احترام به صافی دیالیز تولید داخل، اما حاضر به خرید این محصول به قیمت فعلی نیستیم. هاشمی تصریح می‌کند: صافی دیالیز مثل گندم نیست که مجبور باشیم حدود دو برابر قیمت جهانی آن را پرداخت کنیم. اگر قیمت فروش این صافی‌ها کاهش پیدا کند و حداقل 10 درصد ارزان‌تر از مشابه خارجی باشد، وزارت بهداشت از تولیدات داخلی حمایت می‌کند، زیرا منفعت مردم از نظر کیفیت و قیمت محصول تضمین می‌شود و سلامت آنها در معرض خطر قرار نمی‌گیرد.
واردات برای دفاع از حقوق بیماران
وزیر بهداشت ضمن تأکید بر لزوم رعایت استاندارد تولید صافی دیالیز در کشور خاطرنشان کرد: بیماری که به درمان با دیالیز نیاز دارد، باید هر هفته سه بار برای دریافت این خدمات به مراکز درمانی مراجعه کند، بنابراین باید از نظر قیمت و کیفیت، از محصول استفاده شده در این روند درمانی اطمینان حاصل کنیم، زیرا وزارت بهداشت متولی سلامت جامعه است.
به گفته هاشمی در مواردی فشارهایی وجود داشت که این فشارها نتیجه برعکس به همراه داشت.
وزیر بهداشت با اشاره به اینکه کیفیت تولیدات داخلی صافی دیالیز متناسب با قیمت آن نیست، می‌افزاید: صافی دیالیز با کیفیت را در حال حاضر می‌توان با نصف قیمت تولیدات داخلی تهیه کرد، ضمن آنکه هیچ بحثی درخصوص دمپینگ کمپانی‌های بین‌المللی نیز مطرح نیست که بگوییم برای تخریب تولیدات داخلی قیمت واردات صافی دیالیز را کاهش دادند، زیرا این قیمت طی سالیان گذشته وجود داشته است. وی خطاب به تولیدکنندگان داخلی صافی دیالیز تصریح می‌کند: یا قیمت‌ها را متعادل کنند، یا اینکه واردات این محصول برای دفاع از حقوق مردم و بیماران همچنان وجود خواهد داشت.
آلمان مشتری صافی‌های ایران
با وجود اظهارات وزیر بهداشت درباره کیفیت صافی‌های دیالیز تولید داخل و قیمت بالای آن اما انگار کیفیت صافی‌های دیالیز وطنی چندان هم پایین نیست. اواخر سال گذشته بود که دبیر کنسرسیوم دیالیز ایران از صادرات صافی‌های دیالیز تولید شده توسط یک شرکت ایرانی به آلمان برای نخستین‌بار خبر داد. به گفته نوذر مرتضوی آلمان مهد تولید صافی دیالیز است، اما چون صافی‌های تولید شده در ایران با‌کیفیت صافی‌های اروپایی برابری می‌کند و 10 تا 15 درصد هم قیمت ارزان‌تری نسبت به آنها دارد، اقدام به واردات صافی دیالیز از ایران کرده است. یک منبع آگاه هم تأکید کرد: صافی‌های دیالیز چینی قیمت کمتری نسبت به صافی‌های تولید داخل دارد، اما این صافی‌ها کیفیت لازم را ندارند و ممکن است بیمار را با مشکل مواجه کنند.
سال گذشته هم که بحث واگذاری مراکز دیالیز به بخش خصوصی مطرح بود، انتقادات جدی در این‌باره و هشدار درباره خطر‌آفرینی صافی‌های دیالیز بی‌کیفیت چینی مطرح شد. حالا یک سؤال در این میان بی‌پاسخ می‌ماند؛ با عنایت به اینکه مصرف‌کننده اصلی صافی دیالیز وزارت بهداشت و زیرمجموعههای آن هستند، چرا تاکنون رانت‌های موجود در این حوزه شناسایی نشده است؟ بیماران دیالیزی زندگی‌شان به صافی‌هایی وابسته است که اگر کیفیت قابل قبولی نداشته باشند، ممکن است به مرگ آنها منجر شود؛ مرگ‌های بی‌صدایی که مسئولیتش بر دوش مسئولان حوزه سلامت باقی خواهد ماند.