هر چند تکالیف و وظایف منتظران در عصر غیبت فراوان است و بزرگان نیز در آثار خود آنها را برشمرده اند، ما در این قسمت تنها به بعض ابعاد آن اشاره می کنیم.
1.بعد دینداری
منتظر باید کوشش نماید تا دین و عقاید خود را در عمل، اعتقاد و مبانی حفظ نماید، و در کسب آگاهی های لازم از اسلام ناب محمدی کوشش نماید...[1]
2.بعد دین آموزی و نشر معارف
از وظایف منتظران اینکه در راه ترویج اندیشه ناب اسلامی تلاش نماید سعی کند روح تعهد و تعبد را در جامعه گسترش دهد... پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله فرمود: «خوشا به حاش شکیبایان در غیبت او، خوشا به حال پابرجایان در محبت او، که خدا آنها را در کتاب خود توصیف نموده این قرآن هدایت است برای پرهیزگاران.[2]
3.بعد فرهنگی و اقتصادی
حراست از فرهنگ دینی و اسلامی و مرزبانی اندیشه اسلامی و زنده نگه داشتن آن از جمله وظایف منتظران است. بدون تردید تبلیغ این فرهنگ پویا بدون پشتوانه مالی و اقتصادی امکان پذیر نیست و به همین جهت منتظران باید با سعی و تلاش در عرصه های مختلف صنعت، کشاورزی و.. . این آرزو و خواست را تحقق بخشند.
4.بعد سیاسی و نظامی
منتظر دولت کریمه نمی تواند خود را از حضور سیاسی و اجتماعی محروم نماید. در صورت غیبت او از صحنه های سیاسی و اجتماعی جا برای اشخاص غیر معتقد باز می شود و کسانی مسند امور را به دست خواهند گرفت که موجب انحراف جامعه می شوند.. . طبق دستور حیات بخش قرآن: وَ أَعِدُّوا لَهُمْ ما اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الخَیلِ[3]دینداران در همه اعصار به ویژه عصر غیبت باید نیرومند باشند و با تمام توان از آیین و فرهنگ خویش دفاع هم جانبه نمایند.
5.بعد دانش روز و سازماندهی
حضور منتظران در جامعه وقتی کارساز و کارآمد است که همراه با دانش، آگاهی و سازماندهی باشد یعنی در صورتی که تشکیلاتی منسجم و نیرومند باشد، از هرز رفتن نیروها جلوگیری می کند و زمینه ظهور و شرایط آن را بهتر فراهم می نماید.. . به دو حدیث ذیل توجه کنید:
پیامبر اعظم خطاب به اصحابش فرمود: شما اصحاب من هستید، لکن برادران من مردمی اند که در آخرالزمان می آیند. آنان به نبوت و دین من ایمان می آورند با اینکه مرا ندیده اند.. . هر یک از آنان اعتقاد و دین خویش را به هر سختی نگاه می دارد. چنانکه گویی درخت خار مغیلان را در شب تاریک با دست پوست می کند یا آتش پردوام چوب تاغ را در دست نگاه می دارد آن مؤمنان مشعل های فروزان اند در تاریکی ها و خداوند آنان را از آشوب های تیره و تار (آخر الزمان) نجات خواهد داد.[4]
امام سجاد علیه السلام خطاب به ابوخالد فرمود:
«ای ابوخالد مردمانی که در روزگار غیبت به سر می برند و معتقدند و منتظر از مردمان همه زمان ها افضلند؛ زیرا که خدای متعال به آنان خرد و فهم و معرفتی داده است که غیبت امام برای آنان مانند حضور است این مردم را خدا مانند سربازان پیکارگر صدر اسلام قرار داده است همان ها که در رکاب پیامبر شمشیر می زدند و پیکار می کردند آنان اخلاص پیشگان حقیقی و شیعه واقعی اند که مردم را به دین خدا دعوت می کنند.[5]
هر چند دامنه مباحث پیرامون امام، امامت، هدایت، حجت الهی، حقیقت محمدیه، ولایت، ولایت انسان کامل و... و مقامات ائمه هدی علیه السلام در سخنان امام و آثار ایشان فراوان است.امید است با شناخت و انتظار صحیح و سازنده که همراه با امید به آینده ای روشن و عاملی است بزرگ برای پیشرفت، ترقی و کمال جویی در به وجودآوردن شرائط و زمینه ظهور آن یگانه منجی عالم بشریت سهیم باشیم. ان شاء اللّه. پایان این پیش گفتار را با یک بند از ترجیع بند «رازهستی» (نقطه ی عطف) امام خمینی به پایان برده همنوا با منتظران آن بزرگوار زمزمه می کنیم.
ای صورت رسای آسمانی *** ای رمز ندای جاودانی
ای قله ی کوه عشق و عاشق*** وی مرشد ظاهر و نهانی
ای جلوه ی کامل انا الحق *** در عرش مرفّع جهانی
ای موسی صعق دیده در عشق *** از جلوه ی طور لامکانی
ای اصل شجر، ظهوری از تو *** در پرتو سرّ سرمدانی
برگوی به عشق سرّ لاهوت *** در جمع قلندران فانی
ای نقطه عطف راز هستی *** برگیر ز دوست جام مستی.
پی نوشت ها
[1] بحارالانوار ، ج 51 ، ص 151 .
[2] ینابیع المودة ، ج 3 ، ص 101.
[3] انفال / 60 .
[4] بحارالانوار، ج 52 ، 124 .
[5] همان ، 122 .