خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: یکی از مهم‌ترین مباحثی که به اذعان کارشناسان، در مسیر ایجاد اشتغال در روستاها باید موردتوجه قرار گیرد، توجه به ظرفیت‌های هر منطقه و روستا است تا اشتغالزایی موجود با این ظرفیت‌ها همخوانی داشته باشد.
با توجه به اینکه روستاهای استان مرکزی عمدتاً از جذابیت‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی برخوردار هستند و از سوی دیگر این استان مرکز تقاطع شاهراه‌های ارتباطی مهم کشور و میزبان ترددهای بسیار است، از مهم‌ترین عرصه‌هایی که می‌توان در این خطه با توسل به آن اشتغال روستایی ایجاد کرد، حوزه گردشگری است.
یکی از ظرفیت‌های اشتغالزایی در حوزه گردشگری روستایی استان مرکزی، آثار باستانی و تاریخی خمین، به‌ویژه شهرهای زیرزمینی و دستکندهای پررمزورازی است که سالانه گردشگران بسیاری را می‌تواند به این منطقه جذب کند.
طبق مطالعات و بررسی‌های انجام‌شده شهرستان خمین در جایگاه نخست معماری دستکندها و شهرهای زیرزمینی قرار دارد و تاکنون 12دستکند در این شهرستان کاوش و شناسایی‌شده که تغییر کاربری و توسعه زیرساخت‌های این شهرهای تاریخی و فرهنگی زیرزمینی می‌تواند در جذب گردشگر، درآمدزایی، ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری و به‌تبع آن کاهش مهاجرت‌ها اثرگذار باشد.
دستکندهای شهرستان خمین یکی از بهترین مکان‌های تاریخی برای تحقیق و مکاشفه درباره زندگی تاریخی انسان است و به گفته کارشناسان و پژوهشگران بیشترین دستکندهای شناسایی شده کشور در شهرستان خمین به ثبت رسیده است
دستکندهای شهرستان خمین یکی از بهترین مکان‌های تاریخی برای تحقیق و مکاشفه درباره زندگی تاریخی انسان است و به گفته کارشناسان و پژوهشگران بیشترین دستکندهای شناسایی‌شده کشور در شهرستان خمین به ثبت رسیده است.
از ویژگی‌های مهم دستکندها که می‌تواند باسیاست‌های محوری و کارآمد دولت کانون توجه گردشگران قرار گیرد و محور توسعه و درآمدزایی در شهرستان خمین باشد این است که دستکندها بدون استفاده از مصالح و با ابزار کندمان ساخته‌شده‌اند و ویژگی‌های شگفت‌انگیز و منحصربه‌فردی دارند که بسیاری از آن‌ها هنوز در پرده راز و رمز پنهان است.
با توجه به اینکه دستکندهای خمین بیشتر در مناطق روستایی کاوش و شناسایی شده‌اند، بنابراین با یک برنامه‌ریزی هدفمند می‌توان از این ظرفیت‌ها در توسعه گردشگری و اشتغالزایی روستایی در این شهرستان بهره برد.
در این راستا نیاز به یک برنامه‌ریزی جامع مدیریتی احساس می‌شود و دستگاه‌های مرتبط بایستی با جذب اعتبارات در توسعه زیرساخت‌های این بخش تلاش کنند، اما همواره کمبود اعتبار به‌عنوان یک مانع بزرگ بر سر راه قرار دارد.
زیرساخت اشتغال روستایی در حوزه گردشگری فراهم شود
امیر احمدی، کارشناس مدیریت گردشگری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: استان مرکزی گنجینه‌ای از روستاهای دارای ظرفیت گردشگری را در دل خود جای‌داده که در صورت کمی توجه و حمایت، می‌توان ضمن ایجاد بسترهای گردشگری روستایی در استان منبع درآمد خوبی برای مردم این مناطق ایجاد کرد.
وی افزود: برخی جاذبه‌های گردشگری در روستاهای استان مرکزی منحصربه‌فرد است و برخی از این جاذبه‌ها از لهجه و گویش خاص مردم آن‌ها گرفته تا سوغات محلی این روستاها را در هیچ نقطه از کشور نمی‌توان مشاهده کرد.
احمدی ادامه داد: توسعه گردشگری روستایی اگرچه یکی از طرح‌های جامع برای رونق روستاهای استان مرکزی است، اما اجرای این طرح بدون فراهم کردن زیرساخت‌های لازم امکان‌پذیر نیست.
وی شناساندن روستاها به گردشگران را مهم‌ترین رکن ترویج گردشگری روستایی در استان برشمرد و ادامه داد: جای این اقدام در گردشگری روستایی استان مرکزی خالی است و باید مردم و علاقه‌مندان با جاذبه‌های روستایی استان مرکزی آشنا شوند.
احمدی تأمین اقامتگاه در مناطق روستایی که ظرفیت گردشگری دارند را یکی از ضروری‌ترین اقدامات در راستای توسعه گردشگری روستایی دانست و گفت: باید با ایجاد این زیرساخت‌ها زمینه حضور گردشگران در منطقه ایجادشده و همچنین در کنار آن باید سرویس‌های بهداشتی و مواردی از این قبیل در این روستاها فراهم شود.
وی افزود: توسعه زیرساخت‌های گردشگری در روستاها باید با توجه به کالبد و معماری روستا انجام‌شده و به‌گونه‌ای اقدام شود که فعالیت‌های عمرانی در مسیر توسعه گردشگری این روستاها از جذابیت روستا و انگیزه گردشگران نکاهد.
دستکندهای خمین ظرفیتی مهم برای ایجاد اشتغال در منطقه
پژوهشگر سنگ‌نگاره‌های ایران و باستان‌شناس هنر نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در رابطه با جذابیت‌های گردشگری آثار تاریخی خمین و نقش مهم این داشته‌ها در جذب توریست و ایجاد اشتغال، اظهار کرد: دستکندهای خمین از پتانسیل مطلوب برای جذب توریست و اشتغالزایی برخوردار هستند و همان‌طور که ازلحاظ معماری می‌تواند موردمطالعه جامعه‌شناختی و تاریخی قرار گیرد، ازلحاظ صنعت توریسم و درآمدزایی نیز می‌توانند موردتوجه باشد و با توسعه زیرساخت‌ها به عامل رونق اقتصادی منطقه‌ای و ملی تبدیل شود.
ناصری فرد اظهار کرد: ایجاد نمایشگاه‌های آثار زیستی یافت شده از کاوش دستکندها اقدام مؤثری در جذب گردشگران خواهد بود چراکه این آثار حاصل زندگی افراد در این سکونت‌گاه‌های باستانی است و می‌تواند جلوه‌ای از تاریخ و فرهنگ مردم آن زمان را به نمایش بگذارد.
شیوه معماری این دستکندها بسیار قابل توجه است به طوری که با تغییر کاربری و توسعه زیرساخت ها می تواند در جذب گردشگران خارجی و داخلی مورد استفاده قرار گیرد
پژوهشگر سنگ‌نگاره‌های ایران و باستان‌شناس هنر تصریح کرد: شیوه معماری این دستکندها بسیار قابل‌توجه است به‌طوری‌که با تغییر کاربری و توسعه زیرساخت‌ها می‌تواند در جذب گردشگران خارجی و داخلی مورداستفاده قرار گیرد.
وی اضافه کرد: بسیاری از دستکند ها و شهرهای زیرزمینی خمین به‌قدری بزرگ بوده که دارای قبرستان هستند و همچنین از آثار به‌جامانده از آن‌ها می‌توان به وجود کارگاه‌های آهنگری پی برد و بسیاری دارای هواکش‌هایی هستند که به‌راحتی از سطح زمین قابل‌مشاهده نیست که همه این‌ها شگفتی انسان امروز را برمی‌انگیزد و جذابیت فراوانی دارد.
ناصری فرد ادامه داد: نورپردازی، تهویه گذاری، مستحکم کردن سازه‌های دستکندها از اقدامات مؤثری است که می‌تواند این آثار تاریخی باارزش را به یک منطقه گردشگری تبدیل کند، همچنین پرورش لیدرها و راهنمایانی که بتوانند به گردشگران اطلاعات دقیق و جامع در حوزه سبک معماری و نوع زیست و تاریخ و فرهنگ ساکنان آن‌ها ارائه دهند نیز اهمیت دارد.
وی خاطرنشان کرد: تاکنون 12 شهر زیرزمینی و دستکند در خمین کاوش و شناسایی‌شده و چرایی فراوانی دستکند ها در این منطقه در دست بررسی و مطالعات کارشناسی است، اما امروز می‌توان از این شاخصه منحصربه‌فرد برای ایجاد اشتغال در روستاهای هم‌جوار این دستکندها بهره گرفت.
پژوهشگر سنگ‌نگاره‌های ایران و باستان‌شناس هنر گفت: اینکه چرا نتوانسته‌ایم از ظرفیت‌ها و داشته‌هایمان در رونق اقتصادی جذب گردشگر و درآمدزایی منطقه بهره بگیریم به دلیل ضعف مدیریتی است که بایستی مورد بازبینی دقیق‌تر قرار گیرد و برای فعال کردن این پتانسیل نیازمند برنامه‌ریزی هدفمند هستیم.
فعال ساختن شرایط گردشگری دستکندها نیازمند اعتبار کلان است
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در این زمینه اظهار کرد: دستکندها با هدف ایجاد یک سکونتگاه امن برای مردم در زمان‌های گذشته ساخته‌شده و ازآنجاکه مردم شهرستان خمین درگیری‌های بسیاری با حکومت‌های مرکزی آن زمان داشتند بنابراین شاهد تعداد بسیاری از این دستکندها به‌خصوص در مناطق روستایی هستیم به‌طوری‌که شهرستان خمین در جایگاه نخست کشور ازنظر تعداد این آثار تاریخی قرار دارد.
سید محمد حسینی ادامه داد: تاکنون تعداد زیادی شهر تاریخی زیرزمینی در روستاهای تهیق، فرنق، رباط آغاج، دانیان، آشناخور، قورچی باشی و... در شهرستان خمین شناسایی‌شده و کاوش‌ها برای شناسایی دستکندها در مناطق دیگر ادامه دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی استان مرکزی بیان کرد: حفاری دستکندها با اقدامات باستان‌شناسی و آزمایشات مختلف روی اشیای به‌دست‌آمده انجام می‌گیرد، بنابراین می‌توان کاوش دستکندها را یک اقدام پرهزینه و پرحجم تلقی کرد، بنابراین اعتبارات جوابگوی این اقدام تاریخی و فرهنگی در حوزه گردشگری نیست و بایستی تعریف ملی برای جذب اعتبارات در حوزه دستکندها انجام پذیرد.
هدف از کاوش دستکند های خمین معرفی جایگاه تاریخی و فرهنگی این منطقه از حیث معماری دستکندها است و قطعا بهره گیری از ظرفیت های توریستی این شهرهای زیرزمینی، شرایط مناسبی در اشتغالزایی و رونق اقتصادی در روستاهای خمین فراهم می آورد
حسینی تصریح کرد: هدف از کاوش دستکند های خمین معرفی جایگاه تاریخی و فرهنگی این منطقه از حیث معماری دستکندها است و قطعاً بهره‌گیری از ظرفیت‌های توریستی این شهرهای زیرزمینی، شرایط مناسبی در اشتغالزایی و رونق اقتصادی در روستاهای خمین فراهم می‌آورد.
وی خاطرنشان کرد: با بهره‌گیری از توان و ظرفیت‌های کارشناسی و با حمایت مسئولان تلاش داریم تا سایت موزه و نمایشگاه دائمی برای به نمایش گذاشتن اشیای حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی دستکندها در خمین راه‌اندازی شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی اظهار کرد: همچنین پیگیر آن هستیم که راه‌اندازی پایگاه ملی دستکندها و جذب نیروهای مدیریتی در این بخش برای پیگیری‌های جدی‌تر و کاوش دستکندها و ثبت آثار در این زمینه انجام شود، چراکه با مشخص شدن مرکزی به‌عنوان میزبان پایگاه ملی دستکندهای کشور، اعتبارات ملی سالانه برای کاوش و شناسایی تعریف می‌شود و با دست بازتری می‌توان در این حوزه اقدام کرد تا درنهایت جذب گردشگر را شاهد باشیم و اشتغال ایجاد شود.
حسینی خاطرنشان کرد: کاوش دستکندهای خمین یک اقدام دولتی است و نمی‌توان آن را به بخش خصوصی واگذار کرد اما بعد از شناسایی و کاوش در خصوص مدیریت امور دستکندها می‌توان از ظرفیت‌ها و پتانسیل بخش خصوصی استفاده کرد که این مهم زمینه فعال شدن این آثار تاریخی ازنظر جذب توریست را فراهم می‌کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: با توجه به اینکه کاوش دستکندها رقم قابل‌توجهی از اعتبارات را می‌طلبد، بنابراین باید در جذب اعتبارات ملی برای این بخش تلاش کرد، چراکه اعتبارات شهرستانی پاسخگوی کار پرحجم و پرهزینه کاوش و شناسایی دستکندها و امکان‌پذیر ساختن زمینه گردشگری در این مکان‌ها نیست.