ژنیکوماستی و یا بزرگی غیر معمول پستان ها ، وضعیتی است که مکررا با آسیب های ناتوان کننده روحی و اجتماعی همراه می باشد. 60 درصد مردان در سراسر جهان با درجاتی از ژنیکوماستی روبرو هستند.
این وضعیت می تواند در اوایل زندگی و یا در مراحل بعدی عمر ایجاد شود. تعدادی از عوامل وجود دارند که زمینه ساز ایجاد ژنیکوماستی می باشد.
علت ایجاد ژنیکوماستی چیست؟
عوامل متعددی می توانند باعث ایجاد ژنیکوماستی شوند اما در بسیاری از موارد علت مشخصی یافت نمی شود. بیشتر محققان، ژنیکوماستی را ناشی از تحریک بافت پستان به وسیله استروژن ها یا مواد شبیه استروژن افزایش یافته موجود در گردش خون می دانند و در مطالعات اخیر، درمان های طبی بر این اساس پایه ریزی شده اند. هر چند هنوز هم درمان استاندارد بافت پستان بزرگ شده، برداشتن به وسیله جراحی می باشد.
تحقیقات اخیر نشان داده است که مکانیسم های پاتوفیزیولوژیک ژنیکوماستی عبارتند از:
1) افزایش مطلق یا نسبی استروژن ها (هورمون های جنسی زنانه)
2) کاهش آندروژن ها (هورمون های جنسی مردانه)
3) عدم حساسیت به آندروژن ها (اختلال در گیرنده های آندروژن)
علل ایجاد ژنیکوماستی در جدول های 1 تا 3 ذکر شده است. همانطور که ذکر شد ژنیکوماستی علل قابل شناسایی متعددی دارد ولی موارد ناشناخته هنوز شایع ترین موارد می باشند (حدود 25 درصد).
بر اساس بعضی از تقسیم بندی ها علل ایجاد ژنیکوماستی به دو گروه زیر تقسیم می شوند:
1) مادرزادی
2) اکتسابی
گروه مادرزادی را نیز می توان به دو گروه: (1) فیزیوژیک (2) پاتولوژیک تقسیم بندی کرد.
بعضی از علل ژنیکوماستی مادرزادی
I- فیزیولوژیک
a) نوزادی
b) نوجوانی
c) پیری
II- پاتولوژیک
a) هیپوگنادیسم
1- مقاومت به آندروژن
2- اختلال آنزیمی سنتز تستوسترن
3- عدم وجود مادرزادی بیضه
4- سندرم کلاین فلتر (XXY)
b) افزایش استروژن
1- هرمافرودیسم حقیقی
2- هیپوپلازی مادرزادی غده فوق کلیه
3- افزایش آروماتاز محیطی
بعضی از علل ژنیکوماستی اکتسابی
I- متابولیک
a) نارسایی کلیه
b) نارسایی کبد
c) سوء تغذیه
d) الکلیسم
II- اندوکرین (غدد درون ریز)
a) هیپوگنادیسم اکتسابی
b) پرکاری تیروئید
c) نارسایی هیپوفیز
III- نئوپلاستیک
a) تومورهای غده فوق کلیه
b) تومورهای بیضه
c) تومورهای تولیدکننده HCG
d) سرطان ریه
e) تومورهای هیپوفیز
IV- متفرقه
a) ترومای جدار قفسه سینه
b) آسیب نخاعی
c) استرس های روحی روانی
d) عفونت HIV
e) زونا
V- داروها
VI- ناشناخته (ایدیوپاتیک)
ژنیکوماستی - بزرگ شدن پستان در مردان
داروهایی که باعث ژنیکوماستی می شوند
بعضی از مهمترین داروهایی که باعث بروز این حالت میشوند عبارتند از:
دیگوکسین (لانوکسین) برای بیماری قلبی، اسپرونولاکتین (آلداکتون)، سایمتیدین بلوککننده اسید معده، کتوکونازول (نیزورال) برای عفونت قارچی، فیناستراید (پروسکار) و داناستراید (اودارت) برای بزرگی پروستات.
لازم به ذکر است که داروهای مخدری نظیر آمفتامین، ماری جوانا و هروئین و بیماری کبدی ناشی از افراط در مصرف الکل نیز باعث بزرگ شدن پستان میگردند.
ژنیکوماستی فیزیولوژیک به چند گروه تقسیم می شوند؟
3 گروه- ژنیکوماستی فیزیولوژیک در 3 دوره از زندگی فرد ممکن است ایجاد شود:
1) نوزادی
2) نوجوانی
3) پیری
آیا ژنیکوماستی خطر سرطان پستان را به همراه دارد؟
در بسیاری از مطالعات که در مورد مردان مبتلا به ژنیکوماستی انجام شده است در مقایسه با سایر مردان، افزایش خطر سرطان پستان مشاهده نشده است.
بطور کلی یک درصد از کل سرطان های سینه در آقایان ایجاد می شود (99 درصد خانم ها). هر چند در بیماران مبتلا به سندرم کلاین فلتر (XXY) ریسک ایجاد سرطان پستان 60 برابر می شود.
بنابراین در تمامی بیماران مبتلا به ژنیکوماستی (به غیر از سندرم کلاین فلتر)، بدون نگرانی از خطر سرطان پستان، انجام درمان جراحی (با تکنیک های مختلف لیپوساکشن با یا بدون برش جراحی) معقول و منطقی می باشد.
در بیماران مشکوک به هیپوگنادیسم، باید سندرم کلاین فلتر رد شود، چون در نحوه درمانی تاثیرگذار می باشد. زیرا در این گروه از بیماران به خاطر خطر سرطان، روش های جراحی با برش باز (ماستکتومی) ارجح تر است.
درمان ژنیکوماستی
احتمال اینکه ژنیکوماستی طول کشیده به طور خود به خود برطرف شود بعید می باشد و اغلب علی رغم درمان طبی به سمت فیروز متراکم غیرقابل برگشت و هیالینیزاسیون پیش می رود.
قطع داروهایی که باعث ژنیکوماستی می شوند، اصلاح اختلال سیستمیک یا سیر طبیعی ژنیکوماستی فیزیولوژیک اغلب منجر به برگشت خودبخودی ژنیکوماستی می شود، هر چند اصلاح اختلال زمینه ای به ویژه اگر بیماری طول کشیده و فیبروز بافت پستان ایجاد شده باشد، مؤثر نیست. بنابراین هنوز هم روش های جراحی درمان استاندارد ژنیکوماستی می باشد.
تا چند سال قبل درمان جراحی ژنیکوماستی عمدتا برداشتن بافت به وسیله برش باز جراحی بود ولی امروزه از درمان اولیه ژنیکوماستی به وسیله برش باز باید خودداری شود. در سالیان اخیر اساس درمان ژنیکوماستی تغییر کرده و در اکثریت موارد از لیزر لیپولیز، لیپوساکشن اولتراسونیک، لیپوساکشن Power assisted و در بعضی موارد لیپوساکشن معمولی استفاده می شود.
درمان ژنیکوماستی هنوز به خاطر ماهیت سفت و متراکم پستان و اضافه بودن پوست که اغلب وجود دارد با چالش هایی همراه می باشد. ژنیکوماستی که از نظر بالینی به مدت بیش از 12 ماه باقی مانده باشد به طور تیپیک کاملا برطرف نمی شود. هدف از درمان، حفظ نمای طبیعی پستان مردانه است و نه برداشتن تمام بافت پستان.
لیزر لیپولیز، لیپوساکشن اولتراسونیک و لیپوساکشن Power assisted در تمامی گریدهای ژنیکوماستی کاربرد دارند ولی لیپوساکشن معمولی به طور عمده در گرید IA و IIA مؤثر است.
گردآوری:مجله اینترنتی دلگرم