شهید گران قدر، آیه الله سید محمد باقر صدر، ثمره شجره طیبه ای است از عالمان پاک نهاد و از خاندانی که همگی از چهره های تابناک دین و علم و فضیلت و از حماسه گستران جهاد فکری، نبردآوران مجاهدت سیاسی و مردمی، قهرمانان مبارزه های ایدئولوژیکی و از مشهورترین خانواده های علم و فقاهت و مرجعیت در ایران و عراق و لبنان اند. شهید صدر در بیست و پنجم ذی قعده 1353ق در کاظمین به دنیا آمد. در 14 سالگی از نعمت پدری ارجمند محروم گردید. از دوران کودکی آثار نبوغ سرشار و استعدادی در خور توجه در او کاملا هویدا بود، چنان که تحسین همگان را بر می انگیخت. آثار چاپ شده ایشان بیش از 27 عنوان است که از آن جمله: اقتصادنا-فلسفتنا-بحث حول المهدی و الاسس و الاسس المنطقیه لاستقراء است. جامع بودن، بررسی همه نظرات، علمی بودن، شیوایی و جذابیت بیان از نظر تعبیر و جمله بندی و نتیجه گیری ها، شاخصه های نوشته های ایشان است که برای نمونه می توان به بحث و بررسی این متفکر بزرگ و شهید مظلوم درباره نقد نظریه ماتریالیسم تاریخی در کتاب اقتصادنا رجوع کرد.
گوشه ای از ویژگی های اخلاقی
1-علاقه و توسل به ائمه اطهار علیهم السلام
او خود در این باره نقل می کند: در ایام طلبگی ام، هر شب، یک ساعت به حرم امیرالمومنین علیه السلام می رفتم و در برابر قبر آن حضرت می نشستم و به درس ها و مطالب علمی خود فکر می کردم. معتقد بودم که از جوّ حرم و روح پاک و مطهر امیرالمومنین الهام می گیرم. پس از مدتی، این کار را ترک کردم و کسی هم غیر از خدای خودم خبر نداشت. چندی بعد، یکی از بانوان اقوام ایشان، حضرت امیرالمومنین علیه السلام را به خواب می بیند که می فرماید: «به باقر بگویید او هر شب می آمد و نزد ما درس می خواند، چرا این کار را ترک کرده است».
2-اهتمام به امور مسلمین
شهید صدر نه فقط به حل مشکلات ملت مسلمان عراق می پرداخت، بلکه در رسیدگی به مشکلات همه مسلمانان در کشورهای اسلامی و غیراسلامی اهتمام می ورزید به ویژه ملت ایران که از سال 1342 تا لحظه شهادت آن را پی گیری می کرد.
در سن 27 سالگی، پس از آن که رژیم شاه، اسرائیل را به رسمیت شناخت، به این عمل ننگین و ضد اسلامی و ضد فلسطینی شاه اعتراض کرده و آن را به شدت محکوم کرد. هنگامی که سادات خائن سرسپردگی خود را با رفتن به بیت المقدس اشغالی و امضای قرارداد کمپ دیوید در سال1399 ق اظهار کرد، آیه الله شهید صدر در تلگرافی این عمل را محکوم کرد و او را از عذاب خداوند برحذر داشت و تاکید کرد که ملل مسلمان، ناامیدی و سرسپردگی را نمی شناسد و این ملت تا بازگشت نخستین قبله مسلمانان به آغوش خویش، از پای نخواهند نشست. افزون بر این، به همه امور مسلمانان جهان اهتمام می ورزید و نمایندگانی برای بررسی اوضاع مسلمانان به اروپا گسیل می داشت.
3-شجاعت
هنگامی که مزدوران رژیم بعث، فرزند برومند آیه الله حکیم را بازداشت کردند و دیگران از بیم حمله و تعدی مزدوران رژیم نمی توانستند به منزل آیه الله حکیم برومند، آیه الله صدر، اولین کسی که بی پروا به آن منزل رفت و درباره این عمل گفت: «ما باید اعلامیه ای مبنی بر مخالفت با اقدامات وحشیانه رژیم، صادر کرده و به امضا برسانیم، هر چند که این کار به کشته شدن ما تمام شود».
در پی شهادت آیه الله مطهری، آیه الله صدر مجلس ترحیمی در مسجد شیخ طوسی در نجف اشرف برگزار کرد و از طرف حکومت خون خوار بعثی، هیاتی نزد او آمد و گفتند: مطهری یک فرد ایرانی است و ما عربیم چگونه مجلس ترحیم برای او برگزار می کنید؟آیه الله صدر در پاسخ گفتند: «من، به آن چه معتقدم عمل می کنم و به قومیت و مرزهای بین المللی توجهی نمی کنم و آن را قبول ندارم. این موضع من است و از آن عقب نشینی نخواهم کرد».
4-مرجعیت با خانه استیجاری
شهید صدر، در طول زندگی، اجاره نشین بودند و در خانه محقری زندگی می کردند. تاجر صالحی، مبلغی جهت خرید منزل به ایشان می دهد، اما قبول نمی کنند و می گویند: «مرجعیت با اجاره نشینی هم ممکن است». تاجر می گوید: «پس با این پول برای فرزندان تان خانه بخرید». در پاسخ می فرماید:«فرزندانم به من تأسی کنند که اجاره نشینم، پدرم هم منزل شخصی نداشت».
5-شهید صدر، امام و انقلاب
شهید صدر، انقلاب اسلامی ایران را طلیعه ظهور مجدد اسلام و مقدمه برپایی حکومت جهانی اسلام و رهبری انقلاب را، رهبری صد در صد اسلامی و واجب الاطاعه می دانست. پس از پیروزی انقلاب، سلسله بحث هایی را به عنوان اسلام، رهبر زندگی نگاشته که آن ها جهت هدیه به انقلاب اسلامی و توضیح ابعاد مکتب انقلابی اسلام است و بارها تجدید چاپ شده است.
شهادت
سرانجام، پس از بیست سال مبارزه، رژیم عراق با امید این که آتش شعله ور انقلاب اسلامی در عراق را خاموش کند، در روز شنبه شانزدهم فروردین 1359مزدوران صدام به منزل آیه الله صدر یورش برده و ایشان را در سیاه چال های رژیم فاشیستی بعث عراق زندانی می کنند و صبح روز بعد مزدوران و دژخیمان صدام به منزل آیه الله صدر ریخته و خواهر مظلومه و مکرمه و دانشمند ایشان، نویسنده معروف عراق، علویه «بنت الهدی» را نیز دستگیر و به طرف بغداد می بردند و در شب سه شنبه19 فروردین 1359 آیه الله مجاهد صدر همراه با خواهر مکرمه و دانشمندان به دست مزدوران صدام-در یکی از زندان های نظامی بغداد-به فیض شهادت نایل می شوند. سلام علیهما یوم ولدا و یوم استشهدا و یوم یبعثان حیا.
منبع: نشریه نسیم وحی شماره 28 