شهرستان خاتم به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود و هم جواری با استان های فارس و کرمان از نظر قومی و فرهنگی دارای ویژگی های خاص خود می باشد، علاوه بر این باعث مهاجرت پذیری و رشد فرهنگ های گوناگون شده است. خانه تاریخی دکتر صالحی، چنارهای کر کرخنگان، قلعه مروست و ... از اماکن دیدنی خاتم می باشد. صنایع دستی رایج در این شهرستان عبارتند از: قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، گیوه بافی و جوال بافی. در ادامه با ما در مجله گردشگری همگردی همراه باشید برای سفر با جاذبه های گردشگری شهرستان خاتم...
خانه تاریخی دکتر صالحی
هرات این بنا از نوع خانه باغ های ایرانی است که از جاذبه های گردشگری شهرستان خاتم می باشد، در محدوده مرکزی شهر هرات واقع شده است و با توجه به نوع معماری، تزئینات و ساختار می توان آن را مربوط به اواخر دوره قاجاریه یا اوایل دوره پهلوی دانست. مالک پیشین بنا فردی به نام "دکتر صالحی" بوده که در سال 1387 توسط میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد جهت تبدیل به نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خاتم تملک گردیده است. این بنای ارزشمند در سال 1387 به شماره 25102 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قلعه ملکی هرات
این بنا یکی از قلعه های دوره افشاریه یا زندیه بوده که هم کاربری مسکونی و هم نظامی داشته است. این قلعه با توجه به فضاهای داخلی آن (هشتی ورودی، شاه نشین، کلنی های مسکونی در دو جبهه، برج های دیده بانی و تیرکش ها، سیلوهای نگهداری غله به صورت عمومی و خصوصی و محل استقرار نگهبانان، اسطبل ها و محل نگهداری حیوانات به صورت روباز و فضاهای اضطراری برای زراعت و کشاورزی، یکی از کامل ترین قلعه های موجود در منطقه و حتی در استان می باشد. این بنای ارزشمند که از اماکن دیدنی خاتم می باشد، در سال 1387 با شماره ثبتی 24495 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سرچشمه نهر مسیح هرات
این اثر طبیعی از جاذبه های گردشگری شهرستان خاتم می باشد که در قسمت جنوب غربی شهر هرات واقع شده است. محوطه پیرامون این اثر طبیعی توسط میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خاتم از سال 1387 به صورت یک مکان تفرجگاهی ساماندهی شده است و هم اکنون به عنوان یکی از مناطق نمونه گردشگری ایران به شمار می آید. این اثر ارزشمند در سال 1387 با شماره ثبتی 7 در فهرست آثار طبیعی – ملی به ثبت رسیده است.
قلعه محمد باقری هرات
بنایی با پلان چهار ضلعی و قدمت 300 ساله (دوره زندیه) که در مرکز شهر هرات واقع شده است که سردر ورودی و برج های اطراف آن نماد شهری هرات محسوب می شود. این بنای ارزشمند که از اماکن دیدنی خاتم قلمداد می شود، در سال 1382 با شماره ثبتی 8554 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بقعه شیخ عبدا... مروست
این بقعه که در قسمت ورودی جنوبی شهر مروست واقع شده، مجموعه بنایی است خانقاه مانند، با گنبد و چهار صفه. مقرنس بالای محراب آن به اسلوب عصر صفوی نقاشی شده است. این مقرنس ها با تراش گچ بری از نمونه آثار هنری شناخته شده و بی نظیر ایرانیان در اعصار گذشته می باشد. این بنای ارزشمند در سال 1379 با شماره ثبتی 2769 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قلعه مروست
این بنا با مصالحی از خشت و گل و به کارگیری آجر در سردر آن، بر روی تپه ای مصنوعی به ارتفاع بیش از 4 متر در مرکز شهر مروست واقع شده است که قدمتی 1500 ساله دارد. از ویژگی های این قلعه، دیوارهای بلند و کنگره دار به شکل چهارضلعی است که در سه گوشه آن برج های بلندی ساخته شده و از فضاهای داخلی آن می توان به هشتی ورودی، شاه نشین، اسطبل ها و مطبخ اشاره کرد. این بنای ارزشمند در سال 1378 با شماره ثبتی 2545 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بنای گنبدی مروست
این بنای تاریخی که در بافت تاریخی مروست واقع شده مربوط به دوره ایلخانی است. از نظر معماری همزاد ابنیه هایی چون سید رکن الدین و سید شمس الدین یزد می باشد. این بنای ارزشمند در سال 1386 با شماره ثبتی 19882 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد شاه حسین مروست
این مسجد کوچک و درون محله ای که در کنار ساباط اختصاصی قرار گرفته در محدوده بافت تاریخی مروست و مجاور قلعه مروست واقع شده و به نام وقت کننده آن "شاه حسین" فرزند مرحوم احمد نام گذاری شده و از مساجد دوره قاجاریه است. این بنای ارزشمند در سال 1380 با شماره ثبتی 4133 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چنارهای کر کرخنگان
این مجموعه درختان، سرمایه 1500 ساله ی شهرستان خاتم و نماد استقرار تمدنی کهن در این منطقه است. این محوطه طبیعی در نزدیکی منحصر به فردترین رویشگاه های جنگل های زاگرسی کشور قرار دارد. این مجموعه ارزشمند در سال 1387 با شماره ثبتی 10 در فهرست آثار طبیعی – ملی کشور به ثبت رسیده است.
خانه تاریخی رسولی ها
یکی از خانه های دوره قاجاریه که در روستای فتح آباد هرات واقع شده است با فضاهایی اعم از ورودی، حیاط مرکزی، بالاخانه و اتاق های زمستانه و تابستانه. یکی از مهم ترین ویژگی های این خانه وجود یک نقش گچی با نوشته لاتین PH.ZIEGLER & CO است که مربوط به شرکت سوئیسی زیگلر می باشد. که از سال 1262 در ایران و در زمینه تولید و صادرات فرش به اروپا فعالیت داشته است. این نشانه ایست از رونق قالی بافی در این منطقه در اواخر دوره قاجار.
بقعه شیخ بهاءالدین مبارکه
این بقعه متعلق به دوران صفویه که در روستای مبارکه بخش مروست واقع شده است. زیارتگاه مورد احترام مردم و به اعتقاد برخی مدفن "شیخ بهاءالدین" است (بر سنگ قبری که در آن دیده می شود نام "نجم الدین شیخ محمود بن شمس الدین شیخ محمد بهاء الدین" آمده است). بنای بقعه از خشت و گل بوده و این اثر ارزشمند در سال 1379 با شماره ثبتی 2801 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه تاریخی وقفی مروست
این خانه تاریخی که از اماکن دیدنی خاتم به شمار می رود، بر اساس الگوی ساخت حیاط مرکزی در مرکز بافت تاریخی مروست قرار دارد، متعلق به دوره صفویه است. این خانه دارای فضاهایی اعم از هشتی ورودی، اتاق های زمستانه و تابستانه و اتاق بادگیر می باشد. این بنای ارزشمند در سال 1386 با شماره ثبتی 1989در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
جاذبه های گردشگری شهرستان خاتم
1- خانه دکتر صالحی هرات
2- قلعه ملکی هرات
3- قلعه محمد باقری هرات
4- قلعه مروست
5- بقعه شیخ عبدا... مروست
6- سرچشمه نهر مسیح هرات
7- بنای گنبدی مروست
8- چنارهای کر کرخنگان
9- مسجد شاه حسین مروست
10- بقعه شیخ بهاءالدین مبارکه
11- بقعه کله پریده چاهک
12- بافت تاریخی ترکان
13- چهاره معصوم ترکان
14- خانه تاریخی وقفی مروست
15- جنگل باغ شادی