ادب

جلال الدین محمد بلخی ملقب به ملاّی رومی یا مولوی، مردی عارف و دانشمند بود که سراسر زندگی خود را در راه کسب معرفت و تهذیب نفس گذراند

اینک که گونه ها و شیوه های اثرگذاری قرآن برشعر و ادب فارسی را بررسیده و باز نموده ایم، به سراغ بزرگان شعر فارسی می رویم وبا گلگشتی در کوچه باغ های شعر و سرود آنان، نمونه هایی از اثر پذیری های آنان را از قرآن کریم به تماشا می نشینیم.

حکیم ابوالمجد، مجدود بن آدم سنایی غزنوی از عارفان و شاعرانی است که علاوه بر مهارت بالا در شعر و شاعری؛ با قرآن و حدیث و معارف دینی نیز، هم آشنایی بسیاری داشت و هم ایمان و اعتقادی استوار. از این روی نشانه های بسیاری از تجلّی قرآن، حدیث و معارف دینی به زبانی شیوا و ساختاری هنری، در سروده های او دیده می شود.

درشعر سه تن پیمبرانند هر چند که لانبی بعدی

زمینه و پیشینه اثر پذیری شاعران پارسی از قرآن و حدیث به آغاز پیدایی و زاد و ولد شعر فارسی؛یعنی سده سوم(هـ

ناصر خسرو، شاعر بزرگ سده پنجم، شاعری مسلمان و معتقد است، در کار دین داری سخت استوار و جدی. شعر او نیز ابزاری است در راه گسترش ایمان و اعتقاد دینی، نه وسیله ای برای سخنوری و هنرنمایی، از این روی، بسیار طبیعی است که او بیشتر از شاعران دیگر به قرآن و حدیث و آموزه های دینی رو کند و از آنها در شعر خویش یاری گیرد و دیوان خویش را از متون دینی سیراب سازد

«الایمانُ مَعرِفَةٌ بِالقَلبِ وَ اِقرارٌ بِالّلسانِ وَ عَمَلٌ بِالأرکانِ»1

«قُلْ لِلْمؤمنینَ یَغُضُّوا مِنْ أبصارِهم و یَحْفَظُوا فُروجَهُمْ ذلکَ اَزْکی لَهُمْ، اِنَّ اللّه َ خبیرٌ بِما یَصْنَعُون و قُلْ لِلْمؤمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أبْصارِهِنَّ و یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ و لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ اِلاّ ما ظَهَرَ مِنها و لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ علی جُیُوبِهِنَّ و لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ اِلاّ لِبُعُولَتهِنَّ أوْ آبآئِه ...

نویسنده درنوشتار خود با اشاره به وضعیت اجتماعی و سیاسی دوره انقراض صفویه تا عصر قاجار، به موقعیت ارباب علم و ادب درعصر قجر می پردازد و سرانجام به معرفی دوتن از شاهزادگان نامبردار خاندان ترکمنان قاجار «حاجی محمد کریم خان قاجار» برادر آقامحمدخان و عموی فتحعلی خان و دیگری «فرهاد میرزای قاجار» معروف به معتمدالدوله می پردازد

در نوشتار زیر، نویسنده بر آن است که جلوه ای از ادبیات پایداری در افغانستان را آشکار کند. این جلوه را، وی در گنجینه ادبیات مردمی (عامیانه) می جوید