فقه

دلیل عقل از دیرباز در نظریه پردازی علوم اسلامی و نیز در فقه شیعه، جایگاه ویژه ای داشته است. دانشمندان اسلامی از عقل، بهره ها برده اند و فقهای شیعی در فهم متون و استخراج احکام آن را یکی از دلایل چهارگانه فقه برشمرده و از این راه، کاستیهایی را برطرف نموده اند.

عقل آدمی ظرفیت چشم گیری در دستیابی بسیاری از ملاکات احکام فقهی دارد خواه این دستیابی از طریق سیر و بررسی در متون دینی باشد یا بیرون از آن، چرا که احکام فقهی در یک دسته بندی به دو قسم تاسیسی و غیر تاسیسی بخش بندی می شود و احکام غیر تاسیسی نیز به دو قسم عقلی و عقلایی تقسیم می گردد و قلمرو این دسته از احکام، در فقه گسترده و سهم عقل نیز در فهم ملاک ...

تاریخچه قانون، ضرورت جعل و عمل به آن، به تاریخ تشکیل زندگی جمعی بشر برمی گردد و از روزی که انسان، به زندگی اجتماعی گرایید ولو به گونه ای بسیار ساده وابتدایی، ضرورت وجود قانونی که بتواند آن اجتماع ساده وغیر پیچیده را به نحو احسن اداره کند احساس شد

افزون بر این پاره ای از مباحث مطرح در علم اصول ساختاری مرکب از دست کم یک جزء عقلی دارد، مباحثی از قبیل، اقسام وضع، معنای اسمی و حرفی دخالت یا عدم دخالت قصد در افاده معنی، اشتراک و وقوع یا عدم وقوع آن، استعمال لفظ در بیشتر از یک معنی، طلب و اراده، اراده تکوینی و تشریعی، اعتبار عقلی قصد قربت در طاعت، ماهیت امر و لالت بر مره و تکرار یا فور و تراخی، ا ...

متین: ضمن سپاسگذاری از حضور اساتید گرانقدر، موضوع این نشست را به حوزه فقه و حقوق اختصاص داده ایم. دیدگاهها و تحلیلهای متفاوت و گاه متضادی درباره این حوزه مطرح می شود. ما برای ایضاح محورهای این دیدگاهها خدمت بزرگواران رسیدیم تا با بیانات خودشان ما را در روشن کردن مطالب یاری کنند. سؤال اول اینکه توانایی عقل در درک ملاکات احکام تا کجاست؟

این نوشتار برآن است در وهله نخست، ضرورت بحث از موضوع عرف و فقه را از جهات گوناگون مورد بررسی قرار دهد و روشن سازد که میدان تحقیق در این زمینه، بسی گسترده و عمیق است.

آنچه در ذیل از نظر خوانندگان ارجمند می گذردنگاهی است کوتاه به مبانی معرفتی و کلامی فقه وسعی در پاسخ گفتن به بعضی شبهات و سؤالات مطرح در این حوزه، که امید است روزنه ای باشد به سوی طرح هر چه بیشتر اینگونه مباحث، در این مجال از نظرات دو تن از اساتید حوزه علمیه قم: استاد مهدی هادوی تهرانی و استاد ابوالقاسم علیدوست بهره برده ایم که ضمن تشکر صمیمانه ...

محمدبن حسن حر عاملی، تحقیق و نظارت: محمد قائینی، قم، مؤسسه معارف اسلامی امام رضا(ع) چاپ اول، 1376، 3جلد.

«هدف اساسی این است که ما چگونه می خواهیم اصول محکم فقه را در عمل فرد و جامعه پیاده کنیم و بتوانیم برای معضلات جواب داشته باشیم و همه ترس استکبار از همین مساله است که فقه و اجتهاد جنبه عینی و عمل پیدا کند....» (1)

در نگارش هر کتاب، و تألیف هر رساله یا پژوهش یک نسخه مبنا داشتن و تکیه بر «سبک واحد» بسیار حائز اهمیت است. در تحلیل و بررسی بسیاری از کارهای علمی، یکی از ملاکهای مهم جهت سبک و سنگین نمودن اثر، ارزیابی اتحاد شیوه و سبک می باشد. طبعا آنچه در نقد و بررسی آن اثر نیز کارآمدتر است، ارزیابی آن مبنا و سبک می باشد.