فراگیری کلمه «بسم اللَّه الرحمن الرحیم» توسّط فرزند
والدینی که فرزند آنها کلمه «بسم اللَّه الرحمن الرحیم» را فرا می گیرد
1- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هنگامی که آموزگار به کودکی «بسم اللَّه الرحمن الرحیم» را می آموزد.
و آن کودک کلمه «بسم اللَّه الرحمن الرحیم» را فرا می گیرد و بر زبان جاری می کند در این هنگام خدای متعال برای آن کودک و برای والدین او. و برای آن آموزگار دوری و برائت از آتش جهنّم را می نویسد[1].
2- روزی حضرت عیسی علیه السلام از کنار قبری می گذشت و مشاهده نمود ملائکه عذاب. مُرده ای را که در داخل آن قبر قرار داشت مورد عذاب قرار می دهند.
حضرت عیسی علیه السلام از آن قبر گذشت و به طرف کاری که داشت رفت.
آن حضرت پس از انجام کارهای خود. دوباره گذارش به آن قبر افتاد.
امّا مشاهده کرد که ملائکه رحمت- در حالی که طبقهایی از نور در دستشان بود- کنار آن قبر ایستاده اند.
حضرت عیسی علیه السلام از این امر متعجّب شد.
و بعد از بجای آوردن نماز. بدرگاه خداوند دعا نموده و سبب این امر را از خدای عزّ وجلّ سؤال کرد؟
خدای متعال در پاسخ به او وحی فرمود:
- ای عیسی- این شخص مُرده. بنده ای گناهکار بود. که مستحقّ عذاب بود.
امّا او در هنگام مرگ. همسری داشت که او باردار بود.
و آن زن بعد از مرگ آن مرد. فرزندش را به دنیا آورده و او را تربیت نمود.
و هنگامی که آن فرزند بزرگ شد. او را به مکتب خانه فرستاد.
و معلّم- در مکتبخانه- به او کلمه بسم اللَّه الرحمن الرحیم را آموخت.
و او این کلمه را بر زبان جاری ساخت.
به همین دلیل من حیا کردم از اینکه پدری را در درون زمین عذاب نمایم. در حالی که فرزندش- بر روی زمین- اسم مرا بر زبان جاری می کند[2].
حفظ حرمت «بسم اللَّه الرحمن الرحیم» توسّط فرزند
والدینی که فرزند آنها حرمت «بسم اللَّه الرحمن الرحیم» را حفظ می کند
3- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود:
شخصی که نوشته «بسم اللَّه الرحمن الرحیم» را که روی زمین افتاده باشد- بخاطر حفظ حرمت خدای عزّ وجلّ و نام او- بردارد. و از پایمال شدن آن جلوگیری نماید.
چنین شخصی- نزد خدای متعال- در زمره صدّیقین خواهد بود.
و این کار او. باعث تخفیف عذاب از والدینش می گردد.
اگر چه آنها مشرک باشند[3].
حفظ حرمت اسماء اللَّه تعالی توسّط فرزند
والدینی که فرزند آنها حرمت اسماء اللَّه تعالی را حفظ می کند
4- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود:
شخصی که کاغذی را که بر روی زمین افتاده. و نام خدای عزّ وجلّ در آن نوشته شده است را- بخاطر حفظ حرمت نام خدا- بردارد.
و از پایمال شدن آن جلوگیری نماید.
چنین شخصی- در نزد خدای متعال- در زمره صدّیقین خواهد بود.
و این کار او. باعث تخفیف عذاب از والدینش می گردد- اگر چه آنها مشرک باشند-[4].
5- و در حدیثی دیگر چنین آمده است: خدای متعال نام چنین شخصی را در اعلی علّیین بالا می برد.
و این کار او. باعث تخفیف عذاب والدینش می گردد. اگر چه آنها کافر باشند[5].
بوسیدن فرزند
والدینی که فرزند خود را می بوسند
6- حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: بوسیدن فرزند موجب رحمت می گردد[6].
7- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: فرزندان خود را ببوسید.
زیرا- برای هر بوسه- مقام و منزلتی- در بهشت- به شما عطا خواهد شد[7].
8- امام صادق علیه السلام فرمود: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که فرزندش را ببوسد.
خدای متعال برای او حسنه می نویسد[8].
9- حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: شخصی که فرزند خود را ببوسد این کار.
برای او موجب حسنه می گردد[9].
10- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: فرزندان خود را زیاد ببوسید. زیرا برای هر بوسه. درجه و منزلتی را در بهشت خواهید داشت [10].
تربیت فرزند
والدینی که فرزند خود را بخوبی تربیت می کنند
11- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: فرزندان خود را گرامی بدارید و آنها را به خوبی تربیت کنید.
این کار برای شما موجب آمرزش می گردد[11].
12- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هنگامی که شخصی از شما فرزندش را تربیت می کند.
این کار برای او بهتر از آن است که نصف صاع [از طعامی ] را صدقه بدهد[12].
13- امام صادق علیه السلام فرمود: شخص مؤمن بخاطر اینکه به خانواده اش دانش و ادب نیک را می آموزد آنها را وارد بهشت می نماید[13].
14- امام سجّاد علیه السلام در حدیث شریفی که بنام رساله حقوق نامیده شده است چنین فرمود: . . . حقّ فرزندت آن است که بدانی او از تو می باشد. و کارهای او در دنیا- چه بد باشند و چه خوب- به تو نسبت داده خواهد شد. آن کارها. و باید بدانی که تو در قبال فرزند خود مسؤول هستی. و لازم است که او را بخوبی تربیت نمایی و به خداشناسی راهنمایی کنی. و راه اطاعت از خدای متعال را برای او هموار سازی. و بدانکه رفتار نیک تو با فرزندت. موجب اجر و ثواب خواهد بود،و رفتار بد تو- با او- مجازات و عقوبت را در پی خواهد داشت [14].
15- امام کاظم علیه السلام در ضمن حدیثی فرمود: هشت خصلت است که هر شخص دارای آنها باشد. خدای متعال او را وارد بهشت خواهد نمود. و رحمتش را بر او خواهد گستراند. از جمله آن خصلتها: خوب تربیت نمودن فرزند است [15].
حج بجا آوردن از طرف فرزند
والدینی که از طرف فرزندشان حج بجا می آورند
16- شخصی بنام حارث بن مغیره بر امام صادق علیه السلام وارد شده و به ایشان عرض کرد: دختر نوجوانی دارم که ارزش او برای من از هر چیزی بیشتر است.
آیا می توانم برای او حج بجای آورم؟
امام صادق علیه السلام فرمود: اگر تو چنین کنی برای او- و برای تو نیز- اجر و ثواب خواهد بود[16].
خوشحال نمودن فرزند
والدینی که فرزند خود را خوشحال می نمایند
17- پیامبر اکرم علیه السلام فرمود: شخصی که فرزند خود را خوشحال نماید. خدای متعال- در روز قیامت- او را خوشحال خواهد ساخت [17].
والدینی که دختر خود را خوشحال می نمایند
18- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دختر خود را خوشحال نماید. مانند آن است که فرزندی از فرزندان حضرت اسماعیل را از بردگی آزاد ساخته است [18].
19- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که زنی از محارم خود را خوشحال سازد خدای متعال او را در روز قیامت خوشحال خواهد نمود[19].
والدینی که پسر خود را خوشحال می نمایند
20- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که فرزند پسر خود را خوشحال نماید. مانند آن است که از خوف خدا گریه کرده است.
و شخصی که از خوف خدا گریه کند وارد بهشت و جنّات نعیم خواهد شد[20].
دختر داشتن
آثار و برکات و ثمرات دنیوی دختر داشتن
برکت
21- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: دختران مایه برکت هستند[21].
22- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دارای یک فرزند دختر باشد خدای متعال کمک کار و معین او بوده و برکت و مغفرتش را شامل او خواهد ساخت [22].
23- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: در هر روز دوازده برکت و رحمت الهی بر خانه ای که در آن دختران زندگی می کنند نازل می گردد.
و آن منزل. مورد زیارت و دیدار ملائکه قرار می گیرد.
و آن ملائکه برای پدر آن دختران- در هر روز و شب- ثواب عبادت یک سال را در نامه عمل او می نویسند[23].
باقیات صالحات
24- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در باره دختران فرمود: آنها باقیات صالحات بشمار می آیند[24].
بشارت
25- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در باره دختران فرمود: آنها مایه بشارت هستند[25].
برتر بودن از هزار حج و هزار جهاد و هزار قربانی و هزار ضیافت
26- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دارای یک فرزند دختر باشد.
این دختر برای او بهتر است از هزار حج. و بهتر است از هزار جهاد در راه خدا.
و بهتر است از قربانی هزار شتر. و بهتر است از هزار مهمانی دادن [26].
برداشته شدن مسئولیت جهاد و تکالیف سخت از دوش پدری که دارای سه دختر می باشد
27- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دارای سه دختر باشد. مسؤولیت جهاد و تکالیف سنگین و شاق از دوش او برداشته می شود[27].
بهترین فرزندان
28- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بهترین فرزندان شما دختران هستند[28].
پرستاری
29- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: دختران. فرزندان خوب و نیکویی هستند.
زیرا آنها مایه خوشی و انس هستند و از شما پرستاری می کنند[29].
دیدار ملائکه- نزول ملائکه
30- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: در هر روز دوازده برکت و رحمت الهی بر خانه ای که در آن دختران زندگی می کنند نازل می گردد. و آن منزل مورد زیارت و دیدار ملائکه قرار می گیرد. و آن ملائکه برای پدر آن دختران- در هر روز و شب- ثواب عبادت یک سال را در نامه عمل او می نویسند[30].
31- امام صادق علیه السلام فرمود: هنگامی که شخصی دارای فرزند دختر می گردد خدای عزّ وجلّ فرشته ای را به سوی آن دختر نازل می فرماید و آن فرشته بال خود را بر سر و سینه آن دختر می کشد و می گوید: این مخلوق ظریف و نازک است.
و شخصی که برای او انفاق کند خدای متعال- تا روز قیامت- کمک حال او خواهد بود[31].
رأفت الهی
32- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بدرستیکه رأفت و مهربانی خدای عزّ وجلّ نسبت به دختران بیشتر از پسران می باشد[32].
رحمت الهی
33- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: مردی که دارای فرزند دختر می باشد مورد رحمت الهی قرار دارد[33].
34- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: در هر روز دوازده برکت و رحمت الهی بر خانه ای که در آن دختران زندگی می کنند نازل می گردد. و آن منزل مورد زیارت و دیدار ملائکه قرار می گیرد.
و آن ملائکه برای پدر آن دختران- در هر روز و شب- ثواب عبادت یک سال را در نامه عمل او می نویسند[34].
کمک الهی
35- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دارای یک فرزند دختر باشد خدای متعال کمک کار و معین او بوده و برکت و مغفرتش را شامل او خواهد ساخت [35].
گل خوشبو
36- هنگامی که تولّد حضرت فاطمه زهرا علیها السلام را به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بشارت دادند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در چهره اصحاب خود نشانه کراهت را مشاهده کردند.
در این هنگام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رو به آنها کرده و آنها را مورد سرزنش قرار داده و فرمود:
چرا از این امر کراهت دارید؟!
او گلی است که من بوی آن را استشمام می کنم.
و رزق و روزی او نیز بر خدای عزّ وجلّ می باشد[36].
37- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در وصف دختران فرمود: آنها گل خوشبو هستند[37].
38- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به مردی که صاحب فرزند دختری شد فرمود: او گلی است که تو بوی آن را استشمام می کنی[38].
معافیت از عوارض و مالیات
39- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: شخصی که دارای سه دختر- یا سه خواهر- باشد تکلیف جهاد از دوش او برداشته می گردد.
و او از پرداخت مالیات و عوارض معاف خواهد بود[39].
مونس بودن
40- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در وصف دختران فرمود: آنها مایه انس می باشند[40].
نوحه گری بر پدر
41- امام صادق علیه السلام فرمود: حضرت ابراهیم خلیل الرحمن علیه السلام از خدای عزّ وجلّ درخواست نمود تا به او دختری کرامت فرماید.
تا آن دختر بعد از مرگ او برایش گریه کند[41].
مسؤولیت افراد جامعه و دولتمردان در قبال خانواده های دختردار
42- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: ای مردم شخصی را که دارای سه دختر است یاری و کمک کنید. و به او قرض بدهید. و او را مورد لطف و مرحمت خود قرار دهید[42].
43- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مورد شخصی که دارای چهار دختر می باشد فرمود:
- ای مردم- او را یاری نمایید.
- ای مردم- به او قرض دهید.
- ای مردم- به او رحم و مهربانی کنید[43].
آثار و برکات و ثمرات اخروی دختر داشتن
آمرزش الهی
44- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دارای یک فرزند دختر باشد خدای متعال کمک کار و معین او بوده و برکت و مغفرتش را شامل او خواهد ساخت [44].
اجر و ثواب
45- امام صادق علیه السلام فرمودد: دختران به منزله حسنات می باشند.
و خدای متعال در برابر حسنات. اجر و ثواب عنایت می فرماید[45].
امان از آتش جهنّم
46- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دارای فرزندان دختر می باشد و به آنها نیکی نماید. از گزند آتش جهنّم در امان خواهد بود[46].
47- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که یک فرزند دختر داشته باشد و آن دختر را به نیکی تربیت نموده و به نیکی آموزش دهد.
و از نعمتهایی که خداوند به او کرامت فرموده بر آن دختر ارزانی دارد.
این کار موجب دوری او از آتش شده و به منزله سپری از عذاب جهنّم است [47].
48- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: دختر نیکو فرزندی است.
هر شخصی که دارای یک فرزند دختر باشد. آن دختر باعث می گردد تا او از آتش جهنّم در امان باشد[48].
49- امام صادق علیه السلام فرمود: شخصی که نیازهای معیشتی دو دختر- یا دو خواهر یا دو عمّه و یا دو خاله- را تأمین نماید. این کار باعث دوری او از آتش جهنّم می گردد[49].
50- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دارای دو فرزند دختر می باشد.
آن دو دختر باعث دوری او از آتش جهنّم می گردند[50].
51- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دارای سه فرزند دختر باشد و بر مشکلات و سختیهای آنها صبر نماید. آن دختران باعث می گردند تا او از آتش جهنّم در امان باشد[51].
بهشتی شدن
52- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دارای فرزند دختر می باشد و به آن دختر آزار نرسانده و او را مورد توهین قرار نداده و فرزند پسرش را بر او ترجیح ندهد.
خدای متعال چنین شخصی را وارد بهشت می نماید[52].
53- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دارای دو فرزند دختر می باشد. بواسطه آن دو دختر وارد بهشت می گردد[53].
54- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که نیازهای معیشتی سه دختر- یا سه خواهر- را تأمین نماید. بهشت برای او واجب می گردد.
مردم از حضرت صلی الله علیه و آله سؤال کردند: اگر دو نفر باشند هم همین ثواب را خواهد داشت؟
حضرت صلی الله علیه و آله فرمود: اگر دو نفر هم باشند همینطور است.
مردم بار دیگر از حضرت صلی الله علیه و آله سؤال کردند: اگر یک نفر باشد چطور؟
حضرت صلی الله علیه و آله فرمودند: حتّی اگر یک نفر هم باشد[54].
55- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که نیازهای معیشتی دختر مسلمانی را تأمین نماید. بهشت ارزانی او می گردد[55].
56- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که نیازهای معیشتی سه دختر را تأمین کند خدای متعال سه باغ از باغهای بهشتی را به او کرامت خواهد نمود.
که هر باغ آن. از دنیا و مافیها وسیعتر است [56]. [57]
همنشینی با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در بهشت
57- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که نیازهای معیشتی دو دختر یا سه دختر را تأمین کند همراه من در بهشت خواهد بود[58].
58- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که دارای دو دختر یا دو خواهر باشد و به آنها نیکی کند.
نزدیک بودن جای او- در بهشت- با جایگاه من. مانند نزدیکی دو انگشت سبّابه و وسط خواهد بود[59].
59- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که نیازهای معیشتی یک یا دو دختر را تأمین نماید. جایگاه او- در روز قیامت- در کنار من خواهد بود[60].
60- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که نیازهای معیشتی دو دختر را تأمین نماید همراه من وارد بهشت خواهد شد[61].
61- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در حالی که انگشت سبّابه و وسط را نشان مردم می داد فرمود:
شخصی که سه دختر- یا سه خواهر- را اداره نماید و نیازهای آنها را تأمین کند.
همجواری او با من در- در بهشت- مانند همجواری این دو انگشت خواهد بود.
آنگاه حضرت صلی الله علیه و آله دو انگشت سبّابه و وسط خود را نشان مردم دادند.
مردم به پیامبر صلی الله علیه و آله گفتند: اگر آنها دو نفر باشند چطور؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: اگر چه دو نفر باشند.
به پیامبر صلی الله علیه و آله گفته شد: اگر یک نفر باشد چطور؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: اگر چه یک نفر باشد[62].
دعا نمودن در حقّ فرزند
والدینی که در حقّ فرزند دعای خیر می کنند
62- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: عفو نمودن فرزند و بخشیدن او- هنگامیکه عمل ناشایستی از وی سرمی زند-. و دعا نمودن در حقّ او.
از نشانه های نیکی نمودن به فرزند بشمار می آید[63].
دوست داشتن فرزند
والدینی که فرزند خود را دوست دارند
63- امام صادق علیه السلام فرمود: بدرستیکه خداوند عزّ وجلّ شخص را- بخاطر شدّت علاقه ای که به فرزندش دارد- مورد رحمت خود قرار می دهد[64].
راضی نمودن فرزند
والدینی که فرزند خود را راضی می نمایند
64- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که کودک خود را راضی نماید و دل وی را بدست بیاورد.
خدای متعال او را- در روز قیامت- آن چنان مورد رضایت خود قرار می دهد که او نیز راضی گردد[65].
عفو نمودن فرزند
والدینی که خطای فرزند خود را مورد عفو قرار می دهند
65- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: خدای عزّ وجلّ مورد رحمت قرار می دهد شخصی را که خطاهای فرزند خود را مورد عفو قرار می دهد.
و از خدای متعال برای او طلب بخشش می کند[66].
66- یونس بن رباط می گوید: امام صادق علیه السلام فرمود: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
خدای متعال مورد رحمت قرار می دهد شخصی که فرزندش را در راه نیکی کردن یاری می نماید.
یونس بن رباط می گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم: چگونه فرزندش را در راه نیکی کردن یاری می کند؟
امام صادق علیه السلام به این مضمون فرمود: رفتار فرزندش را مورد پذیرش خود قرار می دهد.
و از بدیهای او می گذرد. و به او ظلم روا نمی دارد.
و او را به جهالت و نادانی نسبت نمی دهد[67].
فرزند نیکوکار داشتن
والدینی که فرزند نیکوکاری دارند
67- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: پنج چیز از نشانه های سعادت بشمار می آید:
1- همسر شایسته داشتن.
2- فرزندان نیکوکار داشتن.
3- دوستان و همنشینان شایسته داشتن.
4- دستیابی به رزق و روزی در شهر و دیار خود.
5- دوست داشتن آل محمّد علیهم السلام [68].
68- امام صادق علیه السلام فرمود: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که ما اهل بیت را دوست می دارد بر او لازم است که حمد خدای را- بر این اوّلین نعمت- بجای آورد.
به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله گفته شد: اوّلین نعمت چیست؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: پاکی و طهارت نَسَب.
زیرا شخصی که ما را دوست می دارد. نَسَب او پاک و طاهر است.
و شخصی که با ما دشمنی می کند. نَسَب او ناپاک و خبیث است [69].
69- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: شخصی که من و تو و امامان از نسل تو را دوست داشته باشد بر او لازم است که حمد و سپاس الهی را بخاطر پاکی و طهارت نَسَب خود بجای بیاورد.
زیرا بدرستیکه شخصی که ما را دوست دارد. نسب او پاک و طاهر است.
و شخصی که با ما دشمنی می کند. نسب او ناپاک و خبیث می باشد[70].
70- امام صادق علیه السلام فرمود: شخصی که مهر و محبّت ما را در دل خود دارد. بر او لازم است که برای مادر خود زیاد دعا بنماید.
زیرا مادر او پاکدامن بوده است [71].
71- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بدرستیکه فرزند شایسته گلی از گلهای بهشت است [72].
72- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بوی فرزند نشانه ای از بوی بهشت است [73].
73- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: از نشانه های سعادت. داشتن فرزند شایسته می باشد[74].
74- امام صادق علیه السلام فرمود: از نشانه های سعادت داشتن فرزند نیکوکار می باشد[75].
75- امام کاظم علیه السلام فرمود: سعادتمند است شخصی که فرزند شایسته و نیکوکاری را- در زمان حیات- از خود به یادگار بگذارد[76].
76- حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: داشتن فرزند شایسته مایه خوشنامی است [77].
77- امام رضا علیه السلام به این مضمون فرمود: اگر خدای تبارک و تعالی برای بنده ای خیری مقرّر بفرماید. به او فرزند شایسته و نیکوکاری عنایت می نماید[78].
78- امام صادق علیه السلام فرمود: فرزند شایسته. برترین میراثی است که از شخص فوت شده به یادگار می ماند[79].
79- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: پنج گروه هستند که پس از مرگ آنها- نیز- ثواب در نامه اعمالشان نوشته می شود:
شخصی که درختی را بکارد.
و شخصی که چاه آبی را حفر کند.
و شخصی که مسجدی را برای خدا بنا نماید.
و شخصی که قرآنی را بنویسد.
و شخصی فرزند شایسته و صالحی را به یادگار بگذارد[80].
80- روزی حضرت عیسی بن مریم علیه السلام از کنار قبری گذشت. و مشاهده نمود که صاحب این قبر در عذاب می باشد.
پس از گذشت یک سال بار دیگر حضرت عیسی علیه السلام بر آن قبر گذر کرد. و مشاهده فرمود که عذاب از صاحب آن قبر برداشته شده است.
حضرت عیسی علیه السلام به خدای عزّ وجلّ گفت: - ای خدا- سال گذشته از کنار این قبر عبور کردم. و مشاهده نمودم که صاحب آن در عذاب می باشد.
و امسال از کنار این قبر گذر نمودم امّا عذابی برای صاحب آن. مشاهده نکردم؟
در این هنگام خدای متعال به حضرت عیسی علیه السلام به این مضمون فرمود: صاحب این قبر. شخص گناهکاری بود. امّا او فرزند صالح و شایسته ای از خود بجای گذاشت.
و آن فرزند راه و مسیری را آباد نمود. و یتیمی را مورد تفقّد قرار داد.
من به خاطر کارهای نیکی که این فرزند انجام داده بود. از گناه پدر او درگذشتم.
و او را مورد مغفرت و آمرزش خود قرار دادم [81].
81- در حدیث آمده است: شخصی که از دنیا برود و فرزند شایسته و نیکوکاری از خود به یادگار نگذاشته باشد. چنان است که او اصلًا زنده نبوده است.
و شخصی که بمیرد و فرزند شایسته و نیکوکاری را از خود به یادگار بگذارد. چنان است که او اصلًا نمرده است [82].
عبادت و طاعت و بندگی فرزند
والدینی که فرزند آنها خدای عزّ وجلّ را عبادت می کند
82- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: بهترین میراثی که شخصی مؤمن از خود بجای می گذارد فرزند شایسته ای است که خدای عزّ وجلّ را عبادت می کند[83].
83- حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: از خدا درخواست نمودم تا فرزندانی به من عنایت فرماید که مطیع خدا بوده و خداترس باشند.
و وقتی به آنها نگاه می کنم و می بینم که آنها از خدای متعال اطاعت می کنند.
این امر مایه چشم روشنی من خواهد بود[84].
کمک کار بودن فرزند
والدینی که فرزندشان کمک کار آنها می باشد
84- امام سجّاد علیه السلام فرمود: از نشانه های سعادت یک شخص آن است که فرزندانی داشته باشد که کمک کار او باشند[85].
دعای خیر فرزند در حقّ والدین
والدینی که فرزندشان- در زمان حیات- در حقّشان دعای خیر می کند
85- حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: چهار گروه هستند که دعای آنها مستجاب می گردد: پیشوای دادگری که برای پیروان خود دعا می کند.
و پدر نیکوکاری که در حقّ فرزند خود دعا می کند.
و فرزند نیکوکاری که در حقّ پدر خود دعا می کند.
و مظلوم.
زیرا خدای عزّ وجلّ می گوید: به عزّت و جلالم سوگند که تو را کمک و یاری خواهم نمود- اگر چه پس از گذشت مدّت زمانی باشد-[86].
86- امام سجّاد علیه السلام فرمود: داشتن فرزند امر نیکی است.
زیرا در وقتی که او زنده است برای والدین خود. دعا می کند.
و اگر از دنیا رفت. در حقّ والدین خود. شفاعت می کند[87].
87- امام باقر علیه السلام فرمود: دعای پنج گروه است که بین آنها و خدای عزّو جلّ حائل و حاجبی نیست: دعای پیشوای دادگر.
و دعای مظلوم. خدای عزّ وجلّ می گوید: انتقام تو را از ظالم خواهم گرفت- اگر چه مدتی به طول بیانجامد-.
و دعای فرزند شایسته در حقّ والدین. و دعای پدر شایسته در حقّ فرزند خود.
و دعای مؤمن برای برادر مؤمن خود- در غیاب او-.
به او گفته می شود: برای تو نیز چنین خواهد بود[88].
88- امام صادق علیه السلام فرمود: شش گروه هستند که بین دعای آنها و خداوند حائل و حاجبی نیست: پیشوای دادگر.
و دعای پدر نیکوکار در حقّ فرزند خود. و دعای فرزند شایسته در حقّ پدر خود.
و دعای مؤمن در حقّ مؤمن- در غیاب او-.
و دعای مظلوم. زیرا خدای عزّ و جلّ می فرماید: انتقام تو را از ظالم خواهم گرفت- اگر چه بعد از گذشت مدّت زمانی باشد-.
و دعای فقیر در حقّ شخصی که به او کمک کرده است- اگر مؤمن باشد-[89].
دعای خیر فرزند در حقّ والدین- پس از مرگ آنها-
والدینی که فرزندشان- پس از مرگ آنها- در حقّشان دعای خیر می کند
89- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: برترین چیزی که شخص- بعد از مرگ خود- به یادگار می گذارد سه چیز می باشد: فرزند شایسته ای است که برای او دعا می کند.
صدقه جاریه ای است که از خود بجای می گذارد.
علم و دانشی است که به آن عمل می شود[90].
90- معاویة بن عمّار می گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم: چه عمل خیری- بعد از آنکه شخص از دنیا می رود- به او می رسد؟
امام صادق علیه السلام فرمود: دعای خیر فرزند شایسته و صالح در حقّ والدین خود- پس از مرگ آنها-.
و حج رفتن به نیابت از والدین.
و صدقه دادن. و بنده آزاد کردن. و روزه گرفتن. و نماز خواندن از طرف آنها[91].
91- امام صادق علیه السلام فرمود: اجر و ثواب چند چیز است که- پس از مرگ آدمی- به او می رسد: داشتن فرزند شایسته و صالحی که برای او دعای خیر کند.
از جمله آن امور می باشد[92].
92- در حدیث آمده است: چند چیز است که آثارو پیامدهای نیک آن- پس از مرگ آدمی- قطع نمی گردد.
و ثمرات و خیرات آن- همچنان- به او می رسد.
از جمله آن امور: فرزند شایسته و صالحی است که در حقّ والدین خود- پس از مرگ آنها- دعای خیر می کند[93].
استغفار فرزند برای والدین و طلب آمرزش نمودن برای آنها
والدینی که فرزندشان برایشان استغفار می کند و از خدای متعال برای آنها طلب آمرزش می نماید
93- امام صادق علیه السلام فرمود: شش چیز است که شخص مؤمن- بعد از مرگ خود- از آنها سود و نفع می برد: فرزند شایسته ای که برای او استغفار کند.
و قرآنی- که از او مانده باشد- خوانده شود.
و چاه آبی که حفر کرده باشد.
و درختی که کاشته باشد.
و آبی که جاری کرده باشد.
و سنتّ حسنه ای که از آن پیروی گردد[94].
94- امام صادق علیه السلام فرمود: اجر و پاداش چند چیز است که پس از دنیا رفتن شخص- نیز- به او می رسد:
صدقه جاریه ای که- در وقت زنده بودن خود- آن را برقرار نموده باشد.
و سنّت و شیوه و روش هدایتگر و نیکی که آن را تأسیس و بنیان گذاشته باشد.
و فرزند شایسته ای که برای او استغفار نماید[95].
95- امام صادق علیه السلام فرمود: برترین چیزی که یک شخص- بعد از خود- به یادگار می گذارد سه چیز است:
فرزند نیکی که برای او استغفار کند.
و سنّت حسنه ای که مورد پیروی و عمل قرار گیرد.
و صدقه جاریه ای که بعد از خود بجای گذارد[96].
96- امام صادق علیه السلام فرمود: بهترین میراثی که خدای متعال به بنده مؤمن. کرامت می فرماید آن است که فرزند نیکویی به او عطا می نماید.
که آن فرزند برای او استغفار می کند[97].
97- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: فرزند. جگرگوشه مؤمن بشمار می آید.
اگر قبل از والدین خود بمیرد- در روز قیامت- آنها را مورد شفاعت خود قرار می دهد.
و اگر والدین قبل از او بمیرند. او برای آنها از درگاه خدای متعال استغفار می کند و آنها آمرزیده می شوند[98].
قرآن آموزی به فرزند
والدینی که به فرزند خود قرآن را آموزش می دهند
98- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: والدینی که به فرزند خود قرآن را آموزش می دهند. دو حوله از نور- در روز قیامت- به آنها پوشانده می شود.
که از نور آن- دو حوله- صورت اهل بهشت نورانی می شود[99].
99- حضرت امیر المؤمنین علیه السلام فرمود: از جمله حقوقی که فرزند بر گردن پدر خود دارد آن است که: نام نیک برای او انتخاب کند.
و او را به نیکی تربیت نماید.
و قرآن را به او آموزش دهد[100].
100- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در حدیثی پیرامون مقام والدینی که به فرزند خود قرآن را آموزش می دهند فرمود: بر سر پدر و مادر شخصی که قرآن می خواند. تاج کرامت گذاشته می شود که درخشش آن تاج مسیر ده هزار سال را نورانی می کند.
و آن پدر و مادر بوسیله حوله بهشتی پوشانده می شوند.
که یک تار- از آن حوله- هزار برابر دنیا ارزش دارد.
هنگامی که این والدین مقام و منزلت خود را اینگونه می بیینند. به خدای عزّ وجلّ می گویند: بخاطر چه چیزی است که این شرافت و کرامت به ما داده شده است.
ملائکه مقرّب الهی- در جواب- به آنها می گویند: این کرامت و منزلت و شرافت بخاطر آن است که شما به فرزند خود. قرآن را آموزش دادید[101].
101- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در حدیثی پیرامون والدینی که به فرزند خود قرآن را آموزش می دهند فرمود: آنها در بهشت بوسیله دو حوله بهشتی پوشانده می شوند که ارزش آن دو حوله از دنیا و مافیها بیشتر است.
مردم در این هنگام با عظمت و بزرگی به این والدین نگاه می کنند.
سپس این والدین می گویند: - ای خدا- برای چه این مقام به ما داده شده است؟
خدای متعال به آنها می فرماید: غیر از این موهبتی که به شما داده شده است. تاج کرامت نیز بر سر شما گذاشته خواهد شد. و این بخاطر آن است که شما به فرزند خود قرآن را آموزش دادید و او را به دین اسلام آگاه نمودید.
و او را با دوستی محمّد رسول اللَّه و علی ولی اللَّه پرورش دادید.
و احکام شریعت را به او آموختید[102].
قرآن خواندن فرزند
والدینی که فرزند آنها قرآن را تلاوت می نماید
102- امام صادق علیه السلام فرمود: قرآن خواندن- از رو- موجب تخفیف عذاب از والدین می گردد- اگر چه آنها کافر باشند-[103].
103- امام صادق علیه السلام فرمود: شخصی که قرآن را از رو بخواند. بینایی او افزون می گردد. و عذاب والدین او تخفیف می یابد- اگر چه آنها کافر باشند-[104].
104- امام صادق علیه السلام فرمود: شخصی که سوره- قل یا أیها الکافرون-.
و سوره- قل هو اللَّه أحد- را در نمازهای واجب خود بخواند. خدای عزّ وجلّ او و والدین او را مورد آمرزش و مغفرت قرار می دهد.
و اگر او جزء شقاوتمندان باشد. نام او از دفتر اشقیاء محو می گردد.
و در دفتر سعادتمندان ثبت می شود.
و خدای عزّ وجلّ زندگی با سعادتی به او کرامت می فرماید.
و مرگ او را شهادت قرار می دهد.
و در روز قیامت. شهید. مبعوث می گردد[105].
105- امام صادق علیه السلام فرمود: شخصی که سوره جحد و توحید را در یکی از نمازهای واجب خود بخواند. خدای عزّ وجلّ او و والدینش را مورد مغفرت و آمرزش قرار می دهد[106].
106- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در حدیثی پیرامون فضیلت خواندن سوره اخلاص فرمود:
شخصی که بیست بار این سوره را بخواند برکت شامل او و خانواده اش و فرزندانش و مال و دارائیش می گردد.
و شخصی که پانصد بار این سوره را بخواند. خدای عزّ وجلّ او و والدینش را مورد مغفرت و آمرزش قرار می دهد[107].
107- امام صادق علیه السلام فرمود: شخصی که به خدای عزّ وجلّ و روز قیامت ایمان دارد سزاوار است که خواندن سوره- قل هو اللَّه احد- را پس از نماز واجب ترک ننماید.
زیرا شخصی که این سوره را بخواند. خدای عزّ وجلّ خیر دنیا و آخرت را به او کرامت خواهد نمود.
و خدای عزّ وجلّ او و والدین و فرزندان آنها را مورد آمرزش و مغفرت خود قرار می دهد[108].
ختم قرآن توسّط فرزند
والدینی که فرزند آنها قرآن را ختم می نماید
108- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به این مضمون فرمود: هنگامی که شخص مؤمن قرآن می خواند.
خدای عزّ وجلّ به دیده رحمت به او می نگرد.
و خدای عزّ وجلّ برای هر آیه هزار حور العین به او کرامت می فرماید.
و خدای متعال برای هر حرفی از قرآن. نوری در صراط به او عنایت می فرماید.
و هنگامی که او قرآن را ختم کند. خدای عز وجلّ ثواب سیصد و سیزده پیامبر را به او می دهد.
و مانند آن است که کتب انبیاء را تلاوت نموده است.
و جسد او بر آتش جهنّم حرام می گردد.
و پس از ختم قرآن هنگامی که از جای خود برمی خیزد خدای متعال او و والدینش را مورد مغفرت و آمرزش قرار می دهد[109].
کشته شدن در راه دفاع از فرزند
والدینی که در راه دفاع از فرزند و حریم خانواده کشته می شوند
109- حضرت امام صادق علیه السلام فرمود: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: شخصی که در راه دفاع نمودن از حریم فرزند و خانواده خود کشته می شود. شهید محسوب می گردد[110].
گرامی داشتن فرزند
والدینی که فرزند خود را گرامی می دارند
110- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: فرزندان خود را گرامی بدارید و آنها را به خوبی تربیت کنید.
این کار. موجب آمرزش و مغفرت شما می گردد[111].
مدارا نمودن با فرزند
والدینی که با فرزند خود مدارا می کنند
111- حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: شخصی که یتیمی را مورد تفقّد و پناه قرار می دهد.
و به شخص ضعیف و مستمند رحم می کند.
و والدین خود را مورد شفقت قرار می دهد.
و با فرزند خود مدارا می نماید.
و با زیردستان خود مدارا می کند.
خدای متعال او را در بهشت و رضوان جای خواهد داد.
و رحمت خود را بر او گسترده خواهد ساخت [112].
112- امام سجّاد علیه السلام فرمود: فردی که- در دنیا- با شخصی مدارا نماید. خدای متعال نیز در روز قیامت با او مدارا خواهد نمود[113].
نگاه کردن از روی محبّت به فرزند
والدینی که با محبّت به فرزند نگاه می کنند
113- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: نگاه کردن والدین به فرزند خود- از روی محبّت- عبادت بشمار می آید[114].
114- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هنگامی که والدین به فرزند خود نگاه می کنند- و بدین وسیله او را خوشحال و مسرور می نمایند- این عمل ثواب آزاد کردن برده ای را خواهد داشت.
به پیامبر صلی الله علیه و آله گفتند: اگر او- در روز- سیصد و شصت بار نگاه کند چطور؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: خدای تعالی بزرگتر از اینها است [115].
نمازآموزی به فرزند
والدینی که به فرزند خود نماز را آموزش می دهند
115- (امام باقر علیه السلام در حدیثی که پیرامون وظائف والدین در قبال فرزندان خود می باشد فرمود): . . . و هنگامی که فرزند وضو گرفتن و نماز خواندن را آموخت.
خدای متعال والدین او را مورد رحمت و مغفرت قرار می دهد[116].
116- در حدیث آمده است: نماز را در سن هفت سالگی به فرزندان خود بیاموزید.
و در هشت سالگی از آنها بخواهید تا نماز بخوانند[117].
نیکی نمودن به فرزند
والدینی که به فرزند خود نیکی می نمایند
117- امام سجّاد علیه السلام در حدیث شریفی که بنام رساله حقوق نامیده شده است چنین فرمود: . . . حقّ فرزند تو آن است که بدانی او از تو می باشد.
و کارهای او در دنیا- چه بد باشد و چه خوب- به تو نسبت داده خواهد شد.
و باید بدانی که تو در قبال فرزند خود مسؤول هستی.
و لازم است که او را بخوبی تربیت نمایی و به خداشناسی راهنمایی کنی.
و راه اطاعت از خدای متعال را برای او هموار سازی.
و بدانکه رفتار نیک تو با فرزندت. موجب اجر و ثواب خواهد بود.
و رفتار بد تو با او مجازات و عقوبت را در پی خواهد داشت [118].
118- امام صادق علیه السلام فرمود: سه چیز است که اگر شخص مؤمن آنها را بجای آورد این کار باعث زیادی نعمت و بقای آن بر او خواهد بود.
1) طول دادن رکوع و سجود در نماز.
2) طول دادن نشستن بر سر سفره هنگامی که دیگران بر سر سفره او حضور دارند.
3) نیکی کردن به فرزند و خانواده [119].
119- امام صادق علیه السلام فرمود: شخصی که راستگو باشد. اعمال او تزکیه می گردد.
و شخصی که نیت او نیک باشد. روزی او افزون می شود.
و شخصی که به فرزند و خانواده خود نیکی نماید. عمر او زیاد می گردد[120].
نیکی نمودن به فرزند بمنزله نیکی کردن به والدین است
والدینی که- در نبود پدر و مادر خود- به فرزند خود نیکی می کنند
120- امام صادق علیه السلام فرمود: شخصی که به فرزند خود نیکی می نماید. همانند آن است که به والدین خود نیکی کرده است[121].
121- مردی به امام صادق علیه السلام گفت: به چه شخصی نیکی کنم؟
امام صادق علیه السلام به او فرمود: به والدین خود نیکی کن.
آن مرد به امام صادق علیه السلام گفت: والدین من از دنیا رفته اند؟!
امام صادق علیه السلام به او فرمود: به فرزند خود نیکی کن [122].
122- امام علیه السلام فرمود: به این علّت به افرادی که نیکی می کنند. نیکوکار گفته می شود.
زیرا آنها به والدین و فرزندان خود نیکی می نمایند[123].
123- روزی امام کاظم علیه السلام به مردی فرمود: آیا والدین تو زنده هستند؟
آن مرد گفت: خیر.
امام علیه السلام به آن مرد فرمود: آیا تو فرزند داری؟
آن مرد گفت: بله.
در این هنگام امام علیه السلام به او فرمود: به فرزند خود نیکی نما. زیرا این امر بمنزله نیکی نمودن به والدین ات بشمار می آید[124].
یاری نمودن به فرزند در راه نیکی کردن او
والدینی که به فرزند خود در راه نیکی کردن یاری می کنند
124- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند مورد رحمت قرار می دهد شخصی را که فرزند خود را در راه نیکی کردن یاری می نماید[125].
125- پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: خداوند مورد رحمت قرار می دهد پدر و مادری را که فرزندشان را در راه نیکی کردن به خود یاری می دهند[126][127][128]
سپس این والدین می گویند: - ای خدا- برای چه این مقام به ما داده شده است؟
خدای متعال به آنها می فرماید: غیر از این موهبتی که به شما داده شده است. تاج کرامت نیز بر سر شما گذاشته خواهد شد. و این بخاطر آن است که شما به فرزند خود قرآن را آموزش دادید و او را به دین اسلام آگاه نمودید.
و او را با دوستی محمّد رسول اللَّه و علی ولی اللَّه پرورش دادید.
و احکام شریعت را به او آموختید[129][130]
پی نوشت ها
[1] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: إذا قال المعلّم للصبی: قل: بسم اللَّه الرحمن الرحیم.
فقال الصبی: بسم اللَّه الرحمن الرحیم.
کتب اللَّه براءة للصبی. و براءة لأبویه. و براءة للمعلّم( من النار)
( جامع الأخبار ص 42 الفصل 22 منشورات الرضی و مجمع البیان ج 1 ص 90). مابین القوسین لم یذکر فی المجمع.
[2] إنّ عیسى علیه السلام مرّ على قبر. فرأى ملائکة العذاب یعذّبون میتاً.
فلمّا انصرف- من حاجته- مرّ بالقبر. فرأى ملائکة الرحمة- معهم أطباق من نور
فتعجّب من ذلک. ف صلّى. و دعا اللَّه تعالى.
فأوحى اللَّه تعالى إلیه:- یا عیسى- کان هذا العبد عاصیاً. و کان قد ترک امرأة حُبلى.
فولدت. و ربّت ولده- حتّى کبر-. فسلّمته إلى الکتّاب.
فلّقنه المعلّم: بسم اللَّه الرحمن الرحیم.
ف إستحییت من عبدی أن أعذّبه بناری فی بطن الأرض.
وولده یذکر اسمی على وجه الأرض
( کتاب: نور البراهین تألیف جدّنا الأعلى الأمجد. والمتحمّل لصعب أحادیث آل محمّد- صلوات اللَّه تعالى علیهم أجمعین- العلّامة الخبیر و المحدّث الجلیل السیّد نعمة اللَّه الحسینی الموسوی الجزائری- رضوان اللَّه تعالى علیه- ج 2 ص 4).
[3] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من رفع قرطاساً من الأرض مکتوباً علیه: بسم اللَّه الرحمن الرحیم.
إجلالًا للَّه ولإسمه- عن أن یداس
کان عند اللَّه من الصدّیقین.
و خفّف عن والدیه. وإن کانا مشرکین
( تنبیه الخواطر ج 1 ص 32).
[4] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من رفع قرطاساً من الأرض مکتوباً فیه إسم اللَّه- إجلالًا للَّه ولإسمه من أن یداس-. کان عند اللَّه من الصدیقین.
و خفّف عن والدیه- وإن کانا مشرکین
-( إرشاد القلوب ج 1 ص 349 الباب 52).
[5] قال أمیرالمؤمنین علیه السلام: ما من کتاب یلقى بمضیعة- من الأرض- فیه إسم من أسماء اللَّه تعالى إلّابعث اللَّه تعالى إلیه سبعین ألف ملک. یحفونه بأجنحتهم. و یقدّسونه.
حتّى یبعث اللَّه إلیه ولیّاً- من أولیائه- فیرفعه من الأرض.
و من رفع کتاباً- من الأرض- فیه إسم من أسماء اللَّه عزّ وجلّ. رفع اللَّه تعالى إسمه فی علّیین.
و خفّف عن والدیه- و إن کانا کافرین-
( تنبیه الخواطر ج 2 ص 78).
[6] قال أمیرالمؤمنین علیه السلام قبلة الولد رحمة
( مکارم الأخلاق ص 475).
[7] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: قبّلوا أولادکم. فإنّ لکم- بکلّ قبلة- درجة فی الجنّة مابین کلّ درجة خمسمأة عام
( مکارم الأخلاق ج 1 ص 474).
[8] عن أبی عبداللَّه علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من قبّل ولده کتب اللَّه عزّ وجلّ له حسنة ...
( الکافی ج 6 ص 49 وعوالی اللئالی ج 3 ص 283).
[9] قال أمیرالمؤمنین علیه السلام: من قبّل ولده کان له حسنة
( عدّة الداعی ص 88 و بحارالأنوار ج 101 ص 99).
[10]قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: أکثروا من قبلة أولادکم. فإنّ لکم بکلّ قبلة درجة فی الجنّة
مسیرة خمسمأة عام
( روضة الواعظین ج 2 ص 245 و بحار الأنوار ج 101 ص 12).
فی بحار الأنوار هکذا: ... فی الجنّة. ما بین کلّ درجة خمسمأة عام.
[11] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: أکرموا أولادکم. و أحسنوا أدبهم یغفر لکم
( مکارم الأخلاق ج 1 ص 478 و بحار الأنوار ج 101 ص 95).
فی بحار الأنوار: آدابهم.
[12] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: لأن یؤدّب أحدکم ولده خیر له من أن یتصدّق بنصف صاع کلّ یوم
( مکارم الأخلاق ج 1 ص 478).
از این حدیث شریف معلوم مى گردد که تربیت فرزند داراى اجر و ثواب است همانگونه که صدقه دادن در راه خداى متعال داراى اجر و ثواب مى باشد.
[13] قال الإمام الصادق علیه السلام: لا یزال العبد المؤمن یورث أهل بیته العلم والأدب الصالح حتّى یدخلهم الجنّة- جمیعاً- حتّى لا یفقد منهم صغیراً و لا کبیراً و لا خادماً و لا جاراً ...
( دعائم الإسلام ج 1 ص 82).
[14] ( قال الإمام السجّاد علیه السلام فی رسالة الحقوق): ... و أمّا حقّ ولدک فأن تعلم أ نّه منک. و مضاف إلیک- فی عاجل الدنیا- بخیره و شرّه.
و أنّک مسؤول عمّا ولّیته
من حسن الأدب والدلالة على ربّه عزّ وجلّ.
و المعونة( له)
على طاعته.
فإعمل- فی أمره- عمل من یعلم أ نّه مثاب على الإحسان إلیه.
معاقب على الإساءة إلیه ...
( من لا یحضره الفقیه ج 2 ص 378 و الخصال ص 568 و الأمالی للشیخ الصدوق- علیه الرحمة- ص 454 المجلس 59 و مکارم الأخلاق ج 2 ص 302).
( راجع: تحف العقول ص 263).
( قال الإمام الکاظم علیه السلام): جاء رجل إلى النبیّ صلى الله علیه و آله فقال:- یا رسول اللَّه- ما حقّ ابنی هذا؟!
قال صلى الله علیه و آله: تحسن اسمه. و أدبه. و ضعه موضعاً حسناً ( الکافی ج 1 ص 48 و تهذیب الأحکام ج 8 ص 186 الباب 5 وعدّة الداعی ص 86). ( قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله): حقّ الولد على والده أن یحسّن اسمه وأدبه و یضعه موضعاً صالحاً ( من لا یحضره الفقیه ج 4 ص 269 و المواعظ ص 71 و مکارم الأخلاق ج 2 ص 334). ( 1) فی الأمالی: ولّیته به من ... ما بین القوسین لم یذکر فی من لا یحضره الفقیه. فی عدّة الداعی: و تضعه.
[15] ( قال الإمام الکاظم علیه السلام): ثمانیة اشیاء من کنّ فیه أدخله اللَّه الجنّة و نشر علیه الرحمة:
من آوى الیتیم.
و برّ والدیه.
و أحسن تربیة ولده.
و رفق بمملوکه.
و رحم الضعیف.
و أنصف من نفسه.
و أحسن- مع کلّ أحد- بُشره.
و وسّع فی نفقته
( معدن الجواهر للشیخ الکراجکی- علیه الرحمة- ص 64).
قال أمیرالمؤمنین علیه السلام: وحقّ الولد على الوالد أن یحسّن اسمه و یحسّن أدبه و یعلّمه القرآن
( شرح نهج البلاغة لإبن أبی الحدید ج 19 ص 365).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من حقّ الولد على الوالد أن: یحسّن اسمه و یحسّن أدبه
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 128).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من حقّ الولد- على والده- ثلاثة: یحسّن إسمه. و یعلّمه الکتابة.
و یزوّجّه إذا بلغ
( مکارم الأخلاق ج 1 ص 474 و روضة الواعظین ج 2 ص 246).
[16] عن صفوان الجمّال قال: دخلت على أبی عبداللَّه علیه السلام فدخل علیه الحارث بن المغیرة.
فقال:- بأبی أنت وامّی- لی ابنة قیمة لی على کلّ شی ء و هی عاتق.
أفأجعل لها حجّتی؟!
قال علیه السلام: إمّا إنّه یکون لها أجرها. و یکون لک مثل ذلک.
و لا ینقص من أجرها شی ء
( الکافی ج 4 ص 315).
العاتق: الجاریة أوّل ما أدرکت( نقلًا عن هامش المصدر).
عن الحارث بن المغیرة قال: قلت لأبی عبداللَّه علیه السلام- و أنا بالمدینة بعد ما رجعت من مکّة-:
إنّی أردت أن أحجّ عن ابنتی؟
قال علیه السلام: فإجعل ذلک لها- الآن-
( الکافی ج 4 ص 316).
[17] عن أبی عبداللَّه علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من قبّل ولده کتب اللَّه عزّ وجلّ له حسنة.
و من فرّحه. فرّحه اللَّه یوم القیامة ...
( الکافی ج 6 ص 49 و عوالی اللئالی ج 3 ص 283).
[18] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: ... من فرّح ابنته فکأ نّما أعتق رقبة من وُلد إسماعیل ...
( الأمالی للشیخ الصدوق- علیه الرحمة- ص 673 المجلس 85 و ثواب الأعمال ص 239 و روضة الواعظین ج 2 ص 377 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 476). فی ثواب الأعمال و روضة الواعظین: عتق.
فی مکارم الأخلاق: بنته. و فی الأمالی: ابنته. و فی ثواب الأعمال: انثى.
[19] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: ... ما من رجل یدخل فرحة على امرأة- بینه و بینها حرمة- إلّافرّحه اللَّه تعالى یوم القیامة
( الکافی ج 6 ص 6).
[20] ( قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله): ... من أقرّ ب عین
ابن. فکأ نّما بکى من خشیّة اللَّه عزّ وجلّ.
و من بکى من خشیة اللَّه عزّ وجلّ أدخله اللَّه جنّات النعیم
( الأمالی للشیخ الصدوق- علیه الرحمة- ص 673 المجلس 85 و ثواب الأعمال ص 239 و روضة الواعظین ج 2 ص 377 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 476). فی مکارم الأخلاق: عین.
[21] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: البنات مبارکات
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 115).
[22] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من کانت له ابنة. ف اللَّه فى عونه و نصرته و برکته و مغفرته
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 115).
[23] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: ما من بیت فیه البنات إلّانزلت کلّ یوم علیه اثنتا عشرة برکة و رحمة من السماء. و لا تنقطع زیارة الملائکة من ذلک البیت.
یکتبون لأبیهم- کلّ یوم و لیلة- عبادة سنة
( جامع الأخبار ص 285 الفصل 62 تحقیق و نشر مؤسّسة آل البیت لإحیاء التراث علیهم السلام تحت إشراف سماحة العلّامة حجّة الإسلام والمسلمین الحاجّ السیّد جواد الحسینی الشهرستانی- دامت برکاته-).
[24] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: البنات مبارکات ... و هنّ الباقیات الصالحات
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 115).
[25]قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: البنات مبارکات. محبّبات ... مبشّرات
( المستدرک ج 15 ص 115).
[26] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من کانت له ابنة واحدة کانت له خیراً من ألف حجّة.
و ألف غزوة. و ألف بدنة. و ألف ضیافة
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 115).
[27] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من کانت له ثلاث بنات وضع عنه الجهاد.
و کلّ مکروه ...
( ثواب الأعمال ص 240).
( راجع: الکافی ج 6 ص 6 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 310 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 473 و عوالی اللئالی ج 3 ص 294).
[28] ( 1)-
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: خیر أولادکم البنات
( مکارم الأخلاق ج 1 ص 473).
[29] قال صلى الله علیه و آله: نعم الولد البنات ملطّفات مؤنسات ممرّضات مبدیات
( المستدرک ج 15 ص 115).
[30] براى اطلاع از متن این حدیث شریف به صفحه 21 مراجعه فرمائید.
[31] قال الإمام الصادق علیه السلام: إذا أصاب الرجل ابنة بعث اللَّه عزّ وجلّ إلیها ملکاً. فأمرّ جناحه على رأسها و صدرها. و قال: ضعیفة. خلقت من ضعف.
المنفق علیها معان( إلى یوم القیامة)
( ثواب الأعمال ص 240 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 311). مابین القوسین لم یذکر فی من لا یحضره الفقیه.
[32] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: إنّ اللَّه تبارک و تعالى على الاناث أرأف منه على الذکور ...
( الکافی ج 6 ص 6).
[33] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: رحم اللَّه أبا البنات
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 115.
[34] براى اطلاع از متن این حدیث شریف به صفحه 21 مراجعه فرمائید.
[35] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من کانت له ابنة. ف اللَّه فی عونه و نصرته و برکته و مغفرته
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 115).
[36] عن البرقی رفعه قال: بشّر النبیّ صلى الله علیه و آله بفاطمة علیها السلام. فنظر فی وجوه أصحابه.
ف رأى الکراهة فیهم.
فقال صلى الله علیه و آله: مالکم؟! ریحانة. اشمّها. و رزقها على اللَّه عزّ وجلّ
( ثواب الأعمال ص 239).
( راجع: من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 310 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 471).
[37] قال أمیرالمؤمنین علیه السلام: کان رسول اللَّه صلى الله علیه و آله إذا بشّر بجاریة قال: ریحانة.
و رزقها على اللَّه عزّ وجلّ
( الجعفریات ص 313 والنوادر للسیّد فضل اللَّه الراوندی- علیه الرحمة- ص 96).
[38] عن حمزة بن حمران عن أبی عبداللَّه علیه السلام قال: أتى رجل النبیّ صلى الله علیه و آله و عنده رجل.
فأخبره بمولود له. فتغیّر لون الرجل. فقال له النبیّ صلى الله علیه و آله: ما لک؟
قال: خیر.
قال صلى الله علیه و آله: قل.
قال: خرجت والمرأة تمخض. فاخبرت أ نّها ولدت جاریة.
فقال له النبیّ صلى الله علیه و آله: الأرض تقلّها. و السماء تظلّها. و اللَّه یرزقها.
و هی ریحانة تشمّها ...
( ثواب الأعمال ص 240).
( راجع: الکافی ج 6 ص 5 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 310 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 472).
[39] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: نعم الولد. البنات المخدرات.
من کانت عنده واحدة جعلها اللَّه له. ستراً من النار.
و من کانت عنده إثنان. أدخله اللَّه بهما الجنّة.
و من کانت له ثلاث- أو مثلهنّ من الأخوات- وضع عنه الجهاد والصدقة
( روضة الواعظین ج 3 ص 246 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 472).
فی مکارم الأخلاق: ستراً له. فی مکارم الأخلاق: وإن کنّ ثلاثاً أو مثلهنّ.
[40] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: نعم الولد. البنات.
ملطّفات. مجهّزات
مؤنسات. مبارکات. مفلیات
( الکافی ج 6 ص 5).
( راجع: النوادر للسیّد فضل اللَّه الراوندی- علیه الرحمة- ص 96).
فی النوادر: مجهدات.
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: لا تکرهوا البنات. فإنّهنّ المؤنسات. الغالیات
( میزان الحکمة ج 11 ص 4881 نقله عن کنز العمّال).
[41] عن أبی عبداللَّه علیه السلام قال: إنّ
[أبی
]إبراهیم علیه السلام سأل ربّه أن یرزقه ابنةً تبکیه.
و تندبه بعد موته
( الکافی ج 6 ص 5).
قال الإمام الصادق علیه السلام: إنّ إبراهیم خلیل الرحمان سأل ربّه أن یرزقه ابنة تبکیه- بعد موته-
( تهذیب الأحکام ج 1 ص 493- 494 الباب 23).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: نعم الولد. البنات.
ملطفات. مجهّزات. مؤنسات. باکیات. مبارکات
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 115).
[42] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من کانت له ثلاث بنات. فأعینوه.
واقرضوه و ارحموه
( مستدرک الوسائل: ج 15 ص 115).
[43] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: ... من کانت له أربع بنات. ف- یا عباد اللَّه- أعینوه.
- یا عباد اللَّه- أقرضوه- یا عباد اللَّه- ارحموه
( ثواب الأعمال ص 240).
( راجع: من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 310 و الکافی ج 6 ص 6 و عوالی اللئالی ج 3 ص 294 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 274).
این حدیث شریف بازگوکننده این حقیقت است که افراد جامعه و دولتمردان در قبال خانواده هایى که داراى دختر مى باشند وظایف و مسؤولیتهائى دارند که لازم است به این وظایف عمل نمایند.
[44] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من کانت له ابنة. ف اللَّه فی عونه و نصرته و برکته و مغفرته
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 115).
[45] قال الإمام الصادق علیه السلام: البنون نعیم. و البنات حسنات.
و اللَّه یسأل عن النعیم. و یثیب على الحسنات
( الکافی ج 6 ص 7).
قال الإمام الصادق علیه السلام: البنات حسنات. و البنون نعمة.
فإنّما یثاب على الحسنات. و یسئل عن النعمة
( لکافی ج 6 ص 6).
قال الإمام الصادق علیه السلام: البنات حسنات. و البنون نعمة.
والحسنات یثاب علیها. و النعمة یسئل عنها
( من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 310 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 471 و ثواب الأعمال ص 239).
قال الإمام الصادق علیه السلام: البنات حسنات. و البنون نعم.
فالحسنات تثاب علیهنّ.
و النعمة تسأل عنها
( تحف العقول ص 382).
قال الإمام الصادق علیه السلام: البنات حسنات. والبنون نعم.
و الحسنات یثاب علیها. والنعم مسؤول عنها
( کشف الغمّة ج 3 ص 242 تحقیق ونشر المجمع العالمی لأهل البیت علیهم السلام تحت إشراف سماحة العلّامة حجّة الإسلام والمسلمین الحاج الشیخ محمّدحسن الأختری- دامت برکاته-).
[46] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من ابتلی بشی ء من هذه البنات. فأحسن إلیهنّ. کنّ له ستراً من النار
( عوالی اللئالی ج 1 ص 254 ومستدرک الوسائل ج 15 ص 118).
[47] ( قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله): من کانت له ابنة. فأدّبها و أحسن أدبها. و علّمها. فأحسن تعلیمها فأوسع علیها. من نعم اللَّه الّتی أسبغ علیه. کانت له منعة و ستراً من النار
( میزان الحکمة ج 11 ص 4881 نقله عن کنزالعمّال).
[48] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: نعم الولد. البنات المخدّرات.
من کانت عنده واحدة. جعلها اللَّه له ستراً من النار ...
( روضة الواعظین ج 2 ص 246 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 473). فی مکارم الأخلاق: ستراً له.
[49] قال الإمام الصادق علیه السلام: من عال ابنتین- أو اختین أو عمّتین أو خالتین- حجبتاه من النار
( من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 311 و الخصال ص 37).
[50] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من ابتلی بهذه البنات بإثنتین کنّ له براءة من النار
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 116). أی: صار مورداً للإمتحان الإلهی عزّ وجلّ.
[51] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من کنّ له ثلاث بنات فصبر على لُاوائهنّ و ضرّائهنّ و سرّائهنّ. کنّ له حجاباً یوم القیامة
( الخصال ص 174). أی: ستراً من النار.
[52] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من کان له انثى. فلم یبدها و لم یهنها. و لم یؤثر ولده علیها. أدخله اللَّه الجنّة
( عوالی اللئالی ج 1 ص 181 و مستدرک الوسائل ج 15 ص 118). هکذا فی المصدرین. و الظاهر: فلم یؤذها.
[53] ( قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله): نعم الولد. البنات المخدّرات ... من کانت عنده اثنتنان. أدخله اللَّه بهما الجنّة ... ( روضة الواعظین ج 2 ص 246 ومکارم الأخلاق ج 1 ص 472). قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: البنات. محنة. والبنون نعمة.
و اللَّه تعالى یعطی الجنّة بالمحنة لا بالنعمة ... ( جامع الأخبار ص 284 الفصل 62).
[54] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من عال ثلاث بنات- أو ثلاث أخوات-. وجبت له الجنّة.
قیل:- یا رسول اللَّه- واثنتین؟
قال صلى الله علیه و آله: واثنتین.
قیل:- یا رسول اللَّه- و واحدة؟
قال صلى الله علیه و آله: و واحدة
( الکافی ج 6 ص 6 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 311 و عوالی اللئالی ج 3 ص 294 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 473 وعدّة الداعی ص 90).
[55] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من عال بنتاً- من المسلمین- فله الجنّة
( عوالی اللئالی ج 3 ص 294).
[56] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من عال ثلاث بنات یعطى ثلاث روضات من ریاض الجنّة.
کلّ روضة أوسع من الدنیا وما فیها
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 115).
[57] موسوى جزایرى، سید هاشم، پدران و مادران رحمت شده و پدران و مادران نفرین شده، 1جلد، ناجى جزایرى - قم، چاپ: سوم، 1390 ه.ش.
[58] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من عال ابنتین أو ثلاثاً کان معی فی الجنّة
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 115).
[59] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من کان له اختان أو بنتان. فأحسن إلیهما. کنت أنا و هو فی الجنّة ک هاتین.
و اشار صلى الله علیه و آله بإصبعیه: السبّابة والوسطى
( عوالی اللئالی ج 1 ص 253 ومستدرک الوسائل ج 15 ص 118).
[60] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من عال واحدة أو اثنتین من البنات. جاء معی یوم القیامة ک هاتین.
و ضمّ صلى الله علیه و آله اصبعیه
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 116).
[61] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: أیّما رجل عال جاریتین- حتّى تدرکا- دخلت أنا و هو فی الجنّة ک هاتین.
و أشار صلى الله علیه و آله بالسبّابة والوسطى
( جامع الأخبار ص 285).
[62] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من عال ثالث بنات- أو ثلاث أخوات- کنت أنا و هو- فی الجنّة- ک هاتین.
و شبّک صلى الله علیه و آله بین اصبعیه- السبّابة والوسطى
فقیل:- یا رسول اللَّه- و اثنتین؟
قال صلى الله علیه و آله: و اثنتین.
فقیل: و واحدة؟
قال صلى الله علیه و آله: و واحدة
( عوالی اللئالی ج 3 ص 284).
[63] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: رحم اللَّه من أعان ولده على برّه.
و هو أن: یعفو عن سیّئته.
و یدعو له فیما بینه و بین اللَّه
( بحار الأنوار ج 101 ص 98).
[64]
قال الإمام الصادق علیه السلام: إنّ اللَّه لیرحم العبد لشدّة حبّه لولده
( الکافی ج 6 ص 50).
قال الإمام الصادق علیه السلام: إنّ اللَّه لیرحم الوالد لشدّة حبّه لولده
( عدّة الداعی ص 88).
قال الإمام الصادق علیه السلام: إنّ اللَّه عزّ وجلّ لیرحم الرجل لشدّة حبّه لولده
( من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 310 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 472).
قال الإمام الصادق علیه السلام: إنّ اللَّه عزّ وجلّ یرحم الرجل لشدّة حبّه لولده
( ثواب الأعمال ص 238).
[65] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: ... من یُرضی صبیّاً له صغیراً- من نسله- حتّى یرضى.
ترضّاه اللَّه یوم القیامة حتّى یرضى
( میزان الحکمة ج 11 ص 4876 نقله عن کنز العمّال).
[66] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: رحم اللَّه من أعان ولده على برّه.
و هو أن یعفو عن سیّئته. و یدعو له فیما بینه وبین اللَّه
( بحار الأنوار ج 101 ص 98).
[67] عن یونس بن رباط عن أبی عبداللَّه علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: رحم اللَّه من أعان ولده على برّه.
قال: قلت: کیف یعینه على برّه؟
قال علیه السلام: یقبل میسوره و یتجاوز عن معسوره.
و لا یرهقه. و لا یخرق به ...
( الکافی ج 6 ص 50 و تهذیب الأحکام ج 8 ص 187).
[68] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: خمسة من السعادة: الزوجة الصالحة. و البنون الأبرار.
و الخلطاء الصالحون. و رزق المرء فی بلده.
و الحبّ لآل محمّد علیهم السلام
( دعائم الإسلام ج 2 ص 195 و عوالی اللئالی ج 3 ص 293).
[69] ( قال الإمام الصادق علیه السلام): قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من أحبّنا أهل البیت. فلیحمد اللَّه على أوّل النعم.
قیل: و ما أوّل النعم؟
قال صلى الله علیه و آله: طیب الولادة.
و لا یحبّنا إلّامن طابت ولادته.
و لا یبغضنا إلّامن خبثت ولادته
( معانی الأخبار ص 161).
[70] iُ( قال أمیرالمؤمنین علیه السلام): قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله:- یا علی- من أحبّنی و أحبّک و أحبّ الأئمّة من ولدک. فلیحمد اللَّه على طیب مولده. فإنّه لا یحبّنا إلّامن طابت ولادته.
و لا یبغضنا إلّامن خبثت ولادته
( معانی الأخبار ص 161).
[71] قال الإمام الصادق علیه السلام: من وجد برد حبّنا على قلبه. فلیکثر الدعاء لُامّه.
فإنّها لم تخن أباه
( معانی الأخبار ص 161).
[72] عن أبی عبداللَّه علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله:( إنّ) الولد الصالح ریحانة من ریاحین الجنّة ( الکافی ج 6 ص 3 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 309 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 471 و النوادر للسیّد فضل اللَّه الراوندی- علیه الرحمة- ص 94).
مابین القوسین ذکر فی الکافی و لم یذکر فی باقی المصادر. فی النوادر: ریحان.
[73] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: ریح الولد من ریح الجنّة
( روضة الواعظین ج 2 ص 245).
[74] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من سعادة الرجل: الولد الصالح ( الکافی ج 6 ص 3).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من سعادة المرء المسلم ... الولد الصالح ( مستدرک الوسائل ج 15 ص 113).( راجع: مکارم الأخلاق ج 1 ص 273).
[75] ( قال الإمام الصادق علیه السلام): ثلاثة من السعادة: الزوجة المؤاتیة. والأولاد البارّون. والرجل یرزق معیشته ببلده. یغدو إلى أهله ویروح ( الکافی ج 5 ص 258).
( قال الإمام الصادق علیه السلام): ثلاث هنّ من السعادة: الزوجة المؤاتیة. والولد البارّ.
والرجل یرزق معیشة. یغدو على إصلاحها. و یروح إلى عیاله
( الأمالی للشیخ الطوسی- علیه الرحمة- ص 303 المجلس 11).
( قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله): أربع من سعادة المرء: زوجة صالحة ووُلدٌ أبرار. وخلطاء صالحون. ومعیشة فی بلده
( جامع الأخبار ص 285 الفصل 62).
( قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله): من سعادة المرء: الخلطاء الصالحون والولد البارّ. والزوجة المؤاتیة.
وأن یرزق معیشته فی بلدته
( الجعفریات ص 319).
[76] قال الإمام الکاظم علیه السلام: سعد امروء- لم یمت- حتّى یرى خلفاً من نفسه ( الکافی ج 6 ص 4 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 477). قال الإمام الصادق علیه السلام: سعد امروء لم یمت حتّى یرى خلفه من بعده ( الخصال ص 27).
[77] قال أمیر المؤمنین علیه السلام: الولد الصلاح أجمل الذکرین ( غرر الحکم).
[78] ( قال الإمام الرضا علیه السلام): إنّ اللَّه تبارک و تعالى إذا أراد بعبد خیراً لم یمته حتّى یریه الخلف
( من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 309 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 472).
الخلف- بالتحریک-: الولد الصالح( نقلًا عن هامش الخصال).
قال الإمام الصادق علیه السلام: ثلاثة أشیاء فی کلّ زمان عزیزة. و هی: الإخاء فی اللَّه تعالى.
و الزوجة الصالحة الألیفة. تعینه فی دین اللَّه عزّ وجلّ.
و ولد رشید.
و من وجد الثلاثة. فقد أصاب خیر الدارین. و الحظّ الأوفر من الدنیا و الآخرة
( مصباح الشریعة ص 150).
[79] ( 1)-
قال الإمام الصادق علیه السلام: الولد الصالح میراث اللَّه- من المؤمنین- إذا قبضه
( مشکاة الأنوار ج 2 ص 219 و بحار الأنوار ج 79 ص 124).
فی مشکاة الأنوار:- من المؤمن-.
قال العلّامة المجلسی- علیه الرحمة- فی شرح هذا الحدیث الشریف هکذا:
الظاهر إنّ الضمیر فی- قبضه- راجع إلى المؤمنین.
أی: ما یصل إلى اللَّه ممّا یخلفه المؤمن- من أهله و ماله و ولده- الولد الصالح لأنه ینفع لدین اللَّه واحیاء شریعته.
و یحتمل کون الضمیر راجعاً إلى الولد- کما فهمه الأکثر-.
و لا یخفى بعده.
إذ المیراث إنّما یطلق على ما یبقى بعد الموت.
و- أیضاً- التقید بالولد الصالح لا یناسب هذا المعنى( بحار الأنوار ج 79 ص 124).
[80] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: خمسة فی قبورهم و ثوابهم یجری إلى دیوانهم: من غرس نخلًا. و من حفر بئراً. و من بنی للَّه مسجداً. و من کتب مصحفاً. و من خلّف ابناً صالحاً
( جامع الأخبار ص 283 الفصل 62 تحقیق ونشر مؤسّسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث تحت إشراف سماحة العلّامة حجّة الإسلام و المسلمین الحاج السیّد جواد الحسینی الشهرستانی- دامت برکاته-).
[81] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: مرّ عیسى ابن مریم علیه السلام ب قبر- یعذّب صاحبه-. ثمّ مرّ- به- من قابل. فإذا- هو- لا یعذّب. فقال:- یا ربّ- مررت بهذا القبر- عام أوّل- فکان یعذّب. و مررت- به- العام. فإذاً هو لیس یعذّب؟
فأوحى اللَّه إلیه: إنّه أدرک له ولد صالح. فأصلح طریقاً. وآوى یتیماً. فلهذا غفرت- له- بما فعل ابنه ( الکافى ج 6 ص 3 الأمالی للشیخ الصدوق علیه الرحمة ص 603).
( راجع: روضة الواعظین ج 2 ص 376 و عوالی اللئالی ج 3 ص 284 و عدّة الداعی ص 86).
[82] روى: انّ من مات بلا خلف فکأنّ لم یکن فی الناس. و من مات وله خلف- فکأنّ لم یمت
( من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 309 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 472).
[83] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: میراث اللَّه عزّ وجلّ من عبده المؤمن ولد یعبده- من بعده- ...
( الکافی ج 6 ص 4 و عدّة الداعی ص 87).
قال الإمام الصادق علیه السلام: میراث اللَّه تعالى من عبده المؤمن- إذا مات- ولد یعبده
( عوالی اللئالی ج 3 ص 284).
[84] قال أمیرالمؤمنین علیه السلام: ... سألت ربّی ولداً مطیعین للَّه. خائفین و جلین منه.
حتّى إذا نظرت إلیه- و هو مطیع للَّه- قرّت به عینی
( المناقب ج 3 ص 431)
فی بحار الأنوار ج 101 ص 98: أولاداً.
[85] قال الإمام السجّاد علیه السلام: من سعادة الرجل أن یکون له وُلد یستعین بهم
( الکافی ج 6 ص 2).
( قال الإمام السجّاد علیه السلام):( إنّ) من سعادة المرء أن یکون متجره فی بلده.
و یکون خلطاؤه صالحین.
و یکون له وُلد یستعین بهم
( الکافی ج 5 ص 257 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 99 والخصال ص 159).
مابین القوسین لم یذکر فی الخصال.
فی الفقیه و الخصال: بلاده.
فی الفقیه: أولاد.
[86] قال أمیرالمؤمنین علیه السلام: أربعة لا ترد لهم دعوة: الإمام العادل لرعیته.
و الوالد البارّ لولده.
و الولد البارّ لوالده.
و المظلوم.
یقول اللَّه عزّ إسمه:- و عزّتی و جلالی- لأنتصرنّ لک- و لو بعد حین-
( الإرشاد للشیخ المفید- علیه الرحمة- ج 1 ص 304).
[87] قال الإمام السجّاد علیه السلام: نعم الشی ء الولد.
إن عاش فدعاء حاضر.
وإن مات. فشفیع سابق
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 112).
[88] قال الإمام الباقر علیه السلام: خمس دعوات لا یحجبن عن الربّ عزّ و جلّ: دعوة الإمام المقسط.
و دعوة المظلوم. یقول اللَّه عزّ وجلّ: لأنتقمنّ لک- و لو بعد حین
و( دعوة)
*الولد الصالح لوالدیه. و( دعوة)
*الوالد الصالح لولده.
و دعوة المؤمن لأخیه- بظهر الغیب-. فیقول: و لک مثله
( الکافی ج 2 ص 509 و مکارم الأخلاق ج 2 ص 19 و عدّة الداعی ص 131).* ما بین القوسین لم یذکر فی عدّة الداعی.
[89] قال الإمام الصادق علیه السلام: ستّة لا یحجب لهم- عن اللَّه- دعوة: الإمام المقسط.
و الوالد البارّ لولده. و الولد الصالح لوالده. و المؤمن لأخیه- بظهر الغیب
و المظلوم. یقول اللَّه: لأنتقمنّ لک- و لو بعد حین
و الفقیر المنعم علیه- إذا کان مؤمناً-
( معدن الجواهر للشیخ الکراجکى- علیه الرحمة- ص 55 و مستدرک الوسائل ج 5 ص 256 و بحار الأنوار ج 90 ص 360).
[90] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: خیر ما یخلف الرجل- من بعده- ثلاث: ولد صالح یدعو له.
و صدقة تجری- یبلغه أجرها
و علم یعمل به من بعده
( منیة المرید ص 103).
[91] عن معاویة بن عمّار قال: قلت لأبی عبداللَّه علیه السلام: ما یلحق الرجل- بعد موته-؟
فقال علیه السلام: سنّة سنّها- یعمل بها بعد موته-. فیکون له أجر من عمل بها- من غیر أن ینتقص من اجورهم شی ء
و الصدقة الجاریة تجری من بعده.
و الولد الصالح یدعو لوالدیه بعد موتهما.
و یحجّ و یتصدّق عنهما. و یعتق و یصوم و یصلّی عنهما ...
( الکافی ج 7 ص 57).
[92] قال الإمام الصادق علیه السلام: لیس یتبع الرجل- بعد موته- من الأجر إلّاثلاث خصال:
صدقة أجراها فی حیاته. فهی تجری بعد موته.
و سنّة هدى سنّها. فهی یعمل بها بعد موته.
أو ولد صالح یدعو له
( الکافی ج 7 ص 56).
( وفی حدیث آخر هکذا): و صدقة مبتولة لا تورث.
أو سنّة هدى یعمل بها- بعده-
الکافی ج 7 ص 56).
قال الإمام الصادق علیه السلام: لیس یتبع الرجل- بعد موته- من الأجر إلّاثلاث خصال:
صدقة أجراها فی حیاته. فهی تجری له بعد وفاته.
أو ولد صالح یدعو له.
أو سنّة هدى استنّها. فهی یعمل بها بعده
( دعائم الإسلام ج 2 ص 340).
قال الإمام الصادق علیه السلام: لا یتبع الرجل- بعد موته- إلّاثلاث خصال:
صدقة أجراها اللَّه له فی حیاته. فهی تجری له بعد موته.
و سنّة هدى یعمل بها.
و ولد صالح یدعو له
( تحف العقول ص 363).
قال الإمام الصادق علیه السلام: لا یتبع الرجل- بعد موته- إلّاثلاث خصال:
صدقة أجراها للَّه فی حیاته. فهی تجری له بعد موته.
و سنّة هدى سنّها. فهی یعمل بها بعد وفاته.
و ولد صالح یدعو له
( الکافی ج 7 ص 56).
قال الإمام الصادق علیه السلام: لیس یتبع المیّت- بعد موته- من الأجر إلّاثلاث خصال:
صدقة أجراها فی حیاته. فهی تجری بعد موته.
و سنّة هو سنّها. فهی یعمل بها بعد موته.
أو ولد صالح یدعو له
( تهذیب الأحکام ج 9 ص 269).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: خیر ما یخلف الرجل- من بعده- ثلاث: ولد صالح یدعو له.
و صدقة تجری. یبلغه أجرها.
و علم یعمل به من بعده
( منیة المرید ص 103).
[93] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: إذا مات ابن آدم انقطع عمله إلّاعن* ثلاث
ولد صالح یدعو له.
و علم ینتفع به( بعد موته)
و صدقة جاریة
( جامع الأخبار ص 283 و عوالی اللئالی ج 1 ص 97 و ج 3 ص 260).
* فی عوالی اللئالی ج 1 و 3: من.
فی عوالی اللئالی ج 3: ثلاثة.
مابین القوسین لم یذکر فی جامع الأخبار و عوالی اللئالی ج 1.
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: إذا مات ابن آدم انقطع عمله إلّامن ثلاث: صدقة جاریة.
أو علم ینتفع به.
أو ولد صالح یدعو له
( منیة المرید ص 103).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: إذا مات الإنسان انقطع عمله إلّامن ثلاث: علم ینتفع به.
أو صدقة تجری له.
أو ولد صالح یدعو له
( روضة الواعظین ج 1 ص 52).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: إذا مات المؤمن انقطع عمله إلّامن ثلاث: صدقة جاریة.
أو علم ینتفع به.
أو ولد صالح یدعو له
( عوالی اللئالی ج 2 ص 153).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: إذا مات الرجل انقطع عمله إلّامن ثلاث: صدقة جاریة.
و علم ینتفع به.
و ولد صالح یدعو له
( إرشاد القلوب ج 1 ص 46).
قال أمیرالمؤمنین علیه السلام: إذا مات الإنسان انقطع عنه عمله إلّامن ثلاث: صدقة جاریة.
و علم علّمه الناس. فإنتفعوا به.
و ولد صالح یدعو له
( شرح نهج البلاغة لإبن أبی الحدید ج 20 ص 258).
[94] قال الإمام الصادق علیه السلام: ستّ خصال ینتفع بها المؤمن( من)
*بعد موته: ولد صالح یستغفر له. و مصحف یقرء منه
و قلیب یحفره. و غرس یغرسه.
و صدقة ماء یجریه. و سنّة حسنّة یؤخذ بها بعده
( الأمالی للشیخ الصدوق- علیه الرحمة- ص 232 المجلس 32 والخصال ص 323).
* مابین القوسین لم یذکر فی الخصال. فی الخصال: یقرء فیه.
قال الإمام الصادق علیه السلام: ستّة تلحق المؤمن- بعد وفاته-: ولد یستغفر له
.و مصحف یخلّفه. و غرس یغرسه. و قلیب یحفره. و صدقة یجریها.
و سنّة یؤخذ بها من بعده
( الکافی ج 7 ص 57 و عوالی اللئالی ج 3 ص 260).
فی من لا یحضره الفقیه ج 1 ص 117 هکذا: یلحقن المؤمن- بعد وفاته-.
( وفی روایة اخرى): ولد صالح یستغفر له( الکافی ج 7 ص 56).
فی عوالی اللئالی: و بئر یحفره. وفی الفقیه ج 4 ص 182: و بئر یحفرها.
و فی الفقیه ج 1 هکذا: و صدقة ماء یجریه ...
قال العلماء: المراد بالصدقة الجاریة: الوقف( عوالی اللئالی ج 3 ص 260).
[95] قال الإمام الصادق علیه السلام: لیس یتبع الرجل بعد موته( من الأجر)
*إلّاثلاث خصال:
صدقة أجراها فی حیاته. فهی تجری بعد موته.
و سنة هدى. سنّها. فهی یعمل بها بعد موته.
و ولد صالح یستغفر له
( الأمالی للشیخ الصدوق- علیه الرحمة- ص 87 المجلس 9 و الخصال ص 151 و عوالی اللئالی ج 3 ص 260 و روضة الواعظین ج 2 ص 504).
ما بین القوسین لم یذکر فی عوالی اللئالی.
فی الخصال و عوالی اللئالی هکذا: بعد موته إلى یوم القیامة- صدقة موقوفة لا تورّث-.
و فی عوالی اللئالی بدون کلمة: صدقة.
فی الخصال و العوالی هکذا: أو سنّة هدى سنّها. فکان یعمل بها. و عمل بها- من بعده- غیره.
و فی عوالی اللئالی بدون کلمة: غیره.
فی الخصال و عوالی اللئالی: أو.
[96] قال الإمام الصادق علیه السلام: خیر ما یخلف الرجل- بعده- ثلاثة:
ولد بارّ. یستغفر له.
و سنّة خیر یقتدى- به- فیها.
و صدقة تجری من بعده
( الأمالی للشیخ الطوسی- علیه الرحمة- ص 237 المجلس 9).
[97] قال الإمام الصادق علیه السلام: میراث اللَّه من عبده- المؤمن- ولد صالح
یستغفر له
( مکارم الأخلاق ج 1 ص 471 و من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 309).
فی من لا یحضره الفقیه: الولد الصالح.
[98] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: الولد کبد المؤمن.
إن مات- قبله- صار شفیعاً له.
و إن مات- بعده- یستغفر له.
فیغفر اللَّه له
( عوالی اللئالی ج 1 ص 270).
[99] عن أبی عبداللَّه علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من قبّل ولده کتب اللَّه عزّ وجلّ له حسنة.
و من فرّحه. فرّحه اللَّه یوم القیامة.
و من علّمه القرآن. دعی بالأبوین. فیکسیان حلّتین یضی ء من نورهما وجوه أهل الجنّة
( الکافی ج 6 ص 49).
( راجع: عدّه الداعی ص 88).
[100] قال أمیرالمؤمنین علیه السلام: و حقّ الولد على الوالد أن:
یحسّن اسمه.
و یحسّن أدبه.
و یعلّمه القرآن
( شرح نهج البلاغة لإبن أبی الحدید ج 19 ص 365).
[101] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: وإنّ والدیّ القارئ. لیتوجّان بتاج الکرامة.
یضی ء نوره من میسرة عشرة آلاف سنة.
و یکسیان حلّة. لا یقوم لأقلّ سلک منها مائة ألف ضعف ما فی الدنیا. بما یشتمل علیه من خیراتها.
ثمّ یعطى- هذا القارئ- الملک بیمینه- فی کتاب-. و الخُلد بشماله- فی کتاب
یقرء من کتابه بیمینه: قد جعلت من أفاضل ملوک الجنان.
و من رفقاء محمّد سیّد الأنبیاء. و علیّ خیر الأوصیاء. والأئمّة من بعدهما. سادة الأتقیاء.
و یقرء من کتابه بشماله: قد أمنت الزوال. والانتقال عن هذا الملک. و أعذت من الموت والأسقام.
و کفیت الأمراض والأعلال. و جنبت حسد الحاسدین. و کید الکائدین.
ثمّ یقال له: أقرء. وارق. و منزلک عند آخر آیة تقرؤها.
فإذا نظر والداه إلى حلّیتیهما و تاجیهما. قالا:- ربّنا- أنّى لنا هذا الشرف؟
و لم تبلغه أعمالنا؟
فقال لهما کرام ملائکة اللَّه- عن اللَّه عزّ وجل-: هذا لکما لتعلیمکما ولدکما القرآن
( التفسیر المنسوب إلى الإمام العسکری علیه السلام ص 60).
[102] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: إنّ هذا القرآن هو النور المبین. و الحبل المتین. و العروة الوثقى. والدرجة العلیا. والشفاء الأشفى. والفضیلة الکبرى. والسعادة العظمى.
من استضاء به. نوّره اللَّه. و من اعتقد به- فی اموره- عصمه اللَّه. و من تمسّک- به- أنقذه اللَّه.
و من لم یفارق أحکامه. رفعه اللَّه. و من استشفى- به- شفاه اللَّه.
و من آثره- على ما سواه- هداه اللَّه. و من طلب الهدى فی غیره أضلّه اللَّه.
و من جعله شعاره و دثاره أسعده اللَّه. و من جعله إمامه الّذی یقتدى به- و معوّله الّذی ینتهى إلیه- أدّاه اللَّه إلى جنّات النعیم. و العیش السلیم.
فلذلک قال: هدى. یعنی: هذا القرآن هدى. و بشرى للمؤمنین. یعنی: بشارة لهم فی الآخرة.
و ذلک أنّ القرآن یأتی یوم القیامة بالرجل الشاحب.
یقول لربّه عزّ وجلّ:- یا ربّ- هذا أظمأت نهاره. و أسهرت لیله. و قویت- فی رحمتک- طمعه. و فسحت فی مغفرتک أمله. فکن عند ظنّی- فیک- و ظنّه.
یقول اللَّه تعالى: أعطوه الملک بیمینه. و الخُلد بشماله. و أقرنوه بأزواجه من الحور العین.
و أکسوا والدیه حلّة لا تقوم لها الدنیا بما فیها.
فی نسخة: الشابّ.
فینظر إلیهما الخلائق. فیعظّمونهما.
و ینظران إلى أنفسهما. فیعجبان منها. و یقولان:- یا ربّنا- أنّى لنا هذه؟ و لم تبلغها أعمالنا؟
فیقول اللَّه تعالى: و مع هذا تاج الکرامة. لم یر مثله الراؤن. و لا یسمع بمثله السامعون.
و لا یتفکّر فی مثله المتفکّرون.
فیقال: هذا بتعلیمکما ولدکما القرآن. و تبصیر کما إیّاه بدین الإسلام.
و ریاضتکما إیّاه على حبّ محمّد رسول اللَّه و علیّ ولیّ اللَّه.
و تفقیهکما إیّاه بفقههما.
لأ نّهما اللذان لا یقبل اللَّه لأحد- إلّابولایتهما ومعاداة أعدائهما- عملًا. و إن کان مل ء ما بین الثرى إلى العرش ذهباً تصدّق به فی سبیل اللَّه.
فتلک من البشارات التی یبشّرون بها ...
( التفسیر المنسوب إلى الإمام العسکری علیه السلام ص 449).
عن أبی عبد اللَّه علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: تعلّموا القرآن. فإنّه یأتی- یوم القیامة- صاحبه فی صورة شابّ جمیل. شاحب اللون.
فیقول له القرآن: أنا الّذی کنت أسهرت لیلک. وأظمأت هواجرک. وأجففت ریقک.
وأسلت دمعتک.
أؤول معک حیثما آلت.
و کلّ تاجر من وراء تجارته.
و أنا- الیوم- لک من وراء تجارة کلّ تاجر.
و سیأتیک کرامة من اللَّه عزّ وجلّ.
فأبشر.
فیؤتى بتاج فیوضع على رأسه.
و یعطى الأمان بیمینه.
والخُلد فی الجنان بیساره.
و یکسى حلّتین.
ثمّ یقال له: إقرأ. و ارقه.
فکلّما قرء آیة. صعد درجة.
و یکسى أبواه حلّتین- إن کانا مؤمنین
ثمّ یقال لهما: هذا لما علّمتماه القرآن
( الکافی ج 2 ص 603).
[103] قال الإمام الصادق علیه السلام: قرائة القرآن- فی المصحف- تخفّف العذاب عن الوالدین- و لو کانا کافرین-
( الکافی ج 2 ص 613).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من قرء القرآن فی المصحف خفّف اللَّه تعالى العذاب عن والدیه. و إن کانا مشرکین-
( مستدرک الوسائل ج 4 ص 269).
[104] قال الإمام الصادق علیه السلام: من قرء القرآن- فی المصحف- متّع ببصره.
و خفّف عن والدیه- و إن کانا کافرین-
( الکافی ج 2 ص 613).
قال الإمام الصادق علیه السلام: من قرء القرآن- من المصحف- متّعه اللَّه ببصره.
و خفّف عن والدیه- و إن کانا کافرین-
( المصباح للشیخ الکفعمی- علیه الرحمة- ص 604).
قال الإمام الصادق علیه السلام: من قرء فی المصحف- نظراً- متّع ببصره.
و خفّف عن والدیه( و إن کانا کافرین)
*( ثواب الأعمال ص 128 و الدعوات للشیخ الراوندی- علیه الرحمة- ص 197).* ما بین القوسین لم یذکر فی الدعوات.
قال الإمام الصادق علیه السلام: من قرء فی المصحف متّع ببصره.
و خفّف عن والدیه- و لو کانا کافرین-
( عدّة الداعی ص 290).
قال الإمام الصادق علیه السلام: من قرء القرآن- من المصحف- متّع ببصره.
و خفّف عن والدیه- و إن کانا کافرین-
( عوالی اللئالی ج 4 ص 23 و المصباح للشیخ الکفعمی- علیه الرحمة- ص 604 الفصل 39).
( قال الإمام السجّاد علیه السلام فی شأن قرائة القرآن): ... إقرؤه فی المصحف. فإنّه من قرأه- فی المصحف- متّع ببصره. و خفّف عن والدیه
( اعلام الدین ص 101).
[105] قال الإمام الصادق علیه السلام: من قرء- قل یا أیّها الکافرون-
و- قل هو اللَّه أحد- فی فریضة من الفرائض. غفر اللَّه له و لوالدیه و ما ولدا
.و إن کان شقیّاً. محی من دیوان الأشقیاء. و اثبت فی دیوان السعداء.
و أحیاه اللَّه سعیداً.
و أماته شهیداً.
و بعثه شهیداً
( ثواب الأعمال ص 155 واعلام الدین ص 385 و مکارم الأخلاق ج 2 ص 186).
فی مکارم الأخلاق: و ما ولد.
[106] قال الإمام الصادق علیه السلام: من قرء الجحد والتوحید فی فریضة من الفرائض.
غفر اللَّه له ولوالدیه
( المصباح للشیخ الکفعمی- علیه الرحمة- ص 602 الفصل 39).
یعنی: سوره قل یا أیّها الکافرون.
[107] ( قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله فی شأن سورة الإخلاص): ... من قرأها عشرین مرّة ... بورک علیه وعلى أهله و ولده و ماله.
... و من قرأها خمسمأة مرّة. غفر اللَّه له و لوالدیه ...
( المجتنى من الدعاء المجتبى ص 92).
[108] قال الإمام الصادق علیه السلام: من کان یؤمن باللَّه والیوم الآخر فلا یدع أن یقرء فی دبر الفریضة ب قل هو اللَّه أحد فإنّه من قرأها. جمع اللَّه له خیر الدنیا و الآخرة.
و غفر( اللَّه)
له و لوالدیه و ما ولدا
( الکافی ج 2 ص 622 و ثواب الأعمال ص 156 و مجمع البیان ج 10 ص 855 و جامع الأخبار ص 123 الفصل 22).
( راجع: عدّة الداعی ص 298).
مابین القوسین لم یذکر فی الکافی وجامع الأخبار.
[109] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: ... إنّ المؤمن إذا قرء القرآن نظر اللَّه إلیه بالرحمة.
و اعطاه بکلّ آیة ألف حور.
واعطاه بکلّ حرف نوراً على الصراط.
فإذا ختم القرآن اعطاه اللَّه ثواب ثلاثمائة وثلاثة عشر نبیّاً بلّغوا رسالات ربّهم.
و کأنّما قرء کلّ کتاب أنزل اللَّه على أنبیائه.
و حرّم اللَّه جسده على النار.
و لا یقوم من مقامه حتّى یغفر اللَّه له و لأبویه ...
( جامع الأخبار ص 113 الفصل 21).
[110] عن أبی عبداللَّه علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من قتل دون عیاله فهو شهید
( تهذیب الأحکام ج 6 ص 173 باب: قتال المحارب و اللص).
( راجع: وسائل الشیعة ج 15 ص 119 باب: الدفاع عن النفس و الحریم و المال).
قال الإمام الباقر علیه السلام: إذا دخل علیک رجل یرید أهلک و عیالک و مالک. فأبدره بالضّربة- إن استطعت- فإنّ اللصّ محارب للَّه و لرسوله ...
( وسائل الشیعة ج 15 ص 119).
عن أبی مریم. عن أبی جعفر علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: من قتل دون مظلمته فهو شهید.
ثمّ قال علیه السلام:- یا أبا مریم- هل تدری ما دون مظلمته؟
قلت:- جعلت فداک- الرجل یقتل دون أهله و دون ماله و أشباه ذلک.
فقال علیه السلام:- یا أبا مریم- إنّ من الفقه عرفان الحقّ
( الکافی ج 5 ص 52 و تهذیب الأحکام ج 6 ص الباب 78).
لعلّ المراد: أن الفقه من عرف مواضع القتال فی أمثال هذه. حتّى یحقّ له أن یتعرّض لذلک.
فربّما کان ترک التعرّض أولى و ألیق.
کما إذا تعرّض المحارب للمال- فحسب- دون النفس( نقلًا عن هامش الکافی).
[111] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: أکرموا أولادکم. و أحسنوا أدبهم یغفر لکم
( مکارم الأخلاق ج 1 ص 478 و بحار الأنوار ج 101 ص 95).
فی بحار الأنوار: آدابهم.
[112] قال أمیرالمؤمنین علیه السلام: من آوى الیتیم. و رحم الضعیف. و انفق على والدیه.
و رفق على ولده. و رفق بمملوکه. أدخله اللَّه تعالى فی رضوانه. و نشر علیه رحمته ...
( الجعفریّات ص 275 و مستدرک الوسائل ج 11 ص 171).
فی الجعفریّات: و ارتفق. و فی بعض المصادر: أشفق على والدیه.
فی الجعفریّات: و یسّر علیه.
[113] قال الإمام السجّاد علیه السلام: ... ما رفق أحد بأحد- فی الدنیا- إلّارفق اللَّه به یوم القیامة
( الخصال ص 111).
[114] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: نظر الوالد إلى ولده- حبّاً له- عبادة
( مستدرک الوسائل ج 15 ص 170).
[115] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: إذا نظر الوالد إلى ولده. ف سرّه کان للوالد عتق نسمة.
قیل:- یا رسول اللَّه- وإن نظر ثلاثمأة و ستّین نظرة؟
قال صلى الله علیه و آله: اللَّه تعالى أکبر
( روضة الواعظین ج 2 ص 245).
[116] قال الإمام الباقر علیه السلام: فإذا تعلّم الوضوء والصلاة غفر اللَّه عزّ وجلّ لوالدیه( إن شاء اللَّه تعالى)
( الأمالی للشیخ الصدوق- علیه الرحمة- ص 475 المجلس 61 و من لا یحضره الفقیه ج 1 ص 182 و الأمالی للشیخ الطوسی- علیه الرحمة- ص 434 المجلس ومکارم الأخلاق ج 1 ص 477 و تنبیه الخواطر ج 2 ص 21).
فی تنبیه الخواطر: فإذا علّم.
فی من لا یحضره الفقیه هکذا: غفر اللَّه عزّ وجلّ له و لوالدیه.
ما بین القوسین لم یذکر فی الأمالی للشیخ الطوسی- علیه الرحمة- و تنبیه الخواطر.
[117] قال الإمام الباقر علیه السلام: مرّوا صبیانکم بالصلاة إذا کانوا بنی سبع سنین ... ( الکافی ج 3 ص 409).
قال أمیرالمؤمنین علیه السلام: علّموا صبیانکم الصلاة. و خذوهم بها إذا بلغوا ثمان سنین ( الخصال ص 626).
[118] براى اطّلاع از متن این حدیث شریف به صفحه 17 مراجعه فرمائید.
[119] عن زرارة قال: سمعت أبا عبداللَّه علیه السلام یقول: ثلاثة أن یعملهنّ المؤمن کانت زیادة فی عمره و بقاء النعمة علیه.
فقلت: و ما هنّ؟
قال علیه السلام: تطویله فی رکوعه و سجوده فی صلاته.
و تطویله لجلوسه على طعامه. إذا أطعم على مائدته.
و اصطناعه المعروف إلى أهله
( الکافی ج 4 ص 49- 50).
[120] قال الإمام الصادق علیه السلام: من صدق لسانه. زکا عمله.
و من حسنت نیّته. زاد اللَّه عزّ وجلّ فی رزقه.
و من حسن برّه بأهله. زاد اللَّه فی عمره
( الکافی ج 8 ص 219 و الخصال ص 88 و اعلام الدین ص 151).
قال الإمام الصادق علیه السلام: من صدق لسانه زکى عمله. و من حسنت نیّته زید فی رزقه. و من حسن برّه بأهل بیته مدّ( له) فی عمره ( الکافی ج 2 ص 105 و الأمالی للشیخ الطوسی- علیه الرحمة- ص 245 المجلس 9 و إرشاد القلوب ص 264 الباب 43).
فی الأمالی هکذا: بأهل بیته. زید فی عمره.
مابین القوسین لم یذکر فی إرشاد القلوب.
قال الإمام الصادق علیه السلام: من حسن برّه بأهله زید فی عمره
( اعلام الدین ص 304).
[121] قال الإمام الصادق علیه السلام: برّ الرجل بولده. برّه بوالدیه ( من لا یحضره الفقیه ج 3 ص 311 و مکارم الأخلاق ج 1 ص 475).
[122] عن أبی طالب رفعه إلى أبی عبداللَّه علیه السلام قال: قال له رجل من الأنصار: من أبرّ؟
قال علیه السلام: والدیک.
قال: قد مضیا.
قال علیه السلام: برّ ولدک
( الکافی ج 6 ص 49).
[123]قال الإمام علیه السلام: إنّما سمّوا الأبرار. لأنّهم برّوا الآباء والأبناء
( الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام ص 336 الباب 88 و مستدرک الوسائل ج 15 ص 170).
[124] أروى عن العالم علیه السلام: إنّه قال لرجل: ألک والدان؟
فقال: لا.
فقال علیه السلام: ألک ولد.
قال: نعم.
قال علیه السلام: برّ ولدک.
یحسب لک برّ والدیک
( الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام ص 336 الباب 88 و بحار الأنوار ج 71 ص 77 و مستدرک الوسائل ج 15 ص 170).
[125] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: رحم اللَّه امرءاً أعان ولده على برّه ...
( روضة الواعظین ج 2 ص 242 و مشکاة الأنوار ج الفصل 14).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله رحم اللَّه من أعان ولده على برّه ...
( الکافی ج 6 ص 5 و تهذیب الأحکام ج 8 ص 187).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله رحم اللَّه من والداً أعان ولده على برّه
( ثواب الأعمال ص 221 و الأمالی للشیخ الصدوق- علیه الرحمة- ص 363 المجلس 48 و جامع الأخبار ص 284 و تنبیه الخواطر ج 2 ص 167 و جامع الأحادیث للشیخ جعفر بن أحمد القمّی- علیه الرحمة- ص 80).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله رحم اللَّه والداً أعان ولده على البر ...
( الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام ص 336 الباب 88 و بحار الأنوار ج 71 ص 77 و مستدرک الوسائل ج 15 ص 168).
[126] عن أبی عبداللَّه علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: رحم اللَّه والدین أعانا ولدهما على برّهما
( الکافی ج 6 ص 48 و تهذیب الأحکام ج 8 ص 186 الباب 5 و الجعفریّات ص 310).
قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: رحم اللَّه والدین حملا ولدهما على برّهما
( من لا یحضره الفقیه ج 4 ص 269 و مکارم الأخلاق ج 2 ص 335 و المواعظ ص 44).
[127] یعنی لازم است پدر و مادر- با حسن رفتار خود- کارى کنند تا فرزندشان به نیکى کردن به آنها تشویق و ترغیب گردد.
و نباید آنها فرزند را به سختى و زحمت بیاندازند و خواسته هائى که خارج از توان مى باشد از او توقّع داشته باشند.
زیرا این رفتارهاى نابجا و توقّعات بیجا. فرزند را از ادامه نیکى کردن به والدین دلسرد مى کند.
[128] موسوى جزایرى، سید هاشم، پدران و مادران رحمت شده و پدران و مادران نفرین شده، 1جلد، ناجى جزایرى - قم، چاپ: سوم، 1390 ه.ش.
[129] قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: إنّ هذا القرآن هو النور المبین. و الحبل المتین. و العروة الوثقى. والدرجة العلیا. والشفاء الأشفى. والفضیلة الکبرى. والسعادة العظمى.
من استضاء به. نوّره اللَّه. و من اعتقد به- فی اموره- عصمه اللَّه. و من تمسّک- به- أنقذه اللَّه.
و من لم یفارق أحکامه. رفعه اللَّه. و من استشفى- به- شفاه اللَّه.
و من آثره- على ما سواه- هداه اللَّه. و من طلب الهدى فی غیره أضلّه اللَّه.
و من جعله شعاره و دثاره أسعده اللَّه. و من جعله إمامه الّذی یقتدى به- و معوّله الّذی ینتهى إلیه- أدّاه اللَّه إلى جنّات النعیم. و العیش السلیم.
فلذلک قال: هدى. یعنی: هذا القرآن هدى. و بشرى للمؤمنین. یعنی: بشارة لهم فی الآخرة.
و ذلک أنّ القرآن یأتی یوم القیامة بالرجل الشاحب.
یقول لربّه عزّ وجلّ:- یا ربّ- هذا أظمأت نهاره. و أسهرت لیله. و قویت- فی رحمتک- طمعه. و فسحت فی مغفرتک أمله. فکن عند ظنّی- فیک- و ظنّه.
یقول اللَّه تعالى: أعطوه الملک بیمینه. و الخُلد بشماله. و أقرنوه بأزواجه من الحور العین.
و أکسوا والدیه حلّة لا تقوم لها الدنیا بما فیها.
فی نسخة: الشابّ.
فینظر إلیهما الخلائق. فیعظّمونهما.
و ینظران إلى أنفسهما. فیعجبان منها. و یقولان:- یا ربّنا- أنّى لنا هذه؟ و لم تبلغها أعمالنا؟
فیقول اللَّه تعالى: و مع هذا تاج الکرامة. لم یر مثله الراؤن. و لا یسمع بمثله السامعون.
و لا یتفکّر فی مثله المتفکّرون.
فیقال: هذا بتعلیمکما ولدکما القرآن. و تبصیر کما إیّاه بدین الإسلام.
و ریاضتکما إیّاه على حبّ محمّد رسول اللَّه و علیّ ولیّ اللَّه.
و تفقیهکما إیّاه بفقههما.
لأ نّهما اللذان لا یقبل اللَّه لأحد- إلّابولایتهما ومعاداة أعدائهما- عملًا. و إن کان مل ء ما بین الثرى إلى العرش ذهباً تصدّق به فی سبیل اللَّه.
فتلک من البشارات التی یبشّرون بها ...
( التفسیر المنسوب إلى الإمام العسکری علیه السلام ص 449).
عن أبی عبد اللَّه علیه السلام قال: قال رسول اللَّه صلى الله علیه و آله: تعلّموا القرآن. فإنّه یأتی- یوم القیامة- صاحبه فی صورة شابّ جمیل. شاحب اللون.
فیقول له القرآن: أنا الّذی کنت أسهرت لیلک. وأظمأت هواجرک. وأجففت ریقک.
وأسلت دمعتک.
أؤول معک حیثما آلت.
و کلّ تاجر من وراء تجارته.
و أنا- الیوم- لک من وراء تجارة کلّ تاجر.
و سیأتیک کرامة من اللَّه عزّ وجلّ.
فأبشر.
فیؤتى بتاج فیوضع على رأسه.
و یعطى الأمان بیمینه.
والخُلد فی الجنان بیساره.
و یکسى حلّتین.
ثمّ یقال له: إقرأ. و ارقه.
فکلّما قرء آیة. صعد درجة.
و یکسى أبواه حلّتین- إن کانا مؤمنین
ثمّ یقال لهما: هذا لما علّمتماه القرآن
( الکافی ج 2 ص 603).
[130] موسوى جزایرى، سید هاشم، پدران و مادران رحمت شده و پدران و مادران نفرین شده، 1جلد، ناجى جزایرى - قم، چاپ: سوم، 1390 ه.ش.
