امسال و با آغاز سال نو آب و هوای کشور روی جدید خود را نشان داد و پس از سال‌ها کم بارشی و خشکی، آن قدر بارید که سیل به راه افتاد. سیلی که فقط خانه و کاشانه سیل زده‌ها را با خود نبرد، بلکه جان شماری از مردم را نیز گرفت و بسیاری را نیز روانه بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی کرد.
به گزارش به نقل از روزنامه همدلی ،اکنون چند روزی است که سایه عبوس سیل از چهره برخی از استانهای سیل زده کنار رفته است، اما این به معنای پایان ماجرا و رفع خطر و تهدید در این مناطق نیست.بر همگان روشن است که با فروکش کردن سیل عواقب و تبعات آن هر روز بیشتر از دیروز خود را نشان می‌دهد. یکی از تبعات این سیل ویرانگر که استانهای زیادی را نیز درگیر خود کرد، خطر سلامتی و بهداشت مناطق سیل زده است.
بلاهایی مانند سیل به دلیل تغییر ساختاری که در اکوسیستم مناطق سیل زده ایجاد می‌کند و همچنین به دلیل از بین رفتن زیر ساخت‌های سلامتی در زمینه سلامت و بهداشت می‌تواند تبعات منفی زیادی به همراه داشته باشد و سبب اپیدمی‌های بزرگ شود.
صرفنظر از صدمه‌های روحی و روانی ناشی از سیل که در زمان بحران و بلایا امری طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است و کنترل آن نیاز به مداخلات روانشناختی دارد، بخشی دیگر از خسارت‌ها مستقبما به سلامت جسمانی سیل‌زدگان مربوط می‌شود .
بدیهی است خطر شیوع برخی از بیماری‌ها پس از حوادث طبیعی چندین برابر می‌شود و در این بین، رعایت نکات بهداشتی از سوی مردم آسیب‌دیده و امدادرسانی‌ها و اقدامات پیشگیرانه از سوی سازمان‌های مسئول ضروری است و از جمله اقدامات مهم در خدمات‌رسانی به سیل‌زدگان جلوگیری از همین آسیب‌ها است.
اگرچه بر اساس اعلام وزارت بهداشت از ابتدای بحران سیلاب، برنامه‌های کنترلی فراوانی برای نظارت و پیشگیری درباره بیماری‌های احتمالی در مناطق سیل‌زده اجرا شده است و در نتیجه این اقدامات نیز تا به حال هیچ‌گونه مورد بیماری واگیردار، غیرواگیردار و ضایعات پوستی در این مناطق دیده نشده است، اما برخلاف تصور عمومی تبعات سلامتی در بلایا در میان‌مدت و درازمدت بسیار بیشتر از کوتاه‌مدت است و هنوز امکان ایجاد اپیدمی‌ها وجود دارد و باید نظام مراقبت بیماری‌های کشور با شدت و فعالانه دنبال این موضوع باشد.
چالش‌های بهداشتی و سلامتی ناشی از سیل در یک یا دو مورد بیماری خلاصه نمی‌شود. بدون تردید سیل همان گونه که بنیان زندگی بسیاری از سیل‌زده‌ها را به خطر انداخت، سلامتی آنان را نیز تهدید می‌کند.
صرفنظر از گرم شدن هوا و خطرات بالقوه‌ای در شیوع برخی بیماری‌ها که این شرایط آب و هوایی ایجاد می‌کند و همچنین ضعف آموزش‌های بهداشتی در مناطق سیل‌زده یا پراکندگی برخی تجمعات سیل‌زده‌ها که اطلاعی از آنها در دست نیست، در چند روز اخیر عکس‌هایی از خروج مین‌های دوران جنگ ایران و عراق ناشی از سیل در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نگرانی‌های زیادی را ایجاد کرد. این مین‌ها که سال‌ها خفته بودند و اکنون سیل آنان را از زیر خاک بیرون کشیده خطر بالقوه‌ای است که جان سیل‌زدگان به ویژه در استانهای مرزی را تهدید می‌کند.
از طرفی با فروکش کردن آب‌ها احتمال خطر مارگزیدگی و عقرب گزیدگی نیز وجود دارد بیرون آمدن مارها از لانه‌های خود و افزایش خطر مارگزیدگی به دلیل سیل ، آن قدر محتمل است که علیرضا رییسی، معاون بهداشت، وزارت بهداشت را نیز به واکنش وا داشت. وی از مردم استانهای سیل زده به ویژه خوزستان خواست که مراقب مارگزیدگی و حمله سگ‌های ولگرد باشند. البته وی در ادامه نیز گفت: هیچ کمبودی در ارتباط با سرم‌های ضد عقرب، مار و هاری و همچنین واکسن‌ها نداریم و در مناطق سیل‌زده این موارد به اندازه کافی و حتی بیش از حد نیاز موجود است. دانشگاه‌های معین هم کاملا آمادگی پشتیبانی برای تامین موارد لازم را دارند.
خروج مین از زمین و همچنین بیرون آمدن خزندگان، جوندگان حشرات از لانه هایشان، تمام خسارت‌های سیل بر سلامت انسان‌ها نیست. پس از وقوع سیل به دلیل آلودگی آب و غذا خطر ابتلا به بیماری‌های زیادی وجود دارد. بیماری‌های عفونی از جمله خطرات حوزه سلامت در زمان بحران و بلایاست که بسته به نوع بلای اتفاق افتاده معمولاً خود را در میان مدت و دراز مدت نشان می‌دهند.
به گفته کارشناسان حوزه بهداشت، وبا، اسهال خونی (شیگلایی و آمیبی)، هپاتیت‌های A و E، تیفوئید، مالاریا، مننژیت، سرخک، لپتوسپیروز و ARI عفونت‌های حاد تنفسی و ILI شبه آنفلوانزا، مهم‌ترین بیماری‌های واگیرداری هستند که ظرفیت اپیدمی شدن دارند و از جمله اصلی‌ترین محورهای کنترل بیماری‌ها در مناطق بحران‌زده به شمار می‌روند. گفته می‌شود که مهم‌ترین عامل بیماری در مناطق سیل‌زده، آب‌های آلوده است که می‌تواند عامل بیماری‌هایی مانند وبا، تب حصبه و هپاتیت آ شود.
کارشناسان حوزه بهداشت معتقدند: راه‌های انتقال بیماری‌هایی که پتانسیل اپیدمی شدن را دارند، نوشیدن آب آلوده، خوردن غذای آلوده و دست آلوده است. بنابراین برای مقابله با این بیماری‌ها انان به سیل زدگان چند دستورالعمل ساده توصیه می‌کنند و آن این است که به منظور پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های ناشی از آلودگی آب و غذا و بیماری‌های ناشی از ناقلین آب را قبل از مصرف بجوشانند و مواد غذایی را به خوبی بپزند. همچنین پس از وقوع سیل استفاده از دستکش، چکمه و لباس‌های محافظتی توصیه می‌شود، افزون بر این سیل زدگان به طور مداوم دست‌هایشان را به خصوص قبل از آماده کردن یا خوردن غذا با آب تمیز و صابون بشویند و از بازی و شنا کردن در آب پرهیز کنند.
به هرحال مردم سیل زده باید بدانند که هم‌اکنون و با گذشت هفته‌ها همچنان شرایط زندگی و بهداشت عادی نیست و احتمال بروز بیماری‌ها وجود دارد و حتی با یک غذای آلوده همه‌گیری یک بیماری می‌تواند رخ دهد. بنابراین لازم است از سوی آنان مراقبت‌های بهداشتی فردی و عمومی رعایت شود. وزارت بهداشت نیز با انتشار توصیه‌های بهداشتی تاکید کرده است که علاوه بر اقدامات پیشگیرانه، اقدامات درمانی لازم را در مناطق سیل‌زده فراهم کرده است و سیل‌زدگان در صورت بروز هرگونه علائم بیماری‌ها یا بروز حوادث در صورت مراجعه به مراکز امدادی مستقر در این مناطق، به سرعت تحت درمان قرار می‌گیرند.
