تخفیف موقت، ابزاری برای فروش نفت در شرایط تحریم

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فرهیختگان، پس از لغو معافیت‌های نفتی آمریکا برای خریداران نفت ایران، میزان صادرات نفت ایران طبق برخی خبرها ازجمله گزارش «رویترز»، در ماه گذشته از 2.5 میلیون بشکه به 300 هزار بشکه در روز رسیده است. در قانون بودجه سال 98 درآمد کشور برمبنای فروش روزانه 1.5 میلیون بشکه نفت در روز محاسبه شده است. با فروش 300 هزار بشکه نفت در روز کشور با کسری بودجه بیش از 80 هزار میلیارد تومانی روبه‌رو خواهد شد و باید با مشکلات شدید اقتصادی در آینده‌ای نه‌چندان دور دست و پنجه نرم کند. ایران برای تنوع‌بخشی به روش فروش نفت، طرح عرضه نفت در بورس را در دستورکار قرار داد.

با عرضه نفت در بورس بخش‌ خصوصی به کمک دولت برای فروش نفت خواهد آمد؛ اما عرضه نفت در بورس به‌خودی خود و بدون توجه به شرایط تحریم نمی‌تواند مثمرثمر واقع شود. در حالی که این روزها صحبت از اعطای تخفیف برای خریداران نفت ایران در فضای کارشناسی به‌منظور جلوگیری از کاهش فروش نفت و به تبع عدم کسری بودجه مطرح است؛ اما این موضوع یک مخالف جدی دارد. بیژن زنگنه، وزیر نفت! صحبت‌های وزیر نفت این شائبه را به وجود می‌آورد که ظاهرا وی یا از اوضاع فروش نفت در کشور بی‌خبر است یا توجهی به این موضوع ندارد که اگر ایران قرار باشد برای مدت چندماه مداوم 300 هزار بشکه نفت بفروشد، مشکلات اقتصادی خطرناکی دامن‌گیر کشور خواهد شد و موجب قفل‌شدن اقتصاد ملی می‌شود. زنگنه از طرفی نسبت به عدم فروش نفت از طریق بورس و نبود مشتری گلایه دارد و از طرفی حاضر به تقبل هزینه‌های تحریم و کاهش قیمت نفت عرضه‌شده در بورس، حداقل به‌صورت موقت و در شرایط تحریم نیست.

 کاهش قیمت نفت خریداران را ترغیب به خرید نفت می‌کند

برخی کارشناسان و صاحب‌نظران در عرصه تجارت نفت خام اعتقاد دارند در شرایط تحریم فروشنده نفت باید هزینه‌های تحریم را متقبل شود و با کاهش قیمت شرایط را برای ورود خریداران نفت مهیا کند. محمدعلی خطیبی، مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت درمورد قیمت پایه نفت عرضه‌شده در بورس و قیمت نهایی نفتی که قرار است در بورس به فروش برسد معتقد است وزارت نفت باید منطق خود برای تعیین قیمت پایه را توضیح دهد. وی به‌رغم اینکه اذعان دارد قیمت در بورس براساس یک رقابت سالم و شفاف کشف می‌شود، اما با توجه به شرایط تحریم خرید نفت از کشور تحریم شده را هزینه‌بر می‌داند و به همین دلیل اعتقاد دارد قیمت نفت در شرایط تحریم باید پایین تر از قیمت نفت خام‌‌های جهانی باشد تا جذابیتی برای فروش آن ایجاد شود.

 نفت40 دلاری قیمت جهانی نفت را دچار اختلال خواهد کرد

حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی از دیگر کارشناسانی است که برای فروش نفت در زمان تحریم، پیشنهاد فروش نفت با قیمت 40 دلار را مطرح کرده و معتقد است با عرضه نفت در این قیمت، بازار جهانی نفت با اختلال روبه‌رو و قیمت جهانی دچار نوسان خواهد شد. وی این حرکت را موجب این می‌داند که کشورهای صادرکننده نفت از محل کاهش قیمت متضرر خواهند شد و مجبور می‌شوند برای فروش نفت ایران چاره‌ای بیندیشند. حمید حسینی در برخی از مصاحبه‌های خود گفته است: «اگر نسبت به نتیجه مذاکرات امیدواری‌ وجود ندارد و اگر صادرات نفت به 300 یا 400 هزار بشکه در روز برسد، باید اعلام شود نفت با قیمت 40 دلار به فروش خواهد رسید. در تجارت نفت معمولا رقابت‌‌ها بر سر تخفیف دلاری نیست بلکه رقابت روی تخفیف‌های چند سنتی است. اگر شرکت نفت احساس می‌کند خریداران واقعا نمی‌خواهند به خرید نفت از ایران ادامه دهند تا وضعیت اقتصادی کشور قفل نشده، می‌توانند موقتا با اعلام قیمت نفت 40 دلاری، بازار جهانی را به‌هم بزنند.»با توجه به موارد مطرح‌شده می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که در شرایط فعلی تخفیف موقت برای نفت عرضه‌شده در بورس به دو دلیل لازم و ضرروی به‌نظر می‌رسد.

الف) موجب عدم کاهش فروش نفت ایران خواهد شد و تا زمانی که راهکاری برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها یافته می‌شود باید از تخفیف موقت برای جلوگیری از کسری بودجه و به تبع مشکلات اقتصادی استفاده کرد.

ب) ایران می‌تواند از تخفیف موقت به‌عنوان ابزاری برای اختلال در قیمت جهانی نفت و اعمال فشار بر کشورهای صادرکننده نفت استفاده کند. در این صورت کشورهای تولیدکننده نفت برای جلوگیری از ضرر خود هم که شده، مجبور به بازی دادن ایران در تجارت بین‌المللی نفت خواهند شد.