سنگینی بار تورم روی کمر روستاها

براساس گزارش مرکز آمار که حدود یک سالی است تنها نهاد منتشر‌کننده آمار تورم است، شاخص قیمت مصرف‌کننده در بهار سال جاری به عدد 173.1 رسیده است. در این گزارش نرخ تورم گروه‌های «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» برای کل کشور به ترتیب 56.4 و 30.1 درصد بوده است.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، چندی پیش صندوق بین‌المللی پول نیز در گزارشی مبسوط به بررسی وضعیت شاخص‌های اقتصادی ایران پرداخت که براساس آن پیش‌بینی شده بود نرخ تورم تا 3 ماه آینده که پایان سال 2019 است، بالاتر از 35.5 درصد باقی می‌ماند. افزایش ناگهانی تورم پس از اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه ایران همچنین جهش نرخ ارز که از اسفند 96 آغاز شد، پیامدی جز دوری از سیاست‌ها و اهداف نشانه‌گذاری شده در برنامه ششم توسعه نداشت. دولت‌ها بعد از تحریم سعی در سیاست‌گذاری‌هایی برای کاهش پیامدهای منفی کردند‌، اما تورم با روند افزایشی خود، نتوانست انتظار از سیاست‌ها را برآورده کند. براساس هدف‌گذاری‌های انجام‌شده در برنامه ششم توسعه، قرار است 11 شاخص اقتصادی کشور که نرخ بیکاری‌، رشد اقتصادی، تورم و... را شامل می‌شود در پایان این برنامه به سطوح و اعداد تعیین‌شده برسند. عدد نرخ تورم نیز در این سند توسعه‌ای کشور 8.8 درصد تعیین شده است.

روستایی‌ها بیشترین تورم را تحمل می‌کنند

مرکز آمار ایران نرخ تورم برای خانوارهای شهری را حدود 37 درصد و برای خانوار روستایی 41 درصد اعلام کرده است. بررسی درصد تغییرات متوسط قیمت اقلام خوراکی منتخب در مناطق شهری کل کشور نسبت به دوره قبل نیز بیانگر آن است که در بهار سال جاری سیب‌زمینی با 90.6 درصد بیشترین افزایش قیمت و تخم‌مرغ با منفی 18.2 درصد بیشترین کاهش قیمت را داشته‌اند. مقایسه شاخص قیمت کل مصرف‌کننده در بهار 96 و بهار 98 حاکی از رشد 64 درصدی آن است؛ به گونه‌ای که از عدد 105.4 درصد در بهار 96 به 173.1 درصد در بهار سال جاری رسید. اما بخش دیگری از گزارش به بیان شاخص‌های قیمتی در مناطق شهری و روستایی اختصاص دارد. در 3 فصل متمادی بهار 96، 97 و 98 شاخص تورم مناطق شهری به‌ترتیب 105.2، 114.4 و 171.5 گزارش شده در حالی که در بخش روستایی این اعداد به ترتیب به میزان 107، 114.7 و 181.7 درصد گزارش شده است. این اعداد نشان می‌دهد تقریبا در تمام دوره‌های مورد بررسی، شاخص قیمتی در مناطق روستایی بالاتر از شاخص قیمت کل بوده است. به این معنی هر تلاطمی که به بی‌ثباتی اقتصادی بینجامد، مناطق روستایی را بیشتر از مناطق شهری درگیر می‌کند. همین امر می‌تواند پیامدهای اجتماعی مانند مهاجرت و از بین رفتن توازن روستایی و شهرنشینی را ایجاد کند.

نرخ تورم تک‌رقمی؛ هدفی که محقق نمی‌شود

طبق این گزارش در بهار سال جاری درصد تغییرات شاخص کل قیمت کالاها و خدمات مصرفی مربوط به دهک دهم حدود 40.2 درصد تخمین زده شده است. همچنین نرخ تورم گروه «خوراکی، آشامیدنی و دخانیات» برای دهک دهم 56 درصد گزارش شد. نرخ تورم «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» 36.3 درصد ثبت شده است. در قسمت دیگری از گزارش مرکز آمار، نرخ تورم دهک اول جامعه 37.1 درصد اعلام شده که در بین دهک‌های جامعه‌، کمترین محسوب می‌شود. برای این گروه نرخ تورم گروه کالاهای «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» 52.2 درصد و نرخ تورم «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» 25.2 درصد برآورد شده است. مقایسه آمارها نشان می‌دهد دهک اول و دهک دهم‌ هزینه‌ای از بهار 96 تا بهار 98 به ترتیب حدود 62 و 68 درصد به هزینه‌های‌شان اضافه شده است. این در حالی است که تورم گروه کالایی «خوراکی، آشامیدنی و دخانیات» گروه کالایی «غیر خوراکی» برای دهک اول طی این دوره زمانی 100 و 38 درصد بود. حال آنکه این رقم برای دهک دهم به ترتیب 101 و 61 درصد تخمین زده شده است. اعداد و ارقام به خوبی نشان می‌دهند که تورم دهک‌های اول و دهم در گروه کالایی «خوراکی، آشامیدنی و دخانیات» از تورم کل این گروه نیز بیشتر است.

شاخص بهای تولید‌کننده

اما گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که تورم تولید‌کننده نیز روندی رو به رشد داشته به گونه‌ای که شاخص قیمت این گروه به عدد 471.4 درصد رسیده است. درصد تغییرات این شاخص در 12 ماه منتهی به خرداد 98 نسبت به خرداد سال گذشته نیز 58.6 درصد بود. ناگفته نماند که بخش صنعت با عدد 77.3 درصد بیشترین تورم را به خود اختصاص داد. شاخص قیمتی این بخش نیز 545.4 درصد گزارش شده که بالاتر از شاخص قیمت بخش کشاورزی با 541.2 و بخش معدن با 474.6 درصد است. کمترین شاخص قیمتی مربوط به بخش برق با عدد 110 درصد است. با وجود اینکه فصل بهار و تعطیلات نسبتا زیادی که در آن وجود دارد می‌تواند بخش رستوران و هتلداری را تحت‌تاثیر قرار داده و به آن رشد نسبی بدهد اما شاخص قیمتی 539.3 درصدی که در آن ایجاد شده‌، عملا بهبود اوضاع را در آن با مشکلاتی روبه‌رو کرده است. این بخش بیشترین شاخص قیمتی را در بین بخش خدمات داشت و از بهار 96 تا بهار 98 نیز تغییر 430 درصدی داشته است. این امر در میان‌مدت می‌تواند علاوه بر اینکه هر گونه سیاست‌های گردشگری را با مانع روبه‌رو ‌کند، حتی می‌تواند چالش نقدینگی را به کسب و کارهایی که مبتنی بر خدمات هتلداری است‌، وارد کند.

برای تحقق 980 هزار شغل آماده می‌شویم

همزمان با انتشار این آمار و ارقام، محمدباقر نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه کشور در همایش روز جهانی آمار و برنامه‌ریزی ضمن اشاره به گزارش اخیر مرکز آمار در خصوص شاخص‌های اقتصادی، توضیح داد که نرخ تورم در 2 ماه گذشته کاهش یافته، به‌طوری‌که در هر ماه تورم نقطه به نقطه 6 واحد کاهش پیدا کرده است. نوبخت گفت: «اقتصاد ایران با گذر از شوک اقتصادی به ثبات کیفی رسیده است و شاهد آن هستیم که دشمنان این مرز برای مذاکره با ما التماس می‌کنند. متاسفانه درشت‌نگاری‌ها و تلخ‌نگاری رسانه‌های معاند که نشان از ضعف آنهاست ادامه دارد، اما به مردم نوید فضای بهتر اقتصادی را می‌دهیم.» بخش دیگری از سخنان رییس سازمان برنامه و بودجه به آمار بیکاری اختصاص داشت. او معتقد است در یک سال گذشته یک درصد از آمار بیکاران کاسته شده و ادامه داد: «450 هزار نفر از جمعیت بیکار کم شده که اینها نشان‌دهنده نتیجه‌بخشی کار دولت برای ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری است.» معاون رییس‌جمهور در ادامه ضمن اشاره به این موضوع که برای سال جاری و سال آینده هدف‌گذاری ایجاد 980 هزار فرصت شغلی در دستور کار است، گفت: «برای تحقق این مهم میزان یک میلیارد و 500 دلار از صندوق توسعه ملی برداشت خواهد شد.» نوبخت معتقد است با این تسهیلات می‌توان 237 هزار نفر را درگیر اشتغال پایدار کرد.