تیغ تحریم آمریکا برگلوی اروپا

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛ خیز آمریکا برای تحریم شرکت‌های اروپایی درگیر در پروژه خط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا، بالاخره واکنش اروپایی‌ها را برانگیخت و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به دولت دونالد ترامپ در این رابطه هشدار داد.

جوزپ بورل که برای شرکت در نشست سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا به بروکسل سفر کرده بود در بیانیه‌ای تصمیم تازه دولت ترامپ برای اجرایی کردن تحریم‌هایی که از حدود 6‌ ماه پیش وعده داده شده بود را مورد انتقاد صریح قرار داد. بورل در بیانیه کوتاهی که مقابل خبرنگاران خواند گفت: «به‌شدت نگران روند رو به رشد استفاده از ابزار تحریم یا تهدید به تحریم از سوی آمریکا علیه شرکت‌های اروپایی هستم؛ وضعیتی که پیش از این در رابطه با ایران، کوبا و دیوان بین‌المللی کیفری هم شاهدش بوده‌ایم.»

سخنان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا 2روز پس از آن مطرح می‌شود که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد این کشور معافیتی را که برای شرکت‌های اروپایی دخیل در 2پروژه انتقال گاز روسیه به اروپا درنظر گرفته بود لغو کرده و این شرکت‌ها از این پس براساس قانونی که در سال2017 به‌تصویب رسیده شامل تحریم‌های آمریکا می‌شوند. به‌گفته وزیر خارجه آمریکا، قانون تصویب شده دست دولت این کشور را برای تحریم شرکت‌های اروپایی و غیراروپایی که حتی در گذشته در 2پروژه «نورداستریم-2» و «ترک‌استریم» فعال بوده‌اند نیز باز می‌گذارد؛ اقدامی که تاکنون بی‌سابقه بوده است. قانون مورد اشاره مایک پمپئو «قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم» است که تابستان 3سال قبل در کنگره به تصویب رسید و بلافاصله از سوی دونالد ترامپ برای اجرا ابلاغ شد. طبق این قانون، کشورهای ایران، کره‌شمالی و روسیه هدف تحریم‌های تازه آمریکا قرار گرفتند. تحریم ایران و کره‌شمالی از سوی آمریکا اتفاق تازه‌ای نیست اما نمایندگان کنگره آمریکا، روسیه را به‌خاطر نفوذ در اروپا و تلاش برای دخالت در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تحت تحریم‌های گسترده قرار دادند. در این میان، تحریم نفت و گاز روسیه، عملا پروژه 11میلیارد دلاری نورداستریم-2 و پروژه 13میلیارد دلاری ترک‌استریم را هم شامل می‌شد و به این ترتیب پای اروپا نیز به ماجرا کشیده شد.

آمریکایی‌ها ابتدا اعلام کردند شرکت‌های اروپایی را مستثنی می‌دانند اما خود اروپایی‌ها می‌دانستند که دیر یا زود، تیغ تحریم آمریکا گلوی آنها را هم خواهد فشرد. زمستان سال گذشته کنگره آمریکا در چارچوب تصویب قانون بودجه دفاعی آمریکا، 2پروژه نورداستریم-2 و ترک‌استریم را که با محوریت شرکت گازپروم روسیه در حال اجرا بود، خطری برای امنیت ملی آمریکا دانسته و آن را مورد تحریم مستقیم قرار دادند. اکنون با گذشت 6 ماه، این تحریم‌ها وارد مرحله اجرا شده است.

طبق دستورالعمل اعلامی از سوی دولت آمریکا، شرکت‌هایی که سالانه 5 میلیون دلار در یکی از این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کرده باشند، می‌توانند مشمول تحریم‌های آمریکا شوند. چنین دستورالعمل بی‌سابقه‌ای، عملا تمامی شرکت های دخیل در 2 پروژه را در خطر تحریم قرار می‌دهد و این به معنای توقف کامل پروژه‌ها خواهد بود.

جوزپ بورل دیروز تأکید کرد که اتحادیه اروپا مخالف اقدامات آمریکا در اعمال تحریم علیه شرکت‌های اروپایی است که به‌صورت قانونی مشغول فعالیت هستند. او همچنین تأکید کرد که اروپا «تحریم‌های فرامرزی» آمریکا را برخلاف حقوق بین‌الملل می‌داند و با آنها مخالفت خواهد کرد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که این سازمان آماده مذاکره با آمریکاست اما در سایه تهدید تحریم، مذاکره نمی‌کند.

دلیل تحریم نورداستریم-2 و ترک‌استریم چیست؟

نورداستریم-2 یک خط لوله هزار و 222کیلومتری است که گاز روسیه را از طریق دریای بالتیک به شمال اروپا و به‌خصوص آلمان می‌رساند. ترک‌استریم هم با طول 930کیلومتر از مسیر دریای سیاه و خاک ترکیه، گاز روسیه را به شرق اروپا منتقل می‌کند. دونالد ترامپ بارها به اروپایی‌ها به‌خاطر تامین گازشان از روسیه تاخته است. او می‌گوید آمریکا نمی‌تواند بپذیرد که امنیت اروپا را تامین کند درحالی‌که اروپا به‌خاطر وابستگی گازی به روسیه، تحت سیطره این کشور باشد. نمایندگان کنگره آمریکا هم دلیل تحریم‌ این دو خط لوله را ترس از سیطره روسیه بر آلمان و اروپا اعلام کرده‌اند؛ اما این همه ماجرا نیست.

مخالفت آمریکایی‌ها با ساخت این خط لوله، ماجرایی قدیمی است که در دولت دونالد ترامپ شدت گرفته است. آمریکایی‌ها سال‌هاست که به‌دنبال صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) به اروپا هستند و خطوط گازی روسیه مانع این طرح است. چرا که روسیه حدود 40درصد گاز مورد نیاز کشورهای عضو اتحادیه اروپا و بین 50 تا 75درصد گاز آلمان را تامین می‌کند. روس‌ها از سال2011 با بهره‌برداری از یک خط لوله به‌نام «نورداستریم»، سالانه 55میلیارد مترمکعب گاز به اروپا صادر می‌کنند. پروژه نورداستریم-2 که به‌موازات خط لوله قبلی در حال ساخت و تکمیل است، حجم صادرات گاز روسیه به اروپا را دو برابر خواهد کرد. پروژه ترک‌استریم نیز دارای دو خط لوله است. این پروژه ظرفیت انتقال 32میلیارد مترمکعب گاز را دارد. یکی از دو خط لوله، گاز ترکیه و دیگری گاز جنوب شرق اروپا و اروپای مرکزی را تامین می‌کند. صربستان و مجارستان هم به‌طور جداگانه در حال ساخت یک خط لوله دیگر هستند که گاز ترک‌استریم را به نقاط دیگر اروپا می‌رساند.

اروپا در مسیر جدایی از آمریکا

اقدام آمریکا برای تحریم شرکت‌های دخیل در پروژه‌های گازرسانی روسیه به اروپا، تازه‌ترین پرده از صحنه بروز اختلافات میان اروپایی‌ها و متحدان آمریکایی‌شان است. بعد از جنگ جهانی دوم، یعنی طی 7دهه گذشته، هیچ‌گاه روابط میان دو سوی آتلانتیک تا به این اندازه تیره و تار نبوده است. تنش میان دوطرف در دولت دونالد ترامپ در حوزه‌های تجاری و دفاعی بروز پیدا کرده است. در این میان، شرکت‌های آلمانی و دولت این کشور بیشترین آسیب را خواهند دید. اقتصاد شکوفای آلمان به‌شدت به گاز روسیه وابسته است و به همین دلیل، برلین همیشه به فشارهای واشنگتن بر سر خرید گاز از روسیه واکنش نشان داده است. هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان دیروز با انتقاد تند از آمریکا گفت: «سیاست‌های اروپا در زمینه انرژی در اروپا تعیین می‌شود، نه در واشنگتن.» مقام‌های سیاسی آلمان، نخستین کسانی بوده‌اند که طی ماه‌های اخیر بر ضرورت استقلال اروپا از آمریکا تأکیده کرده و از «جهان بدون آمریکا» سخن گفته‌اند. اروپا در مسیر جدا کردن مسیرش از آمریکاست.