اقدامات کلی در برخورد با مسمومیت‌های گوارشی
در این نوع مسمومیت‌ها پس از ارزیابی وضعیت دستگاه‌های حیاتی (قلب و تنفس) اقدامات کلی سه مرحله است: 1- تشخیص نوع سم 2- رقیق کردن سم 3- خارج کردن سم از معده
تشخیص نوع سم: همان‌طور که قبلا توضیح داده شد، در صورت هوشیار بودن بیمار، با پرسیدن سوالاتی از او، در مورد افراد بیهوش با بررسی محیط اطراف و علائم مشهود و یا اطرافیان و خانواده فرد، نوع سم قابل تشخیص خواهد بود.
رقیق کردن سم: با این کار می‌توان از اثرات ناخواسته و خطرآفرین بسیاری از سموم جلوگیری کرد. چند لیوان آب نمک ولرم موجب به تعویق انداختن جذب سم در معده می‌شود و در صورت وجود شربت ایپکاک (ipeca) چند قاشق از این شربت هم موثر خواهد بود.
خارج کردن سم از معده: استفاده از محلول آب نمک و شربت ایپکاک در مدت کوتاهی باعث ایجاد تهوع و استفراغ می‌گردد. جهت تسریع در دفع مواد از معده در حالی که مصدوم هوشیار نشسته و سرش به جلو و پایین است، به وسیله تحریک انتهای گلو با انگشت، وی را وادار به استفراغ کنید و سپس با آرام کردن مصدوم، او را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی ارجاع دهید.
نکات مهم
از دادن آب نمک به کودکان مسموم بپرهیزید، زیرا این عمل بسیار خطرناک بوده و باعث مرگ آنها بر اثر خفگی ناشی از استفراغ می‌شود. در صورتی که مسمومیت در اثر مصرف مواد اسیدی، قلیایی، فرآورده‌های نفتی و یا مواد سوزاننده، پاک کننده و شوینده‌ها باشد، به هیچ‌وجه عمل رقیق کردن و وادار نمودن به استفراغ را انجام ندهید، زیرا ممکن است مری مجددا آسیب ببیند و یا برگشت (آسپیره شدن) مواد به داخل راه هوایی موجب آسیب مخاط، تورم و انسداد راه‌های هوایی شود.
در افراد بیهوش یا دچار تشنج، زنان باردار و بیمارانی که سابقه ناراحتی‌های قلبی دارند، عمل وادار کردن به استفراغ را انجام ندهید.
برای مطالعه بیشتر
بوتولیسم: بوتولیسم غذایی یک مسمومیت شدید است که در اثر خوردن سم بوتولیسم همراه با غذا به وجود می‌آید. تشخیص سریع این بیماری و مراقبت‌های لازم موجب حفظ حیات فرد خواهد شد. هرچند این نوع مسمومیت نادر است، اما در حدود 60 درصد موارد به مرگ می‌انجامد. این سم از باکتری کلستریدیوم بوتولوئید ترشح می‌شود که مانع ارسال پیام‌های عصبی از اعصاب محیطی به عضلات شده و به ضعف شدید، فلج و مرگ منجر می‌شود. متاسفانه این سم هیچ طعم یا مزه‌ای ندارد!
نشانه‌های بیماری معمولا تا 24 ساعت پس از مصرف سم ظاهر نمی‌شود و سپس علائم زیر به ترتیب و به تدریج بروز خواهد کرد: خشکی دهان، گلو درد، عدم تطابق در چشم و دوبینی، خستگی شدید، فلج عضلات تنفسی، اشکال در تکلم و بلع، فلج، از بین رفتن رفلاکس‌های بدن، محدودیت حرکات چشم، اختلال شدید تنفسی، مردمک‌های گشاد منبع اصلی بوتولیسم، غذاهای کنسرو شده و تاریخ گذشته است که قبل از مصرف خوب حرارت ندیده‌اند.
اقدامات و کمک‌های اولیه: 1- وادار کردن به استفراغ 2- دادن اکسیژن با فشار زیاد، در صورت شک به عضلات تنفسی 3- رساندن بیمار به مراکز درمانی 4- تجویز ضد سم توسط پزشک
برای خواندن بخش اول- مسمومیت‌ها و نحوه برخورد با آنها- اینجا کلیک کنید.