مترجم: اعظم اسلامی مجد
تهیه و تنظیم: انجمن علمی ترویج تغذیه با شیرمادر ایران
تحریریه زندگی آنلاین : مطالعات نشان می دهند که میزان تولید شیر توسط مادر بستگی به نیاز شیرخوار، دفعات مکیدن پستان ها، محیط و شرایط مناسب، آرامش، استراحت و تغذیه خوب مادر همچنین کمک و مشوّق دارد.
فراموش نکنیم که در قرن 17 در فرانسه دایه‌هایی بودند که به خوبی از عهده تغذیه 6 شیرخوار هم برمی‌آمدند، بنابراین دوقلوها و سه قلوها هم می‌توانند با شیرمادر خودشان تغذیه شوند. بدیهی است که این گونه مادران باید از استراحت و تغذیه مناسبی برخوردار باشند تا ضمن تأمین نیازهای غذایی خود بتوانند نیاز چندقلوها را هم فراهم نمایند. متخصصین و محققین دنیا معتقدند که شیر مادر ماده‌ای است بی‌نظیر که برای تغذیه شیرخواران به ویژه شیرخواران نارس حیاتی است و چون معمولا چندقلوها نارس‌تر از نوزادان تک‌قلو، به دنیا می‌آیند، بنابراین تغذیه آنان با شیر مادر خودشان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. شیرمادر سهل‌الهضم است و مواد مغذی کافی برای رشد و تکامل شیرخوار به ویژه شیرخوار نارس را دارد، از سوی دیگر چون هنوز سیستم گوارش این گونه نوزادان کامل نشده است، بهترین و سازگارترین شیر برای تغذیه آنان محسوب می‌شود. نوزادان نارس در مقایسه با نوزادانی که به موقع متولد می‌شوند، احتمال دارد که بیشتر به عفونت‌های دوران نوزادی مبتلا شوند و شیرمادر با آنتی‌بادی‌های فراوانی که دارد آنان را در مقابل عفونت‌ها حفاظت می‌کند.
شیردادن، به مادر این فرصت را می‌دهد که با شیرخواران خود بیشتر در تماس باشد، زیرا تماس پوست با پوست مادر و شیرخوار پیوند عاطفی آنان را مستحکم‌تر و عشق مادری و حس اعتماد به نفس مادر را افزایش می‌دهد.
بیشتربخوانید:
چگونه باید به دوقلوها شیر داد؟
طبق تحقیقات و بررسی‌های آکادمی طب کودکان آمریکا (AAP)، بهترین روش برای شیر دادن به دوقلوها، تغذیه همزمان آنها است، یعنی اگر یک نوزاد بیدار و آماده شیر خوردن باشد بهتر است دیگری را هم بیدار کرده و به هر دو با هم شیر داد.
چند هفته اول پس از تولد، دوقلوها حدود 8 تا 12 بار در شبانه‌روز شیر می‌خورند و هر بار شیردادن حدود 20 تا 30 دقیقه زمان می‌برد، بنابراین اگر دوقلوها جداگانه شیر بخورند، زمان شیردهی دو برابر و همین مسئله مانع از استراحت مادر می‌شود، لذا لازم است که شیر دادن دوقلوها به صورت همزمان باشد تا مادر خسته نشود و به اندازه کافی استراحت کند. علاوه بر تغذیه همزمان، باید موقعیت قرار گرفتن شیرخواران در آغوش مادر درست و مناسب باشد. این کار را با تمرین کردن می‌توان بهبود بخشید. در هفته‌های اول، چرخه خواب و بیداری نوزاد هنوز مشخص نیست و مادر می‌تواند همزمان با شیر دادن این مدت را به راحتی مدیریت کند. دوقلوها وقتی که بزرگ‌تر شوند، چرخه خواب و بیداری‌شان هم تنظیم‌تر می‌شود و در ماه‌های بعد می‌توان به طور جداگانه به آنها شیر داد، ولی در هفته‌های اول، به ویژه اگر نارس هم باشند لازم است که تغذیه همزمان داشته باشند.
موقعیت مناسب در آغوش گرفتن و شیر دادن
به چند روش می‌توان دوقلوها را هم زمان شیرداد:
وضعیت زیربغلی
هر دو نوزاد با بالش‌هایشان تقریبا زیر بازوی مادر نگه داشته می‌شوند، به طوری که پاهای آنها به سمت عقب باشد و از سر و کمر هر دو، با دست و بازوی مادر حمایت شوند. این وضعیت سبب می‌شود که به شکم مادر هم فشار وارد نشود، مخصوصا اگر زایمان با عمل سزارین صورت گرفته باشد.
نگه داشتن گهواره‌ای
در این وضعیت هر دو نوزاد به طوری که پاهای آنها روی هم قرار بگیرد (موقعیت ضربدری X) در آغوش گرفته می‌شوند. بازوها برای حمایت از پشت گردن و کمر نوزادان است و کف دست‌ها برای حمایت از سر نوزادان. مادر، در هنگام شیردادن می‌تواند در حالت نشسته و یا حتی دراز کشیده باشد.
بیشتربخوانید:
نگه داشتن حالت زیربغلی و ضربدری
یک شیرخوار در حالت گهواره‌ای و دیگری در حالت زیربغل نگه داشته می‌شوند، یعنی تلفیق حالت 1 و 2. در این حالت پاهای یک نوزاد کنار سر نوزاد دوم است.
حالت قائم شده
در این حالت هر دو شیرخوار، روی قفسه سینه مادر دراز می‌کشند یا در پهلوهای مادر قرار می‌گیرند و هریک از یک پستان شیر می‌خورند و مادر با دست‌هایش کمر هر دو را نگه می‌دارد. در این حالت مادر می‌تواند در حالت نیمه نشسته یا خوابیده به پشت باشد و برای مواقعی که بیشتر احساس خستگی می‌کند از این موقعیت استفاده نماید.
در صورت عدم امکان شیردهی به دوقلوها چه باید کرد؟
چون تولید شیر تابع قانون عرضه و تقاضا است هر چه دفعات شیر دادن بیشتر باشد تولید شیر هم بیشتر می‌شود. بسیاری از مادران که شیرخوار دوقلو داشته‌اند توانسته‌اند هردو آنها را با شیر خود تغذیه کنند و برای تغذیه و رشد شیرخواران کافی نباشد، ولی در مواردی که شیر مادر کم باشد، باید هر دو نوزاد اول از شیر مادر تغذیه کنند و سپس در صورت دسترسی به بانک شیر اهدایی سایر مادران و در صورت عدم دسترسی، ناچارا از شیر مصنوعی استفاده شود. شیر دادن به دوقلوها گرچه پرزحمت است، لذت‌بخش هم هست و با تمرین، صبر و حوصله راحت‌تر می‌شود، به طوری که وقتی کمی بزرگ‌تر شدند حتی مادر می‌تواند با چندقلوهایش به سفر هم برود. این مادران باید توجه بیشتری به سلامت جسم و روان خود داشته باشند، زیرا شادی و سلامتی آنان بر سلامتی و رشد شیرخوارشان نیز بسیار تأثیرگذار است.
چند نکته مهم
ممکن است در روزها و هفته‌های نخست برای قرار گرفتن نوزادان در آغوش مادر، نیاز به کمک و حمایت اطرافیان باشد. حمایت اطرافیان بسیار مهم است و کمک آن ها می تواند به مادر اعتماد به نفس بیشتری ببخشد و مادر
می‌تواند با تمرین کردن و ممارست در این کار مهارت بیشتری کسب نماید.
حتما از بالش شیردهی استفاده شود تا کمر، بازوها و سر نوزادان در حالت مطمئن‌تری قرار بگیرد.
در هفته‌های اول تولد، قرار گرفتن درست و مناسب نوزادان به هنگام شیر خوردن در آغوش مادر بسیار مهم است تا نوزادان بتوانند نیاز واقعی خود را از شیرمادر، تأمین کنند.
احتمال دارد یکی از دو شیرخوار راحت‌تر و بیشتر شیر بخورد، بنابراین برای این که هر دو پستان تحریک شوند و شیر بیشتری تولید کنند بهتر است در هر جلسه جای آنها را عوض کرد، مثلا شیرخوار 1 از سینه 1 و شیرخوار 2 از سینه 2 و دفعه بعدی شیرخوار 1 از سینه 2 و شیرخوار 2 از سینه 1.
توصیه می‌شود که مادر، از یک متخصص تغذیه برای تنظیم و اجرای یک برنامه غذایی مناسب کمک بگیرد، زیرا برای شیر دادن به دو یا چند قلو ، مادر باید کالری بیشتری دریافت کند.
عضویت در موسسه و یا گروهی که در آن، مادران دارای دوقلو و یا حتی چندقلو عضو هستند می‌تواند مفید باشد تا از تجربیات یکدیگر استفاده کنند.
