سیدمسعود مدنی جامعه شناس- مدرس دانشگاه
انسان‌های خلاق چه ویژگی‌هایی دارند؟ آیا همه انسان‌ها خلاقند؟ تجسم خلاق چیست؟ آیا بدون داشتن تخیل قدرتمند می‌توان از تجسم خلاق سخن گفت؟ آیا بدون تفکر و اندیشه می‌توان به تخیل و تجسم رسید؟!
عده‌ای از اندیشمندان و صاحبنظران «پرورش خلاقیت» ارتباط چندانی بین تجسم و تفکر قائل نیستند. عده‌ای دیگر بر این باورند که پدیده‌هایی چون تفکر، تجسم و تخیل، جز در ارتباط با یکدیگر و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از هم قابل تعریف نمی‌باشند.
در این راستا، چه دسته اول و چه دسته دوم، ویژگی‌های تقریباً مشترکی برای افراد خلاق و مبتکر قائلند. در این مقاله ضمن پرداختن به تعریف مفهومی موضوعات مرتبط با خلاقیت و تکنیک‌های کسب خلاقیت، به مهم‌ترین ویژگی‌های افرادی که بیشتر شایسته عنوان «خلاق» هستند، می‌پردازیم.
تجسم خلاق، شکل‌گیری و گسترش آن
هیچ انسانی بدون قدرت تجسم و نیروی خلاق وجود ندارد. هرکس به اندازه توانایی، دانایی، نیاز و حوزه دیدش از نوعی تجسم خلاق برخوردار است. هر چه داناتر باشیم، خلاق‌تر، در نتیجه متفاوت‌تریم. برای کشف و گسترش تجسم خلاق، قبل از هر چیز نیازمند برنامه‌ریزی و بکارگیری تکنیک‌های مرتبط با آن هستیم. از مهم‌ترین این تکنیک‌ها، فنِ «آگاهی برتر»، (Trensendental conscioushess) است که به شکل‌های تجربی، عملی و فرمت‌هایی خاص تهیه و تنظیم گردیده است.
اجرای برنامه‌های تجسم خلاق و بکارگیری تکنیک آگاهی برتر، اگر موجب کتمان و فراموشی واقعیت‌ها و آنچه که هست نشود، سبب گشایش و ظهور توانمندی‌هایی که در ناخودآگاه هرکس نهفته است، می‌گردد. اگر کسی بتواند تجسم خود را شکوفا کرده و برای عقلایی- عالمانه کردن آن تلاش کند، می‌تواند ضمن گسترش همه‌جانبه ارتباطات فردی خود (با کسانی که می‌خواهد)، رابطه دیگران را نیز نسبت به خود و دیگران دگرگون سازد.
در تجسم خلاق، فرد با نیروها و توانمندی‌های فکری و فیزیکی خود آشنا می‌شود و همین آشنایی و هدایت درست آنها، موجب برقراری ارتباط موثر و معنادار با دیگران شده و راهی برای رسیدن فرد به اهداف و آرزوهایش می‌گشاید؛ زیرا ارتباط فرد با دیگران و درک انرژی‌های درونی خود، نه تنها او را به شادی و خلاقیت می‌کشاند بلکه گشایش‌های متنوعی در هر زمینه، اعم از موارد اجتماعی، اقتصادی، فردی، اخلاقی و .... در شخص ایجاد می‌کند.
آن‌گاه که فرد توانایی خود را باور کرده و حس کند همه دنیا را درون خود دارد، آن‌گاه که در بستری آرام، مطمئن و قابل اعتماد تجسم و تفکر خلاق خود را باور کند، گره‌های ناگشودنی و عقده‌های تلبنار شده روحش یکی پس از دیگری گشوده می‌شود و با جهانی بهتر، زیباتر و دست‌آموزتر مواجه خواهد شد.
- تجسم خلاق، نه توهم است و نه رویایی ناباورانه، بلکه یک واقعیت عینی- اجتماعی، پدیده‌ای دست‌یافتنی و مهم‌تر از همه، جزئی از زندگی هر فرد است و هرکس در یک زمینه مساعد، مستعد، فعال و باکیفیت، توانایی ان را خواهد داشت که با تجسم خلاق و نگاهی خلاقانه و مبتکرانه زندگی بهتری را برای خود و دیگران تدارک ببیند.
همه ما در فرآیند زندگی، هر روز و هر ساعت به تجربه‌ها و خاطرات گوناگونی دست می‌یابیم که به مرور زمان و یا به‌دلیل تکرار، به باورها و احساساتی تبدیل می‌شوند که مبنا و معیار تصمیم‌گیری‌های بعدی ما قرار می‌گیرند. حالا اگر درست تصمیم‌گیری شود، به موفقیت و در غیر این صورت به ناکامی می‌رسیم. اگر افراد با نگاهی درست، واقع‌گرایانه و عقلایی به کشف توانایی‌های خود بپردازند، راحت‌تر و اصولی‌تر از حرکات تکراری و بی‌معنا صرف‌نظر کرده و از لحظات زندگی خود بهتر استفاده می‌کنند و به شادی می‌رسند.
بخش دوم
