توهم‌های حافظه کوتاه‌مدت

یک مطالعه جدید نشان داده است که انسان‌ها می‌توانند تنها چند ثانیه پس از روی دادن یک رویداد، خاطرات نادرستی از آن تجربه را تولید کنند. این پدیده را محققان با نام “توهم‌های حافظه کوتاه‌مدت” شناخته‌اند و نشان می‌دهد چگونه انسان‌ها به راحتی و سریعی تجربیات را به‌صورت مجدد تصور می‌کنند تا با پیش‌فرض‌هایشان هم‌خوانی داشته باشد، بجای ثبت دقیق و واقعیتی آنچه که اتفاق می‌افتد. این پژوهشگران در تاریخ 5 آوریل مقاله‌ی خود را در مجله PLOS One منتشر کردند.

در این مطالعه، پژوهشگران نوشتند: “به نظر می‌رسد حافظه کوتاه‌مدت همیشه تصویر دقیقی از آنچه تازه تجربه شده است را ارائه نمی‌دهد. بلکه حافظه توسط آنچه که ما انتظار داشتیم ببینیم، از اولین ردیابی حافظه شکل می‌گیرد.”

این پژوهش برای ارزیابی دقت حافظه کوتاه‌مدت، 534 داوطلب را جمع آوری کرد. در چهار آزمایش متفاوت، داوطلبان باید یک دنباله‌ی حروف انگلیسی را به حافظه بسپارند.

در هر دور، حروف در یک دایره قرار می‌گرفتند و پس از انجام آزمایش، یک جعبه در یکی از موقعیت‌ها نمایش داده می‌شد تا نشان دهد کدام یک از حروف باید به یاد داشته شود. داوطلبان باید هم هویت هر حرف و هم جهت آن را به خاطر می‌سپردند زیرا برخی از حروف به صورت معکوس نمایش داده می‌شدند.

گاهی اوقات قبل از آزمایش، داوطلبان به مجموعه‌ای دوم از حروف نامرتبط نمایش داده می‌شدند. پس از ارائه پاسخ، از آن‌ها خواسته می‌شد که از طریق اعلام اعتماد خود، از خودشان درباره صحت پاسخشان اطمینان پیدا کنند.

هنگامی که از شرکت‌کنندگان خواسته شد که حتی نیم ثانیه بعد از دیدن حرف‌ها به یاد داشته باشند، حدود 20 درصد از آنها اشتباه کردند، و این نرخ خطا تا 30 درصد در زمان سه ثانیه بعد افزایش یافت. وقتی از شرکت‌کنندگان خواسته شد که بگویند حرف به چه سمتی می‌خنثی است، شرکت‌کنندگانی که با اطمینان بالا پاسخ داده بودند، 37 درصد اوقات حرف را به وضعیت عادی برمی‌گرداندند، حتی اگر به آنها هشدار داده شده بود که حروف منعکس در آزمون‌ها ظاهر می‌شوند و نباید به عنوان حروف واقعی گزارش شوند.

برای تأیید یافته‌های خود، پژوهشگران آزمایش‌ها را در سه آزمایش مشابه با یک گروه از 348 نفری که در آنالیز اصلی شرکت نکرده‌اند، تکرار کردند که نشان داد که همانند شرکت‌کنندگان اولیه، این گروه نیز به اندازه‌ی بالایی حروف را منعکس می‌کردند. در تمام آزمایش‌ها، اشتباهات با اطمینان بالا مربوط به تغییر جهت حرف، متداول‌ترین خطای برچسب‌گذاری بود – نشانه‌ای از این که مغز انسان تجربیات را بر اساس تصورات پیش‌فرض (در این مورد نحوه ظاهر شدن حروف) ذخیره می‌کند، که به ما امکان پیش‌بینی بهتر درباره دنیا را می‌دهد، در عین حال عجیبی‌هایی که با این پیش‌فرض‌ها مطابقت ندارند، را حذف می‌کند.

در حالی که مغز انسان برای پیش‌بینی بهتر در مورد دنیای پیرامون‌اش، تجربیات و تجدیدنظر درباره آنها را ثبت می‌کند، به نظر می‌رسد در کوتاه مدت، این مسئله می‌تواند به شکل خاصی تاثیر گذار باشد. یکی از نتایج مهم این مطالعه، این است که انسان‌ها ممکن است در کمتر از چند ثانیه، خاطرات نادرستی را از رویدادهای اتفاق‌ افتاده به خاطر بیاورند. این پدیده باعث می‌شود که ممکن است خاطرات ما توسط پیش‌فرض‌هایمان تحریف شود و نه با دقتی که واقعاً در آن لحظه اتفاق افتاده است.

این مطالعه می‌تواند به دانشمندان در درک بهتر فرایندهای مربوط به حافظه و تجدیدنظر اطلاعات کمک کند و به علاوه می‌تواند در بهبود مدل‌سازی فرایندهای حافظه مورد استفاده قرار بگیرد. در پژوهش‌های آینده، می‌توان به بررسی این پدیده در برابر تحریفات دیگر حافظه، مانند تحریفات زمان، بحث و گفتگو و احساسات، پرداخت.