پروفسور منصور شهرکی : متخصص تغذیه و رژیم درمانی ؛ و استاد تمام تغذیه دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
تحریریه زندگی آنلاین : در مطلب قبلی، به تعدادی از سؤالات متداول در خصوص افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقی اشاره شد. در این مطلب بقیه نکات مهم را برای این افراد پی می‌گیریم.
مصرف سبزیجات خام در تمام وعده‌ها
از نقطه نظر علمی کاملاً مشخص شده است که سبزیجات مخصوصاً نوع خام برای کاهش وزن بسیار مفید هستند، چرا که سبزیجات منابع سرشار از فیبرهای غذایی می‌باشند و این مواد غذایی نه تنها برای جلوگیری از بیماری‌های تهدید کننده سلامتی مانند دیابت، پرفشاری خون، افزایش چربی‌های خون و انواع سکته‌های قلبی - عروقی مفید هستند، بلکه برای درمان آنها نیز توسط متخصصین تغذیه مورد توصیه می‌باشند. لازم به ذکر است که فیبرها به علت خاصیت جاذب آب در مجرای گوارشی، حجیم شده و حرکات سریع‌تر سیستم گوارشی را سبب می‌شوند که به این صورت سرعت عبور مواد غذایی از قسمت‌های قابل جذب بیشتر شده و متعاقباً جذب مواد مغذی انرژی‌زا کاهش پیدا می‌کند که خود منتهی به کاهش وزن می‌شود. همچنین فیبرها از یبوست ممانعت می‌کنند و تجویز آن برای کسانی که از یبوست ناشی از رژیم‌های غذایی لاغری رنج می‌برند نیز بسیار مفید است. به همین دلیل است که متخصصین تغذیه مصرف سبزیجات خام در تمام وعده‌ها مخصوصاً وعده‌های اصلی را توصیه می‌کنند و پیشنهاد می‌کنند که افراد چاق بهتر است در هفته 3-2 نوبت مصرف غذاهای گیاهی نیز داشته باشند.
بیشتربخوانید:
جناب آقای پروفسور منصور شهرکی، نظر جنابعالی در خصوص ورزش چیست؟
از دیدگاه متخصصین تغذیه و رژیم‌های غذایی ارزش ورزش کردن و فعالیت فیزیکی در قیاس با رژیم غذایی نه تنها در خصوص حفظ وزن و کاهش وزن، بلکه از نقطه‌نظر جلوگیری از بیماری‌های تهدید کننده سلامتی مثل دیابت، پرفشاری خون، افزایش چربی‌های خون و انواع سکته‌های قلبی - عروقی و حتی درمان آنها اگر مهم‌تر نباشند، کمتر نیز نیست. به همین دلیل است که این متخصصین فعالیت فیزیکی توامان با رژیم غذایی مناسب را از همان موقعی که کودک شروع به راه رفتن می‌نماید، توصیه می‌کنند و از دیدگاه علمی، به تعویق انداختن ورزش به سنین میانسالی و بعضاً پیری از بدترین تفکرات یک فرد عاقل می‌باشد، چرا که عواقب ناشی از ورزش نکردن بعضاً جبران‌ناپذیر می‌باشد و حتی منتهی به عدم نیز می‌شود. بهترین فعالیت فیزیکی، فعالیتی هست که قابلیت استمرار داشته باشد و تحت هیچ شرایطی تا آخر عمر رها نشود و اصلح‌ترین آنها ورزش‌های ساده هوازی مثل آهسته دویدن، دویدن، دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی با قدرت یا پیاده‌روی ملایم هستند که وابسته به مکان و وسایل ویژه نیز نمی‌باشند.
فراموش نشود که ورزش برای بهبود سلامت روحی و جسمی هر فردی نیز بسیار مهم است. متخصصین تغذیه هفته‌ای 3 تا 4 نوبت و هر نوبت نیم ساعت از ورزش‌های یاد شده را توصیه می‌کنند.
مصرف غذاهای خانگی
اینکه توصیه کنیم که اصلاً سرو غذا در بیرون نداشته باشید، شاید عملاً غیر ممکن باشد، چون بیرون رفتن با چاشنی غذا خوردن خود برای تمدد اعصاب بسیار خوب است و گاهگاهی مورد توصیه متخصصین تغذیه نیز می‌باشد، اما باید در نظر داشت که این نباید پاشنه آشیل قرار گیرد و دیگر اینکه خوردن غذا در بیرون هم باید در رستوران‌های شناسنامه‌دار و اصیل باشد و دیگر اینکه عادت خوب متعادل‌خوری در بیرون از منزل نیز سرلوحه کار باشد، بنابراین تا جایی که امکان دارد از غذاهای سالم و و پخته شده در منزل استفاده کنید و از مصرف غذاهای آماده و بسته‌بندی شده همچون فست‌فودها و غذاهای درست شده در آشپزخانه به صورت دائمی دوری کنید. این غذاها اغلب دارای روغن‌های جامد زیاد، درصد سدیم و چربی بالایی هستند. در ضمن به یاد داشته باشید که مصرف کنسروجات فقط در مواقع ضروری باشد. در خصوص غذاهای خانگی هم توصیه بر این است که روش غالب پخت، آبپز، کبابی و در فر پختن باشد.
بیشتربخوانید:
در ادامه موارد مربوط به تغییر سبک زندگی، نظر جنابعالی در خصوص نقش والدین در ایجاد اضافه وزن و چاقی کودکان چیست؟
یکی از مشکلات امروز جوامع به صورت کلی، پایین آمدن سن اضافه وزن و چاقی و شیوع فراوان آن در کودکان و نوجوانان است.
متاسفانه در این سال‌ها والدین مخصوصاً مادران به دلیل داشتن فرزند کمتر و توجه بیش از حد به کودکان خود عامل اصلی و اساسی افزایش وزن و بعضاً چاقی فرزندان‌شان در سطح کلان محسوب می‌شوند. این والدین هستند که غذاهای بیش از حد چاق‌کننده خرید می‌کنند، طبخ غذاهای خانگی را فراموش کرده‌اند و به طرف مصرف فست‌فودها و غذاهای حاضری رفته‌اند، غذا بیش از حد سر سفره می‌آورند، پرخوری را نشان تمکن خوب می‌دانند، بچه‌های خود را بدون اساس علمی فردی با کودکان مبتلا به افزایش وزن و چاقی مقایسه می‌کنند و بعضاً حتی جهت فعالیت کودکان خود تبصره و ماده و بند می‌آورند، بنابراین بنده به عنوان یک متخصص تغذیه و رژیم‌های غذایی با سابقه، عامل اصلی اضافه وزن و چاقی کودکان و جوانان را قبل از ازدواج، والدین و با عرض پوزش فراوان شخص مادران می‌دانم و بس.
بیشتربخوانید:
نقش کدبانو
به صورت کلی یکی از مشکلات امروز جوامع اضافه وزن و چاقی و شیوع فراوان آن در کل جهان است. متاسفانه در این سال‌ها خانم‌های محترم به عنوان کدبانوی خانواده بعد از ازدواج، نقش و وظیفه خود را به نحو مطلوب انجام نمی‌دهند. این خانم‌های محترم هستند که غذاهای بیش از حد چاق‌کننده خرید می‌کنند، طبخ غذاهای خانگی را به حداقل رسانده و بعضاً فراموش کرده‌اند و به طرف مصرف فست‌فودها و غذاهای حاضری رفته‌اند، غذا بیش از حد سر سفره می‌آورند، پر خوری را نشان تمکن و عادات غذایی خوب می‌دانند و فعالیت ورزشی خود و همسر خود را به حداقل ممکن رسانده‌اند و بعضاً حتی مانع انجام فعالیت‌های ورزشی همسران خود می‌شوند.
شما هم با بنده کاملاً موافق هستید که شاید بالای 95 درصد دختر خانم‌ها و آقا پسرها در هنگام ازدواج، وزن کاملاً مطلوبی دارند، اما مهم‌ترین نکته که اکثریت این زوج‌ها بعد از ازدواج چاق می‌شوند، به طور حتم می‌توانم بگویم همین نکات یاد شده می‌باشد، بنابراین بنده به عنوان یک متخصص تغذیه و رژیم‌های غذایی با سابقه دانشگاه، عامل اصلی اضافه وزن و چاقی برای هر دو زوج را با عرض پوزش فراوان شخص خانم‌ها می‌دانم. امیدوارم این وظایف یاد شده برای خانم‌های کدبانو از نگاه مرد سالاری پنداشت نشود.
نظر جنابعالی در خصوص خواب چیست؟
خواب مناسب هیچ ربطی به اضافه وزن و چاقی ندارد. خواب کافی در هر سنی جزء الزامات فیزیولوژیک هست و باید فرد بخوابد. در هنگام بیداری از طریق داشتن یک برنامه غذایی درست، صحیح، متنوع، متعادل و علمی، توامان با انجام فعالیت‌های معمول و به ویژه ورزشی دائم و مستمر فرد می‌تواند کاملاً به حفظ وزن خود اقدام نماید، ولی باید توجه داشت که ریتم‌های بیولوژیک خواب و بیداری به هم نخورد، چون بعضاً ترشح هورمون‌ها را دچار اختلال می‌کند و به ویژه در کودکان در حال رشد، رشد قدی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین باید از نظر علمی نیز به این نکته اشاره نمود که به هم خوردن این ریتم‌های شبانه‌روزی بعضاً موجب ترشح هورمون‌های تحریک‌کننده گرسنگی شده که به تبع آن دریافت مواد غذایی بیشتر می‌شود. در این خصوص می‌توان به افراد شب‌کار اشاره نمود که یک عامل چاقی آنها دریافت مواد غذایی بیش از حد در زمان بیداری می‌باشد.
بیشتربخوانید:
مصرف کربوهیدرات‌ها
از نظر علمی مصرف کربوهیدرات‌ها برای بدن ضروری است و حتی افرادی که از بیماری دیابت رنج می‌برند، نباید آنها را از رژیم غذایی خود حذف کنند، چون با حذف کربوهیدرات‌ها از رژیم غذایی، بدن برای تأمین انرژی مورد نیاز خود به طرف منابع دیگر تأمین انرژی خواهد رفت (مثلاً سوخت ناقص چربی‌ها ممکن است اتفاق بیفتد) که در نتیجه موادی در اثر این پروسه ایجاد می‌شوند که مخصوصاً برای بعضی از ارگان‌های حیاتی (سیستم عصبی) بدن به شدت مضر می‌باشند، چون مواد قندی منبع سرشار تأمین انرژی می‌باشند و به نحوی مانع از سوختن مواد حیاتی بدن (مثل پروتئین‌ها) برای تولید انرژی می‌شوند، بنابراین تحت هیچ شرایطی نباید از رژیم غذایی حذف شوند، ولی از نظر علمی توصیه می‌شود که این مواد غذایی مثل دیگر مواد غذایی در حد اعتدال مصرف شوند و تاکید روی مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده مثل انواع حبوبات، نان کامل و سبزیجات می‌شود و از مصرف قندهای ساده مثل انواع شربت‌ها، شیرینی‌جات و حتی میوه‌جات شیرین به مقدار زیاد باید اجتناب شود. همچنین فراموش نشود که میوه‌جات یک منبع مهم قندهای ساده هستند و همانطور که پیشنهاد گردید، باید اولاً طبیعی استفاده شوند و ثانیاً همیشه و در تمام فصول در حد متعادل مصرف شوند.
جناب پروفسور منصور شهرکی؛ در ادامه تغییر سبک زندگی نظر جنابعالی در خصوص مصرف آب چیست؟
نوشیدن آب برای تمام افراد در هر سنی باید انجام شود و کسانی که در مناطق گرمسیر زندگی می‌کنند، می‌بایست بیشتر به این نکته توجه داشته باشند. در طی کاهش وزن، برای جلوگیری از شادابی پوست مخصوصاً پوست صورت ضرورت دارد فرد به نوشیدن آب توجه ویژه داشته باشد. نکاتی که در خصوص آب می‌بایست متذکر شد این است که نوشیدن آب در فواصل وعده‌های غذایی باشد، آب کاملاً بهداشتی و تصفیه شده باشد، آب خالص باشد یعنی آب میوه‌جات نباشد، چون آب میوه‌جات دارای مواد قندی است و چاق کننده می‌باشد، در حین وعده غذایی نوشیده نشود چون در پروسه هضم و جذب اختلال ایجاد می‌کند و در هر روز 8-6 لیوان مصرف شود. مشخص شده است افرادی که تحت رژیم‌های غذایی لاغری هستند، یکی از مشکلات آنها یبوست ناشی از کاهش حجم دریافت مواد غذایی می‌باشد که برای مرتغع نمودن آن، از نظر علمی توصیه به نوشیدن آب فراوان می‌شود.
بیشتربخوانید:
