ماه گذشته، ناسا از پیشرفت در ساخت رانشگر پلاسمایی تکانشی یا به اختصار Pulsed Plasma Rocket خبر داد. PPR نوع جدیدی از رانشگر موشکی است که شاید به اجرایی‌شدن یکی از جالب‌ترین و رویایی‌ترین پروژه‌های نجومی، یعنی تبدیل خورشید به تلسکوپ کمک کند.
به گزارش زومیت، ایده‌ی استفاده از خورشید به عنوان تلسکوپی غول‌پیکر، رویای به‌نظر دست‌نیافتنی ستاره‌شناسان است. برای اجرایی‌شدن آن، ما نیاز داریم ابزارهایی را در فاصله‌ی 550 واحد نجومی از ستاره‌‌مان قرار دهیم تا آن را تبدیل به یک عدسی بزرگ کنیم. واحد نجومی (AU) فاصله‌ی بین زمین تا خورشید است که تقریبا 150 میلیون کیلومتر محاسبه می‌شود.
هدف رانشگر پلاسمایی تکانشی ایجاد انقلابی در سفرهای فضایی با دستیابی به راندمان بالا و کاهش زمان سفر به مریخ است. PPR از یک سیستم انرژی هسته‌ای مبتنی بر شکافت استفاده می‌کند و توسط ناسا تامین مالی می‌شود. راندمان بالای PPR و قابلیت‌های نیروی محرکه‌ی آن می‌تواند به انتقال تجهیزات مورد نیاز برای ساختن تلسکوپ خورشیدی به فاصله‌ی بسیار زیاد 550 واحد نجومی، کمک کند.
اما خورشید چگونه می‌تواند به تلسکوپ تبدیل شود؟ این ایده‌ی نسبتاً ساده برای اولین‌بار توسط اینشتین ارائه شد و بر اساس مفهومی است که این روزها مکررا در نجوم از آن به عنوان «همگرایی گرانشی» استفاده می‌شود.
با توجه به نظریه‌ی نسبیت عام اینشتین، اجرام غول‌پیکر در جهان، فضا-زمان را خم می‌کنند و مسیر نور را تغییر می‌دهند. عمل خم‌شدن پرتوهایی که از جسمی به چشم بیننده می‌رسند، همگرایی گرانشی و جسم میانی که پرتو را خم می‌کند و بین جرم غول‌پیکر و بیننده است، عدسی گرانشی نام دارد.
ستاره‌شناسان از همگرایی گرانشی، این ویژگی مفید کیهان، برای دیدن نور از منابعی که پشت ستارگان و سیاه‌چاله‌ها پنهان شده‌اند استفاده می‌کنند؛ اما دیدن چنین نوری وابسته به مکان قرارگیری آن اجرام عظیم است.
ظاهرا رویای تبدیل خورشید به تلسکوپی بسیار قدرتمند، اکنون کمی دست‌یافتنی‌تر شده است
فون راسل اشلمن، که برای اولین‌بار این ایده را توضیح داد، در مقاله‌ای در سال 1979 نوشت: «میدان گرانشی خورشید به عنوان یک عدسی کروی عمل می‌کند تا شدت تابش از یک منبع دور را در امتداد یک خط کانونی نیمه نامتناهی بزرگ کند.»
اشلمن ادامه می‌دهد: «یک فضاپیما در هر نقطه‌ای از آن خط، اصولاً می‌تواند رصد، شنود و برقراری ارتباط در فواصل میان‌ستاره‌ای را با استفاده از تجهیزاتی انجام دهد که از نظر اندازه و قدرت مشابه با آنچه اکنون برای چنین مسافت‌هایی به‌کار می‌رود، هستند. اگر از اثرات تاج خورشیدی صرف‌نظر شود، حداکثر ضریب بزرگنمایی برای تابش همدوس با طول موج 100 میلیون در 1 میلی‌متر نسبت معکوس دارد.»
گفتهی اشلمن در زبان ساده‌تر این است که میدان گرانشی خورشید به عنوان یک عدسی کروی عمل می‌کند. درست مانند ذره‌بین که نور را خم می‌کند، خورشید نیز مسیر تابش (مانند نور یا امواج رادیویی) را که از منابع دور می‌رسد، خم می‌کند.
این اثر خمشی، شدت تابش را در امتداد یک خط کانونی نیمه نامتناهی افزایش می‌دهد. خطی نامرئی را تصور کنید که به طور نامحدودی از خورشید امتداد دارد. هر فضاپیمایی که در امتداد این خط کانونی قرار بگیرد می‌تواند از اثر عدسی گرانشی خورشید استفاده کند.
