«مقالات» آیت‌الله شجاعی؛ منبع انسان‌شناسی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مراسم بزرگداشت چهلمین روز عروج عارف روشن ضمیر، فقیه آگاه آیت‌الله محمد شجاعی جمعه 16 بهمن با حضور خانواده، شاگردان و جمعی از علاقمندان استاد و سخنرانی حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان مشاور رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، در مسجد الرحمن برگزار شد.
پناهیان گفت: معارف دینی به ویژه در حیطه عارف اسلامی را می‌توان به دو بخش عمده تقسیم کنیم نخست، «معرفت نفس» و دوم، «معارف‌ الله». متاسفانه در باب معرفت نفس آنگونه که باید و شاید کار نشده است.
وی در ادامه گفت: به نظر من برنده‌ترین سلاح ما مسلمانان در مقابل فکر و فرهنگ «اومانیستی» معرفت نفس است؛  در روایات ما اهمیت «معرفت نفس » تصریح شده است. پیامبر(ص) در حدیث شریفی می‌فرمایند «هر کسی که خود را بشناسد خدا را شناخته است».
این استاد دانشگاه افزود: اومانیست‌ها برای انسان‌ها گزاره‌های فریبنده‌ای طراحی کرده‌اند. آنها جهان  و هستی را حول وجود انسان تعریف می‌کنند و زمانی که از خدا سخن می‌گویند خدا را به عنوان ابزاری برای راحتی انسان‌ها در نظر می‌گیرند. جهان مادی‌گرایی آنها ضد انسانیت است که به دست خود ساخته شده است و دچار تناقض‌ها و تشتت فراوانی است. وقتی در علوم انسانی آنگونه که در غرب تعریف می‌شود وارد می‌شویم چیزی جز قضاوت‌های سطحی و بی‌پایه نمی‌بینم.
 وی در ادامه اظهار کرد: اومانیست‌ها به زعم خود گمان می‌کنند قوانین حاکم بر حیات بشر را بدست آورده‌اند در حالی که آنها هنوز جهانی که با آن مواجهه هستیم  را نشناخته‌اند آنها فهم درستی از انسان ندارند و بدون اینکه انسان را خوب تعریف کنند مسائل اجتماعی و اقتصادی  و تعلیم و تربیت را برای انسان تعریف می‌کند و برای انسان احکام و حقوق تصویب می‌کند. متاسفانه این انسان ناشناسی غرب و دانشی که ناشی از این ضعف است به جامعه ما هم نفوذ کرده است در دانشگاه‌های ما هنوز روان‌شناسی فروید آموزش داده می‌شود در صورتی که این روان‌شناسی دیگر در خود غرب هم تدریس نمی‌شود همین جا باید بگویم متاسفانه در جامعه ما نسبت به غرب یک عوام‌زدگی وحشتناک شکل گرفته است.
پناهیان افزود: این مسائل را برای توصیف خدمات علمی آیت‌الله شجاعی مطرح می‌کردم. همین طور که اشاره کردم انسان شناسی غرب به فقر مهلکی دچار شده است این در حالی است که اسلام سرشار از متون غنی انسان‌شناسی است. من در این حوزه مطالعه فراوانی کرده‌ام بسیاری از آثار کلاسیک و معاصر را مطالعه کرده‌ام به نظر من در بین همه علما یکی از کسانی که درباب انسان‌شناسی تولید علم کردند آیت‌الله شجاعی بودند بنده از دیر زمان با قلم ایشان آشنا بودم و شاگرد مکتب ایشان در کتابخانه بودم و متاسفانه در محضر ایشان بهره نگرفتم ولی به شدت از نوشته‌های ایشان لذت می‌بردم.

وی در ادامه گفت: به نظر من لذت مطالعه آثار آیت‌الله شجاعی زمانی دوچندان می‌شود که آثار دیگران را نیز مطالعه کرده باشیم ما باید انسان‌شناسی را در جامعه خود تقویت کنیم زمانی که شاگردان من  از من می‌پرسند چه کتابی را برای مطالعه انتخاب کنیم بدون تردید کتاب «مقالات» آیت‌الله شجاعی را معرفی می‌کنم . زمانی که این اثر منتشر می‌شد من منتظر بودم که جلد بعدی هر چه زودتر منتشر شود چرا که از این کتاب‌ بهره‌های زیادی می‌بردم.
 پناهیان در ادامه افزود: معارف و آموزه‌ معرفت به نفس در دین ما وجود دارد اما باید این معارف را استخراج کنیم و در دسترس جویندگان این معارف قرار بدهیم. آیت‌الله شجاعی آثار ماندگاری تالیف کردند که به نظر من منشا مطالعاتی در آینده خواهد شد. مگر در تاریخ چند نفر می‌توانستند معارف را از کتابخانه‌ها و گنجینه‌های متون دینی  استخراج کنند و به مخاطبانی که تشنه معارف هستند انتقال بدهند. بنده با اینکه به محضر ایشان نرسیدم ولی از شنیدن خبر رحلت ایشان بسیار متاثر شدم.
وی در آخر گفت: همین جا لازم می‌دانم به یکی از مطالب ایشان اشاره کنم. آیت‌الله شجاعی اولیا خداوند را در 3 دسته تقسیم می‌کنند نخست، اولیایی که نزد خدا و مردم شناخته شده‌اند دوم، اولیایی که نزد مردم شناخته شده نیستند و تنها خود، خود را می‌شناسد و در نهایت دسته آخر که نه خود، خود را نمی‌شناساند که چه مقامی دارند و مردم آنها را نمی‌شناسند آنها تنها نزد خداوند دارای جایگاه هستند. این تفسیر و تحلیل بسیار ساده است اما جلوی بسیاری از آسیب‌ها را می‌گیرد چون این ورطه، ورطه پرآسیبی است لازم نیست در پی علامت و مکاشفه باشیم به تکالیف خود عمل کنید.