به گزارش
خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست «افراط گرایی در جهان؛ علل و درمان» در راستای برگزاری همایش مطالعات بین رشته‌ای قرآن کریم، عصر امروز، 18 اسفندماه با سخنرانی محمد عباس بن عبدالرزاق و با حضور خسرو قبادی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی و جمعی از اعضای هیئت علمی و اساتید این پژوهشگاه برگزار شد.
بن عبدالرزاق، استاد دانشگاه در مالزی در این نشست گفت: من از کشور مالزی، حامل پیام صلح و دوستی هستم. ما ایرانیان را دوست داریم و به آنها احترام می‌گذاریم و برای ایجاد تعادل هر چه بیشتر و پرهیز از افراطی گری تلاش می‌کنیم.
وی افزود: تحقیقات من در سه حوزه خلاصه می‌شود، این حوزه‌ها حول محور فیلسوف اقبال لاهوری است و کتابی نیز درباره وی نوشته‌ام، از این رو آموزش اخلاقی و ارتباط آن با اقبال، ماهیت انسان با رویکرد تحلیلی و روانشناختی غربی و اسلامی و نقش اقبال در تحکیم روانشناسی اسلامی و تحلیل تطبیقی آن با فروید را در تحقیقات خود بررسی کرده‌ام.
بن عبدالرزاق با بیان اینکه به گفت‌وگو و بحث و مشورت علاقه بسیاری دارم و به یادگیری از این طریق معتقدم، عنوان کرد: ایران صاحب تمدن کهن است و همچنین تمدن اسلامی نیز دارای پیشینه تاریخی کهنی است و طی قرون متمادی فراز و نشیب‌هایی داشته است، اما امروز تلاش می‌کنند تا به نقطه اوج برسند.
وی در ادامه به موضوع کتابش درباره اقبال اشاره کرد و گفت: موضوع این بحث افراط است که موضوع جدیدی نیست، افراط پدیده‌ای جهانی است و تاریخچه‌ای طولانی دارد و شاید به قبل از پیدایش انسان برمی‌گردد. در حوزه افراط با سه موضوع افراط در عمل و اقدام، افراط در کلام و گفتار و افراط در اعتقادات مواجه هستیم و ایدئولوژی سیاسی در این زمینه یک خطر جدی است. یک افراطی گر می‌گوید؛ یا نظر من یا هیچ و در واقع نگاه سیاه و سفید به پدیده‌ها دارد.
این استاد دانشگاه مالزی گفت: افراطی‌گری در طول تاریخ وجود داشته است و افرادی مانند هیتلر مصداق بارز آن هستند که جمعیت زیادی از یهودیان را به قتل رساند و امروز نیز رژیم صهیونیستی همین جنایات را در حق فلسطینی‌ها انجام می‌دهد و از تاریخ عبرت نگرفته است. از سوی دیگر افراطی‌گری در حوزه دین و مذهب به این معناست که افراطی‌گرها ادعای دین می‌کنند و اینها در تمام فرقه‌ها وجود دارند و متعصبینی هستند که از دین خارج شده‌اند اما نسبت به آن تعصب می‌ورزند و این بسیار ناعادلانه است که نقایصی را که در مسلمانان وجود دارد به اسلام یا مسیحیت ارتباط دهیم.
بن عبدالرزاق ادامه داد: قرآن بر این ادعاها و تعصبات و افراطی‌گری‌ها خط بطلان می‌کشد و حقیقت این است که واقعیت با آرمان متفاوت است و فهمی که از سوی افراد مختلف نسبت به آن صورت می‌گیرد نیز متفاوت است و سبب برداشت‌های غلط می‌شود.
وی تصریح کرد: تروریست‌ها نوعی افراط گرا هستند و این افراط‌گر‌ها در تمام ادیان وجود دارند و ناعادلانه است که برچسب تروریست به مسلمانان زده شود، در حالی که این اتفاق در دنیای امروز رخ می‌دهد و در این زمینه رسانه‌هایی اخبار را انعکاس می‌دهند که در دست مسلمانان نیستند و این رسانه‌ها هستند که به جهان القاء می‌کنند مسلمانان به دنبال جنگ بوده و به صورت بالقوه تروریست هستند. چرا که قبل از حادثه یازده سپتامبر رفتار غرب با مسلمانان متفاوت بود.
این استاد دانشگاه مالزی در ادامه با اشاره به تعریف افراطگرایی گفت: اگر یک دایره را در نظر بگیریم و کانون آن اعتدال باشد، افراطگرایی دورترین نقطه به اعتدال است و قرآن کریم نیز مخالف آن بوده و بر امت واسطه و معتدل تأکید دارد. چنانچه در میان دین و دانش، علم و معنا و ... در قرآن کریم توازن و تعادل وجود دارد.
بن عبدالرزاق دلایل و عوامل افراط را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: احساس برتری افراد نسبت به دیگران سبب می‌شود که دچار افراط شود و این احساس برتری را می‌توان در رابطه با نژاد، رنگ، دین، زبان، و ... مشاهده کرد که در پی تسلط و استیلاء بر دیگران هستند. برهم خوردن تعادل روانی، تفسیر غلط از متون مقدس که بسیار شایع است، تعصب، تکبر، غرور و ... نیز عوامل دیگری است که سبب افراط می‌شود.
وی تصریح کرد: بهترین برداشت صحیح از متون مقدس، معنای پیرامونی متن است، به این معنی که شأن نزول آیات را مورد توجه قرار دهیم و آیات بعد و قبل از آیه مورد نظر را بررسی کنیم. پیام حقیقی خداوند اعتدال و تعادل است؛ از این رو باید از تعصب و احساس برتری نسبت به دیگران پرهیز کرد.
این استاد دانشگاه مالزی در ادامه به تبلیغات رسانه اشاره کرد و گفت: دنیای رسانه دست مسلمانان نیست و این باور غلطی است که بگوییم که رسانه‌ها اعمال خشونت‌آمیز در جهان را به مسلمانان نسبت دهند. وقتی یک عمل تروریستی نسبت به مسلمانان صورت می‌گیرد می‌گویند فرد اختلال روانی داشته و این گونه توجیه می‌کنند، در حالی که وقتی یک فلسطینی از خود دفاع می‌کند آن را به اسلام نسبت به می‌دهند و در برابر کشتار و جنایات رژیم صهیونیستی سکوت کرده و پوشش رسانه‌ای نمی‌دهند.
بن عبدالرزاق راهکارهای این موضوع را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: جای خداوند تصمیم نگیریم و برداشت شخصی خود را به منصه ظهور نرسانیم و به حریم الهی وارد نشویم. فرد می‌تواند انسان خوبی در زندگی خود باشد، اما نباید خود را جای خداوند بگذارد؛ چرا که سبب می‌شود مخالفان خود را سرکوب و تنبیه کند. همچنین نباید قضاوتی رفتار کنیم. تلاش کنیم خوب باشیم، همانگونه که خداوند می‌فرماید «بصیر بالعباد». انسان دارای صفات خداوند است اما خداوند نیست.
وی ادامه داد: توصیه می‌شود از یک الگو در این راستا پیروی کنیم که کشور مالزی در این زمینه الگوی خوبی است. تنوع دین، زبان، فرهنگ، نژاد و ... در این کشور وجود دارد و هر کس محل عبادت خود را دارد و حق آزادی آنها به رسمیت شناخته شده و حقوق بشر و شهروندی رعایت می‌شود و همین امر سبب کاهش تنش میان آنها شده است. در این کشور هر گروه می‌تواند مناسک دینی خود را انجام دهد و در پارلمان و انتخابات و ... نیز مشارکت داشته باشد و گفت‌وگوی میان ادیان تقویت شود.
عبدالرزاق در ادامه با بیان اینکه نخستین مطالعه‌ام در کانادا درباره علی شریعتی بود و کتابی درباره حج از وی خوانده‌ام، گفت: باید از هر آنچه اتحاد میان مسلمانان را تقویت می‌کند، استقبال کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره مسئله جنگ در دنیای اسلام گفت: باید این جنگ‌های ناخوانده و خشونت‌های قومی و قبیله‌ای متوقف و احترام میان مسلمانان رعایت شود. همه کشورها در تلاش هستند تا در حوزه فناوری و علم و دانش به توسعه دست یابند. جنگ راهکار نیست؛ چرا که جنگ جهانی دوم تلفات زیادی گرفت. افراط گرایان نیز یک روز به اشتباه خود پی خواهند برد که توسعه و پیشرفت از طریق علم و دانش است.
عبدالرزاق تصریح کرد: سیاستگذاری در دنیای اسلام نباید تقابلی باشد و به جای آن باید مشارکت و همکاری صورت گیرد. برای گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز باید استقبال شود و دنیای غرب دخالت‌های خود در سیاست کشورهای مسلمان را متوقف کند و مسلمانانی که به صورت اقلیت در کشورهای دیگر هستند، رفتارهای عادلانه‌ای را شاهد باشند و حقوق شهروندی آنها رعایت شود. در این زمینه ایران نمونه بارز سیاستگذاری‌های درست است که توانست مسئله هسته‌ای را از راه گفت‌وگو به نتیجه برساند و این موضوع از طریق فهم مشترک فراهم شد.
وی در ادامه عنوان کرد: توسعه در کشورهای اسلامی از روند خود عقب است و این به دلیل سیاست‌زدگی و مصرف‌گرایی، بی‌سوادی، جنگ، اختلافات قومی و ... است. همچنین در این کشورها فراز مغزها بسیار شایع است و این کشورها دانشمندان خود را از دست می‌دهند و به کشورهای غرب می‌روند، به عنوان مثال در سوریه شاهد همین وضع هستیم. ما می‌توانیم با یکدیگر متحد شویم و به قرآن توسل کنیم. تفرقه در کشورهای اسلامی جدی است و برخی تلاش کرده‌اند دنیا را اسلامیزه کنند و در این راستا از ابزار خشونت استفاده می‌کنند.
این استاد دانشگاه مالزی یادآور شد: در قرآن کریم به دو مسئله «ذکر» و «فکر» تأکید شده است که ذکر در میان مسلمانان وجود دارد اما جای فکر خالی است؛ در حالی که باید با فکر می‌توان میان دین و علم و سایر موضوعات توازن و تعادل ایجاد کرد.
وی در پایان سخنان خود گفت: آنچه رنگین کمان را زیبا می‌کند، رنگ‌های مختلف در کنار هم است و آنچه انسانیت را ارتقا می‌دهد گوناگونی فرهنگ، زبان، نژاد و ... است، پس چرا جنگ و کشتار و ... باید وجود داشته باشد.
گزارش تصویری این نشست را
اینجا ببینید.
