چگونه تحقیق خود را مستند نمایید؟

این مقاله ترجمه بخشی از کتاب Book for writers The Scoth, Foresman Hand است که خوانندگان محترمی را که دست اندر کار نویسندگی هستند، با جدیدترین و متداولترین روش استناد آشنا می سازد. با استفاده از روش استناد خواننده می تواند در مورد کیفیت، اعتبار و اصیل بودن کار تحقیقی نویسنده قضاوت کند.
استناد به ماخذ، مدرکی است که نویسنده به خواننده ارائه می دهد تا ایده، نظریه و یا واقعیتی را که در تحقیق درج کرده مستند نماید و مآلا خواننده را به سوی منبع اطلاعات درج شده (کتاب، مقاله، جدول، آمار و غیره) هدایت نماید. گاهی ممکن است مرجع از مقوله هایی غیر از کتاب باشد مثل مصاحبه، نرم افزار، فیلم، برنامه تلویزیون و یا سایر رسانه هایی که قابل چاپ نیستند.
در نگارش هر نوع مقاله، ذکر اینکه مطالب را از کجا گرفته اید و از چه چیز آموخته اید لازم است. جهت مشخص نمودن مقدار مطالبی که از نویسنده دیگر استفاده شده باید توضیحاتی در پرانتز داده شود. ذکر منبع و ماخذ، به نوشته ها اعتبار و سندیت می بخشد.
برای مستند نمودن تحقیق، روشهای متعددی پیشنهاد شده است. معروفترین و متداول ترین این روشها در حال حاضر، روش اتحادیه زبانهای مدرن (MLA) و روش اتحادیه روان پزشکی آمریکا (APA) می باشد. در مقاله حاضر از مثالهایی بر اساس روش (MLA) استفاده شده است. چگونگی ارائه اسناد
تاکنون چنین متداول بوده است که توضیحات اضافه، بلافاصله در پایان مقاله و قبل از فهرست منابع، درج می گردد و شماره ای در متن گذاشته می شود و یا این شماره هایی که در انتهای هر عبارت نوشته می شود، خواننده را به سوی اطلاعات بیشتری در پی نوشت هدایت می کند. مثال:
..... مساله لاینحل باقی مانده است .3 پی نوشت در موارد ذیل تهیه می شود:
- بحث در مورد نکته ای که در متن بکار رفته است .
- توضیح یک تعریف
- توضیح آمار و یا محاسبات
- توضیح در مورد آنچه که در مقاله نوشته شده است.
- تایید مطالبی که در مقاله ذکر شده.
لکن در روش های (APA) و (MLA) از پاورقی برای ذکر منابع و توضیحات بیشتر استفاده نمی شود.
بطور کلی اگر نیاز است در مورد نظریه ای که در مقاله نوشته شده توضیح بیشتری داده شود بهتر است در خود مقاله ذکر شود. بنابراین این امر، روانی کلام را از بین می برد; ولی اگر توضیحات بیشتر به درک مقاله شما کمک می کند می توانید اطلاعات بیشتری در پی نوشت بدهید. اگر تعداد پی نوشتها زیاد باشد سبب انحراف خواننده از موضوع اصلی می شود.
چگونه مقالات خود را معتبر نمایید:
برای اینکه خواننده بتواند درباره کیفیت، اعتبار، اصالت و ابتکار نوشته و اثر، قضاوت نماید، نویسنده باید به منابع مورد استفاده خود ارجاع دهد. ذکر منابع به خواننده فرصت می دهد که بداند تا چه حد تحقیقات شما کامل و مطابق روز است و برای کسب اطلاعات بیشتر چه مطالبی می تواند بخواند.
اغلب برای نویسنده مشکل است که تصمیم بگیرد چه مطالبی را با ذکر منابع مستند سازد.
آیا منابع تمامی حقایق، آمار و نظریه هایی که در تحقیق به کار رفته باید ذکر شود؟ اگر موضوعی برای شما جدید بنظر می رسد باید برای هر جمله ای، منابع استفاده شده را ذکر کنید؟
گاهی بدون منحرف کردن ذهن خواننده از موضوع اصلی، باید اطلاعات دقیقی برای او فراهم سازید. این کار چگونه انجام می شود؟ آیا تهیه یک فهرست طولانی پی نوشت در یک مقاله تحقیقی دوره کارشناسی لازم و عملی است؟ شیوه صحیح مستند کردن تحقیق
برای هر مطلبی که بطور مستقیم نقل شود، باید یک منبع ذکر کرد. نقل مستقیم آن است که مطلب، لغت به لغت از کتاب منبع نوشته شود. ماخذ نقل قول های مستقیم در تحقیقات دوره کارشناسی، غالبا در نام پرانتز ذکر می شود. در روش (MLA) نام خانوادگی نویسنده و شماره صفحه و در روش (APA) نام خانوادگی نویسنده، تاریخ چاپ و شماره صفحه در پرانتز ذکر می شود.
مثال با روش (MLA) :
....... "همه کس را عقل خود بکمال نماید و فرزند بجمال " (سعدی 52-51)
مثال با روش (MLA) :
....... "همه کس را عقل خود بکمال نماید و فرزند بجمال " (سعدی 1370ه.ش، ص 86).
- باید در ارائه اشکال هندسی، جدولها و عکس ها، نام منبع ذکر شود.
- برای نقل گفته های معروف و ضرب المثل ها نیازی به سند دادن نیست. اما در هر نوع عبارت نقل شده ای ذکر نام نویسنده ضروری است. اگر در ابتدای مقاله یا ابتدای فصول مقاله، نقل قولی ذکر شود، معمولا یک خط معروف آن برای نقل در مقاله کافی است. مثال:
"اگر دین ندارید آزاده باشید." (امام حسین «علیه السلام »)
اگر در مقاله خود از ایده و نظریاتی استفاده می کنید که اطلاعات عمومی محسوب نمی شود، ذکر منبع ضروری است. اغلب نویسندگان نمی دانند که چه مطالبی باید مستند شود و چه مطالبی اطلاعات عمومی محسوب می شود و احتیاج به ذکر منبع ندارد. هنگامی که مقاله در مورد یک موضوع نا آشنا نوشته می شود و همه مطالب به طرقی از کتابها، مقاله ها و دائرة المعارف ها و یا منابع دیگر گرفته شده، آیا لازم است منبع تمامی حقایق و وقایع ذکر شود؟ جهت پاسخ به این سؤال ابتدا به تعریف اطلاعات عمومی می پردازیم:
آگاهی از واقعیت ها، حقایق، تاریخ ها و وقایع و عقاید، معمولا متعلق به طبقه تحصیل کرده می باشد. افراد عادی حقایق مربوط به تاریخ، فیزیک، رفتار اجتماعی، و غیره را نمی دانند. لکن بعنوان مثال می توان در هر دائرة المعارفی اطلاعاتی راجع به جنگ واترلو در ماه ژوئن 1815 کسب نمود این در زمره اطلاعات عمومی محسوب می شود و احتیاجی به ذکر سند ندارد.
همچنین ذکر منبع جهت اثبات وقایع واضح و روشن ضرورتی ندارد; مثل اینکه آرمسترانگ اولین مردی بود که در ماه فرود آمدو یا چارلی چاپلین یک کمدین معروف می باشد و یا اینکه اصلاحات پروتستان یک نهضت سیاسی - مذهبی است.
برای نوشتن مقاله در مورد یک موضوع خاص می توان نظریه هایی در مورد اطلاعات عمومی آن رشته جمع آوری کرد. اگر متوجه شدید که اطلاعات و یا نظریه های ذکر شده در چند منبع مشترک است، ذکر منبع لازم نیست. بعنوان مثال اگر در مورد بی اشتهایی عصبی مقاله ای می نویسید و متوجه می شوید که اغلب نویسندگان علل و علایم مشترکی را توضیح می دهند، می توانید راجع به این واقعیت های اساسی و عمومی که متفق القول هستند صحبت نمایید، بدون اینکه نام مرجع را ذکر کنید، مگر اینکه بخواهید تعریف ویژه ای را از یکی از نویسندگان نقل کنید. آنچه که همه متخصصان می دانند شامل معلومات عمومی آن رشته می شود ولی استفاده از مطالعات، تئوریها، فرضیه ها و تحقیقات فردی آنها باید همراه با ذکر مرجع باشد.
گاهی برای همه اظهار نظرها، واقعیتها و اطلاعات مقاله، باید نام مرجع ذکر شود، زیرا خواننده ممکن است بخواهد اطلاعات بیشتری کسب کند. ولی صرفا به علت اینکه مطلب برای شما و یا خواننده جدید است نیاز به ذکر مرجع نیست. بلکه باید برای مطالبی که اطلاعات عمومی محسوب نمی شود، نام مرجع ذکر شود. گاهی باید از مسؤولیت شدید خود عدول و پیش بینی کنید که خواننده ممکن است بپرسد که آیا این موضوع حقیقت دارد؟ یا چه کسی چنین گفته است؟
اگر موضوع تحقیق قابل بحث و جدل باشد باید برای همه موضوعات، حتی آنهایی که اطلاعات عمومی محسوب می شود، نام مرجع ذکر شود. فرض کنیم بعنوان مثال، شما مقاله ای در مورد جادوگری می نویسید و در این باره استدلال تاریخی می آورید; مطالب شما برای دانشمندان این رشته شناخته شده است اما برای افراد غیرمتخصص باعث تعجب خواهد شد. حال اگر شما برای افراد غیرمتخصص می نویسید، باید حتما برای اظهارات تاریخی نیز مرجع معرفی کنید، اما اگر برای کارشناسان جادوگری می نویسید، لازم نیست برای اطلاعات اساسی، مرجع ذکر کنید.
زمانی که موضوع تحقیق شما تاریخی، فلسفی، ادبی، هنری، ارتباطات، دولت و حقوق است اگر تاریخ وقایع مهم، آمار عمده و یا نام شاهکارهای ادبی و هنری ذکر شود به خواننده کمک بزرگی می کند. باید دقت کرد که مشخصات هر حادثه یا فردی که احتمال دارد خواننده او را نشناسد، توضیح داده شود:
مثال:
1- بعد از حریق بزرگ لندن(1666) شهر... .
2- هنری هایلندگارنت(82-1815) نویسنده آمریکایی و طرفدار اصلاحات اساسی... استفاده از روش MLA
در اغلب رشته های علوم انسانی و زبان، از مقررات و چهارچوب سیستم MLA (اتحادیه زبانهای خارجی) جهت مستند نمودن، استفاده می شود. مرحله اصلی برای مستند نمودن در سیستم MLA بشرح ذیل است:
برای منابع عمومی مانند کتب، مجلات و مقالات که یک نویسنده دارد، نحوه مستند نمودن بسیار ساده است. با استفاده از سیستم ,MLA متوجه می شوید که این سیستم تا چه حد آسان و مفید است. مطلب اینجاست که قوانین بدقت بکار برده شود. نکات کوچک مانند فاصله و نقطه گذاری اهمیت زیادی در تهیه پی نوشت ها و فهرست کتب دارد. در صورت مواجهه با منابع ناشناخته ای مانند برنامه های کامپیوتری، فیلم، اسناد دولتی و مصاحبه می توان از سیستم MLA استفاده کرد. به این دو مرحله اساسی توجه کنید:
ماخذ عبارت یا ایده ای که باید مستند شود در خود متن در پرانتز نگاشته می شود که شامل نام خانوادگی نویسنده با شماره صفحه می باشد و بین اسم و شماره صفحه باید یک فاصله باشد. مثال: در حالیکه بتهوون تا سال 1815 از موفقیت و کامیابی برخوردار بود ناشنوایی او آنقدر افزایش یافته بود که "کج خلق و عصبی شده و به دوستانش سوء ظن شدیدی (در حد بیماری) پیدا کرده بود."(گروت 540)
برای نقل قولهای طولانی بیش از 4 الی 5 خط پاراگراف جدید با رعایت ده فاصله شروع می شود و یادداشت داخل پرانتز بعد از نقطه پایان جمله قرار می گیرد. مثال: مشکلات کارخانه های کرپلر رو به وخامت بود:
....... . (مورتیس و سی سن 92)
در نقل قول های کوتاه، نام نویسنده و شماره صفحه در پرانتز ذکر می شود و بعد از پرانتز نقطه گذاشته می شود:
درحالیکه بتهوون تا سال 1815 از موفقیت و کامیابی برخوردار بود، ناشنوایی او آنقدر افزایش یافته بود که "کج خلق و عصبی شده بود و به دوستانش سوء ظن شدید(در حد بیماری) پیدا کرده بود "(گروت 540).
می توان با ذکر نام خانوادگی نویسنده منبع در خود مقاله، فقط به ذکر شماره صفحه منبع در پرانتز اکتفاء کرد که این یک روش معمولی و قابل اعتماد است که پیوسته به کار می رود:
گروت موسیقی شناس توضیح می دهد در حالی که بتهوون تا سال 1815 از موفقیت و کامیابی برخوردار بود ناشنوایی او آنقدر افزایش یافته بود که "کج خلق و عصبی شده بود و به دوستانش سوء ظن شدید(در حد بیماری) پیدا کرده بود"(540) .
باید سعی کرد تمامی یادداشت های داخل پرانتز حتی الامکان مختصر و خلاصه باشد. اجازه ندهید که یادداشتها آنقدر طولانی شود که ذهن خواننده از مساله اصلی منحرف شود. شرایط ویژه
زمانی که از دو یا سه منبع، مطالبی در یک نوشته نقل می شود، ذکر منبع بعد از هر جمله ضروری است .
".................." (پورتر 48-42)،
".................." (ایسکون 62)،
".................." (مارتین 28).
زمانی که چند نقل قول از یک منبع ذکر می شود، نیاز به تکرار نام نویسنده در هر پرانتز نیست. مشروط به اینکه از منبع دیگری در این میان استفاده نشده باشد. در این صورت فقط شماره صفحه کافی است تا ذکر نقل قول دیگر:
جو مارتین می گوید ....... (28).......(31). .......(ریسون و کفرو189). .......(189).، .....(مارتین 41).
زمانی که نقل قول از بیش از یک نویسنده است می توانید یا اسامی تمام نویسنده ها را در پرانتز ذکر کنید:
......... (غزالی و عین القضات، 24)
یا فقط نام نویسنده اولی باضافه علائم اختصاری et al یا Others که مخفف لاتین (ودیگران) است، نوشته می شود:
"..............." غزالی و دیگران(23)
هر روشی که در داخل مقاله استفاده می شود باید در فهرست کتب نیز از آن استفاده شود.
فهرست کتب موارد فوق بشرح ذیل می باشد:
ایستمن: آرتور و (دیگران) ویراستار. خواننده نورتون چاپ پنجم. نیویورک: نورتون، 1980 .
زمانیکه از چندین کتاب یک نویسنده در مقاله نقل می شود، می توان فقط نام خانوادگی نویسنده را باضافه نام کتاب و شماره صفحه در پرانتز نوشت .
...........(سعدی، بوستان 105).
...........(سعدی، گلستان 299).
...........(سعدی، دیوان 92).
"تهیه فهرست کتب مثال فوق به شرح زیر می باشد.
1- سعدی، مصلح الدین: بوستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، انتشارات خوارزمی، 1365، چاپ دوم
2- -: گلستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، انتشارات خوارزمی،1366، چاپ دوم
3- -: کلیات، تصحیح محمد علی فروغی و عباس اقبال آشتیانی، انتشارات فروغی،1369، چاپ چهارم.
توجه: در مثال فوق جهت جلوگیری از تکرار به جای نام نویسنده فقط یک خط تیره کشیده می شود. تهیه فهرست کتب
در روش مجاز MLA تهیه فهرست کتب می باشد. مانند لیست پی نوشت، فهرست کتب نیز با شماره در آخر مقاله قرار می گیرد. مقاله ای که دارای پی نوشت و فهرست کتب باشد می تواند در یک صفحه ادغام و بترتیب شماره گذاری شود.
فهرست کتب در چه موارد تهیه می شود:
1- ارزیابی منابع
2- ارجاع خواننده به منابع و مآخذ دیگر برای هدایت و مطالعه افزون بر آنچه در متن آمده است.
3- تهیه فهرستی از منابع متعدد در صورت نیاز.
4- ذکر نام منابعی که چندین بار در مقاله ذکر شده.
اسم کتب، مقالات و روزنامه هایی که در پی نوشت و فهرست کتب ذکر شده در صفحه ای تحت عنوان (Workcited) یا فهرست کتب یا مراجع نیز ذکر می شود.
فهرست منابعی که در مقاله تحقیقی بکار برده شده به ترتیب حروف الفبا تهیه می شود.
فهرست کتب (Workcited) شامل مشخصات زیر می باشد:
نام خانوادگی، نام: اسم کتاب، مشخصات چاپ، محل نشر، ناشر، سال نشر.
زمانی که فقط از مقاله ای در مجله و یا داستانی در روزنامه که نام نویسنده آن ذکر نشده استفاده می کنید جهت مستند نمودن اثر خود می توانید فقط عنوان و شماره صفحه را در پرانتز ذکر کنید:
........ ("هنرلطیف" 62)
و تهیه فهرست منابع مثال فوق به شرح ذیل می باشد:
"هنرلطیف": نیوزویک،9 دسامبر، 1985،62.
زمانی که از چند منبع استفاده می شود اسم نویسنده ها را با یک نقطه ویرگول (;) جدا می کنید.
......... (مارتین 13-16 ; گروت 126)
اگر مرجع های داخل پرانتز شامل منابع متعددی باشد که سبب منحرف نمودن ذکر خواننده شود، تهیه فهرست کتب بهترین راه حل هست.
باید دقت کرد که صفحه فهرست کتب باید دو خط در میان نوشته شود. اولین خط از سر سطر و خطوط بعدی با فاصله پنج حرف در داخل نوشته شود.
در تهیه فهرست منابع، رعایت ترتیب الفبایی آثار و منابع لازم است. در این صورت نام خانوادگی مؤلف بر نام کوچک یا نام وسط او (چنانکه در غرب متداول است) مقدم خواهد بود. اگر اثری، نویسنده ندارد عناوین به ترتیب حروف الفبا بدون توجه به حروف تعریف a, an, the در متون لاتین ذکر می شود. اگر نویسنده بیش از چند اثر دارد، تمامی آثارش بترتیب حروف الفبا می آید.
آثاری که از سال 1900 به بعد چاپ شده، شامل نام ناشر نیز می شود. حتی الامکان نام ناشر باید مختصر شود و کلماتی مانند شرکت محدود و غیره حذف گردد.
روش تهیه فهرست منابع و مآخذ در مجلات علمی به شرح زیر است:
نام خانوادگی، نام: "عنوان اثر"، نام مجله، شماره جلد، (سال نشر ماه یا فصل)، 98-482 .
و روش تهیه فهرست منابع در روزنامه ها و مجلات معروف چنین است:
نام خانوادگی، نام: "عنوان اثر"، نام مجله یا روزنامه، سال و ماه، (فوریه 1985)، 48-43
بغیر از ماههای May ,June , July .