به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری میزان، پایگاه خبری النبأ عراق در مقاله ای به قلم زینب شاکر السماک با عنوان بحران های حقوقی افغانستان از آوارگی ها در داخل تا بازگشت مهاجران به پیامدهای اخراج اجباری پناهجویان از دیگر کشورها پرداخت.
در این مقاله آمده است: مهاجران افغانستانی یکسره با کشمکش و نزاع روبرو هستند، پس از فرار از ناامنی، فقر و بیکاری گسترش یافته در افغانستان برای پناهندگی در کشورهایی امن تر و باثبات تر برای برخورداری از ثبات و آرامش گم شده در وطنشان این کشورها آنها را وادار به بازگشت به وضعیت مصیبت بار در افغانستان کردند .
بدین گونه است که علاوه بر وخامت اوضاع امنیتی، سیاسی و اقتصادی افغانستان مشکل دیگری به این کشور افزوده شده که همان بحران بازگشت پناهجویان از پاکستان، ایران و اروپا است و این غیر از هزاران آواره ای است که در اثر جنگ در داخل این کشور آواره هستند.
سازمان های حامی حقوق آوارگان سیاست کشورهای اتحادیه اروپا در اخراج اجباری پناهجویان افغانستانی را محکوم و تاکید کردند که این کشورها خطرهایی را که آوارگان در افغانستان به دلیل وخامت اوضاع اقتصادی و سیاسی این کشور روبرو هستند درک می کنند.
در آلمان، افغانستانی ها پس از سوری ها بیش ترین شماره مهاجران خواهان پناهندگی در این کشور را تشکیل می دهند، اما دولت آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان در چارچوب موجب توافقی که در اکتبر گذشته بین اروپایی ها و افغانستان به امضا رسید تاکنون 67 افغانستانی را به کشورشان بازگردانده است.
دیدبان حقوق بشر هم سازمان ملل را به همدستی با پاکستان در اخراج اجباری مهاجران متهم کرد.
بر اساس گزارش این سازمان مدافع حقوق بشر پاکستان در نیمه دوم سال 2016 قریب به 365 هزار پناهجوی افغانستانی را از بین یک و نیم میلیون پناهجوی ثبت نام شده در این کشور و همچنین کم تر از دویست هزار پناهجوی افغان از بین یک میلیون پناهجوی دیگری که اسامی آنها ثبت نشده از این کشور بیرون کرده است.
موج بازگشت پناهجویان افغانستانی از پاکستان از ابتدای آوریل سال جای شتاب گرفته به گونه ای که روزانه یک هزار پناهجو به کشورشان بازمی گردند در حالی که هیچ حمایتی برای اسکان آنها صورت نمی گیرد.
امدادرسانان و مسئولان افغان بیم آن دارند که بازگشت مهاجران به کشورشان که شاهد جنگ و بحران اقتصادی است و دولت آن همچنان با دشواری هایی برای حفظ سطح معیشت اصلی مردم روبروست، وخامت اوضاع در افغانستان را بدتر کند.
وضع فقر و بیکاری شدت گرفته در افغانستان با بازگشت پناهجویانی که به دنبال بازار کار در این کشور می گردند بدتر شده و به کاهش درآمدها منجر می شود.
از همین رو صندوق بین المللی پول هم نسبت به ظرفیت کشور جنگ زده افغانستان در پذیرش این حجم بزرگ از پناهجویان بازگشته از دیگر کشورها ابراز نگرانی کرد و از جامعه بین المللی خواست کمک های مالی و انسانی در اختیار کابل قرار دهند.
علاوه بر این، افغانستان با نا امنی به وضوح گسترش یافته ای روبروست، یک سوم اراضی آن از تسلط دولت خارج شده که در نتیجه آن سال گذشته بیش از 600 هزار غیرنظامی جدید خانه های خود را از بیم درگیری ها رها کردند.
از همین رو، خطرهای متعددی جان مهاجران بازگشته به افغانستانی که اخیرا هم شاهد موج انفجارهای خونین است تهدید می کنند.
در همین خصوص دیدبان حقوق بشر با اشاره به کشته شدن یک شهروند سالخورده افغانستانی تنها یک هفته پس از اخراج از سوئد در انفجار کابل گفت: کشورهای اروپایی باید اخراج مهاجرین را متوقف کنند چرا که کابل امن نیست.
یک جوان افغانستانی هم در بین 20 دانشجوی پناهنده سیاسی بود که در سی ام ماه مه به افغانستان بازگشت و در سوم ژوئن در انفجاری که مراسم تشییع جنازه یکی از کشته های تظاهرات ضد دولتی کشته شد؛ تظاهراتی که در اعتراض به ناامنی ها در پایتخت افغانستان برگزار شده بود.
اوضاع امنیتی در کابل هم که پس از انفجار کامیون بزرگ بمب گذاری شده در منطقه دیپلماتنشین کابل با بیش از 150 کشته و صدها زخمی وخیم تر شده و قوی ترین حمله در کابل از سال 2001 تاکنون بود.
چند روز پس از وقوع انفجار کابل تظاهرات کنندگان خشمگین از ناامنی های پایتخت با نیروهای پلیسی که به سمت آنها تیراندازی کردند درگیر شدند که در نتیجه آن دستکم چهار نفر کشته شدند.
یک عامل انتحاری هم، یک روز بعد خود را در بین شرکت کنندگان در تشییع جنازه یکی از تظاهرات کنندگان منفجر و دستکم هفت تن را به قتل رساند.
فجایع مذکور پایتخت افغانستان را دچار تنشی بی سابقه کرد، معترضان چادرهای تحصن خود را در جایی نزدیک محل انفجار برپا کرده و خواستار استعفای اشرف غنی شدند و به دنبال آن دولت آلمان هم اخراج پناهجویان را عجالتا متوقف کرد.
دیدبان حقوق بشر گفت دیگر کشورهایی اروپایی هم باید کار آلمان را انجام دهند تا شاهد کشته شدن بیشتر پناهجویان افغانستانی بازگشته به کشورشان نباشیم و بدین شکل تفکر اشتباه در خصوص امنیت کابل از بین برود.
در شهرهای برلین و دوسلدورف در غرب آلمان هم هزاران نفر به دعوت نهادهای حقوقی و حامی پناهجویان در اعتراض به اخراج آنها از این کشور تظاهرات کردند.
بر روی پلاکاردهایی که تظاهرات کنندگان حمل می کردند نوشته شده بود: هیچ جای امنی در افغانستان نیست، حتی وزارت دفاع و پارلمان کابل هم امنیت ندارد» و «افغانستان کشوری امنی نیست..
چند روز پس از برپایی اعتراضات، دولت آلمان پروازهای اخراج جمعی پناهجویان افغان را متوقف کرد.
صندوق بین المللی پول نیز گفت: بیش از هفتصد هزار پناهجوی افغان در سال 2016 از پاکستان، ایران و اروپا به کشورشان بازگشتند در حالی که بازگشت آنها داوطلبانه نبود.
به گفته تحلیلگران 2 میلیون و پانصد هزار نفر دیگر طی 18 ماه آینده به افغانستان بازخواهند گشت و این اتفاق به طور جدی بر توانمندی دولت افغانستان برای استقبال از آنها تاثیر جدی می گذارد بخصوص که وضعیت بیکاری در این کشور بیداد می کند.
صندوق بین المللی پول ادامه داد: این پناهجویان به محض بازگشت به کشورشان با جنگ، ناامنی و فقر فراگیر روبرو می شوند و در دراز مدت با مشکلات اقتصادی، اجتماعی و مشکلاتی در بهره مندی از آموزش و بهداشت برخوردارند، علاوه بر اینکه قیمت اجاره بهای خانه ها و کالاهای اساسی هم متاثر از بازگشت مهاجران می شود.
در شرایطی که دولت افغانستان طرحی راهبردی برای تقویت هماهنگی بین دستگاه های دولتی را به اجرا گذاشته است جامعه بین المللی باید با حمایت مالی و نیروی انسانی از آن مانع بروز بحران و وخامت تازه در شرایط اجتماعی و امنیتی کشور شود.
انتظار می رود طی دو سال آینده با بازگشت پنج میلیون پناهجو به افغانستان جمعیت این کشور 10 درصد افزایش پیدا کند.
پاکستان از سال گذشته اخراج اجباری پناهجویان افغان به کشورشان را آغاز کرد آن هم در شرایطی که افغانستان در تامین پناهگاه و حمایت از آنها ناتوان است.
شورای حمایت از پناهجویان نروژ که یک سازمان غیردولتی است اعلام کرد: در سال 2016 قریب به 380 هزار پناهجویی که اسامی آنها نزد کمیساریای عالی پناهندگان ثبت شده و 225 هزار پناهجوی غیرقانونی به افغانستان بازگشتند.
دیدبان حقوق بشر نیز همدستی سازمان ملل با کار اخراج گسترده پناهجویان افغان از پاکستان را که بیش تر اوقات تحت فشار پلیس و مقامات این کشور صورت گرفته بود محکوم کرد.
این سازمان گفت: کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل با دو برابر کردن کمک مالی به پناهجویان بازگشته از پاکستان که از 200 دلار به 400 دلار برای هر فرد بوده افغانستانیها را برای بازگشت به کشورشان ترغیب کرد اما بر اساس قوانین بین المللی عملا سازمان ملل همدست با پاکستان در نقض حقوق پناهجویان بوده است.
دیدبان حقوق بشر تاکید کرد: کمیساریای عالی پناهجویان در قبال اخراج گسترده پناهجویان از پاکستان سکوت اختیار کرد و حتی یک بار نیز به این واقعیت اشاره نکرد که مهاجران بازگشته به افغانستان اساسا از خشونت پلیس پاکستان گریختند.
پاکستان هم نشان از این دارد که 1٫5 میلیون پناهنده ثبتنام شده و حدود یک میلیون پناهنده به صورت غیرقانونی در آنجا زندگی میکنند.
روابط افغانستان و پاکستان در چند سال گذشته تا حد زیادی متشنج شده هر دو طرف یکدیگر را به دست داشتن در حملات تروریستی خاک خود متهم می کنند.
در پی سلسله حملات تروریستی فوریه گذشته در پاکستان که 130 کشته برجای گذاشت اسلام آباد گذرگاه های مرزی با افغانستان را مسدود کرده و شروع به ساخت حصار حائل در مرزهای 2500 کیلومتری خود با افغانستان گرفت.
فعالان مدافع حقوق بشر معتقدند در سال جاری میلادی انتظار تغییر قابل توجهی در سیاست های پاکستان نمی رود و بعید است دولت افغانستان و گروه های امداد رسان هم بتوانند کاری برای حمایت از موج پناهجویان بازگشته به افغانستان انجام بدهند.
در عین حال پاکستان اعمال هر گونه خشونت نظام مند از جانب مقامات این کشور علیه پناهندگان افغانستانی را رد و تاکید کرد که اسلام آباد به رغم مشکلات اقتصادی خود حرمت زیادی برای مهاجرین قائل است و پناهجویان بازگشته به افغانستان با اختیار خود به کشورشان بازگشته اند.
این در حالی است که برخی از پناهجویان بازگشته از پاکستان به افغانستان در شکایاتی عنوان کرده اند که؛ آنها در این کشور مورد ضرب و شتم و هتک حرمت قرار گرفته اند و آنهایی که چند دهه را در این کشور زندگی و مشغول کار هستند از حقوق شهروندی محرومند.
در سال گذشته صدها هزار پناهجوی افغان پاکستان را ترک کردند که بیشتر تعداد طی 12 سال اخیر بوده و به گفته دیدبان حقوق بشر بزرگ ترین خروج اجباری جمعی غیرقانونی پناهجویان در عصر امروز است.
در بحبوحه تنش های سیاسی بین این دو کشور همسایه، نهادهای امدادرسان زنگ خطر در خصوص رفتار با پناهجویان در پاکستان را به صدا درآورد.
پارتیس جاسمن، یکی از پژوهشگران ارشد دیدبان حقوق بشر نیز تصریح کرد: ما می خواهیم مطمئن شویم که اتفاقات پاییز گذشته در پاکستان تکرار نمی شود.
منظور جاسمن این است که تهدید به اخراج و سوء رفتارهای پلیس علیه پناهندگان افغانستانی در پاکستان پایان پذیرد.
/